JAPONYA’DAKİ PROAKTİF DÜZENLEME OLAN JAPON SARBANES OXLEY YASASI ÜZERİNE BÜTÜNCÜL BİR YAKLAŞIM

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 20, 03.02.2021

Fatma Tektüfekçi Nilgün Kutay

Öz

Son yıllarda tüm dünyada küresel etkiler yaratarak yaşanan muhasebeye yönelik denetim skandallarının ardından 2002 yılında Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’nde Sarbanes Oxley Yasası (SOX) resmen yürürlüğe girdikten sonra bu yasal düzenlemenin etkisi diğer ülkelere de yansımıştır. İç kontrollere yönelik farklı düzenlemeleri olan ülkelerden birisi de Japonya olup, SOX Yasası’na benzer şekilde Japonya’da 01.04.2008 tarihi itibariyle uygulamaya koyulan ve 31.03.2009 tarihinde de yürürlüğe giren bu yasal düzenlenmenin Japon versiyonu olarak adlandırılan Japon Sarbanes Oxley Yasası (J-SOX)’nın teorik incelenmesi bu çalışmasının esas konusu oluşturmuştur. Bu bağlamda öncelikle konu ile bağlantılı COSO İç Kontrol Bütünleşik Çerçeve ve COSO Kurumsal Risk Yönetimi Çerçeve güncellemeleri ile açıklamalarının ardından SOX ve J-SOX arasındaki benzerlikler ve farklılıklar karşılaştırarak teorik bazda değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

COSO İç Kontrol Bütünleşik Çerçeve, COSO Kurumsal Risk Yönetimi Çerçeve, Sarbanes Oxley Yasası (SOX), Japon Sarbanes Oxley Yasası (J-SOX)

Kaynakça

• Aksoy, T. (2005). “Küresel Etkili Muhasebe ve Denetim Skandallarının Nedenleri Işığında Sarbanes Oxley Yasası ile SPK Düzenlemesinin Karşılaştırılması”. MÖDAV Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 7 (4), Aralık, 45-79.
• Amper, Politziner ve Mattia. “J-SOX Compliance”. 24.04.2008 tarihinde http://www.amper.com adresinden erişildi.
• Ayalp, G. E. (2019). Türkiye’de ve Dünya’da Yaşanan Muhasebe Skandalları, Yapılan Düzenlemeler, Usulsüzlük Yapan Şirket ve Bankaların İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Muhasebe Finansman Programı, (10235262.pdf), Ankara.
• Bozkurt, N. (1999). Muhasebe Denetimi. 2. Bs., İstanbul: Alfa Yayınları.
• Bozkurt, N. (2009). İşletmelerin Kara Deliği: Hile. Çalışan Hileleri. (ISBN: 978-605-106-087-3), İstanbul: Alfa Yayınları.
• Bulut, E. “COSO 2013: Bataklığı Kurutmak mı? Sinekleri Öldürmek mi?”. TİDE-COSO Sunumu 2013 son.pdf-30.05.2015, 22.11.2017 tarihinde https://www.tide.org.tr adresinden erişildi.
• Business Line (2008). “India's Move Towards Higher Standards Will Attract Large Capital, says Oxley”. March 16, 02.05.2008 tarihinde http://www.businessline.com adresinden erişildi.
• Can, E.N. ve Çetin, C. (2019). “COSO ERM 2017 Çerçevesinde Kurumsal Risk Yönetiminde İç Denetimin Rolü”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (41), Ekim, (ISSN: 2149-0821, http://dx.doi.org/10.16990/SOBIDER.32706), 153-166.
• Certified Japanese Sarbanes Oxley Expert (CJSOXE). distance learning and online certification program. 30.06.2020 tarihinde https://www.sarbanes-oxley-association.com/CJSOXE_Distance_Learning_and_Certification.htm adresinden erişildi.
• Chesley, D. (2017). 01.12.2018 tarihinde https://pwc.blogs.com/resilience/2017/09/the-top-changes-to-the-coso-erm-framework-you-need-to-know-now.html adresinden erişildi.
• Committee of Sponsoring Organizations (COSO) Internal Control-Integrated Framework 2013, 20.06.2020 tarihinde https://www.coso.org/ adresinden erişildi.
• Committee of Sponsoring Organizations (COSO). (June 2017). 01.12.2018 tarihinde https://www.coso.org/Documents/2017-COSO-ERM-Integrating-with-Strategy-and-Performance-Executive-Summary.pdf adresinden erişildi.
• Committee of Sponsoring Organizations (COSO). 20.06.2020 tarihinde https://www.coso.org/ adresinden erişildi.
• COSO/ERM-Kurumsal Risk Yönetimi Çerçevesi değişti! Peki en önemli değişiklik ne? (11.09.2017). 01.12.2018 tarihinde http://ayhanaltintas.com/ adresinden erişildi.
• Cömert, N. (2015). Bölüm 6: İç Kontrollerle İlgili Teorik Çerçeve ve COSO İç Kontrol Yaklaşımı. Cömert, N., Kardeş Selimoğlu, S., Güçlü Marşap, B., Kurt, G., Poroy Arsoy, A., Uçma Uysal, T., Ertan, Y., Öner Kaya, E., Kaya, B. ve Bora, T., (Ed. G. Kurt ve T. Uçma Uysal), Bütünleşik Yaklaşımla Kobilerde Risk Temelli İç Kontrol içinde (ss.115-195) (ISBN:978-605-344-217-2), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Deloitte. Enterprise Risk Services: J-SOX Services. 09.04.2008 tarihinde http://www.deloitte.com.tr adresinden erişildi.
• Demir, V. “Kurumsal Yönetim Çerçevesinde İç Kontrol”, IX. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu, III. Uluslararası Türkiye Denetimi Sempozyumu, 12-13.10.2009, İstanbul .
• Enomoto, M. ve Yamaguci, T. (2016). “The impact of Japanese Regulatory Change on Accrual-Based and Real Earnings Management”, Kobe University Research Institute for Economics and Business Administration, 04.04.2016, Japan: Discussion Paper Series RIEB-DP2018-16.
• Erdoğan, M., Erdoğan, N., Cömert, N., Uzun, A.K. ve Uludağ, S. (2018). Denetim. (Cömert, N.-3. Ünite: Denetim Süreci ve İç Kontrol), (Ed. M. Erdoğan), (T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 3753, Açıköğretim Fakültesi Yayını No:2568, ISBN:978-975-06-2514-5), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Basımevi.
• Ernst & Young (2007). “J-SOX: Implementing a Top-Down Risk-Based Approach”. 09.04.2008 tarihinde http://www.ey.com adresinden erişildi.
• Eryılmaz, A. “J-SOX, Amerikalı SOX’un Yerini Alır mı?”. 07.01.2008 tarihinde http://www.denetimnet.net/DeloitteMakaleleri/JSOX adresinden erişildi (Eryılmaz Elverici, A., 30.06.2020 tarihinde https://www.dunya.com/gundem/07.03.2009 adresinden erişildi).
• Gacar, A. (2015). “İç Kontrol Çerçevesinde Yer Alan Değişiklikler”. Dayanışma, İzmir SMMMO Dergisi, Haziran, 122, 49-56.
• Gonzales, I. T. (12.10.2017). 01.12.2018 tarihinde https://www.bworldonline.com/new-coso-erm-framework/ adresinden erişildi.
• Güler, A. ve Arkın, A.K. (2018). “COSO 2017 Kurumsal Risk Yönetimi Çerçevesine Kontrol Öz Değerlendirme Yaklaşımıyla Bakış ve Bir Kurum Uygulaması-I”. Denetişim Dergisi, Kamu İç Denetçileri Derneği (KİDDER) Yayını, Eylül-Aralık, 8 (18), 45-62.