‘Hayalet’ Göç: Yaşam Kalitesi Arayışında Türkiye Kıyı Yerleşmelerine Yönelen Avrupalı Emekliler

Yıl 2014, Cilt: 5 Sayı: 14, 206 - 233, 26.04.2018

Nilgün Tamer Görer

Öz

Bu yazının konusu, atipik bir göç olarak nitelendirilen,
varış yeri ekonomik olarak göreceli az gelişmiş, bakir yerler olan yaşam tarzı
göçüdür. Alanyazında yaşlı nüfus ve turizm araştırmaları ile bağlantılı
zenginleşen ve gelişen bir araştırma alanı haline gelen konu uluslararası emekli
göçü, yaşam tarzı göçü, konfor göçü, ikinci konut göçü kavramları ile açıklanmaktadır.
Farklı kavramlar ile ele alınan bu göç olgusunda göçerler, yerin sosyo-ekonomik
ve mekânsal yapısının değişiminde aktif bir rol üstlenmektedirler. Göçerler,
özellikle ülkelerindeki alışkanlıklarını sürdürecek donanımları ve kullanımları
(eğlence mekânlarından yeme- içme ve alışverişe) talep etmelerinden dolayı
bulundukları yerleşmenin gündelik yaşama dair eski alışkanlıklarını ve toplumun
değer yargılarını da etkilemektedirler. Bu değişime emlak piyasaları (konut
tipolojisinin değişmesi, tarım arazilerinin hızla yapılaşması) üzerinden kısa
bir süre içinde yerleşimlerin fiziksel özellikleri ve peyzajındaki yere özgün
niteliklerin kaybı da eşlik etmektedir. Bu çalışma, göçün varış noktası olan
ülkeler arasında Türkiye’nin yerini ve özelliklerini değerlendirmek amacıyla
yapılan karşılaştırmalı bir yazın derlemesidir. Birbirinden bağımsız yapılan bu
araştırmalarda yerleşim nüfusunun ne kadarını yerleşik (konfor/yaşam tarzı) göçerlerin
oluşturduğu sorusuna net bir istatistik bilgi ile yanıt verilemediği
görülmektedir. İstatistiki bilgiye girmeyen, göç istatistikleri içinde
görünmeyen bu göç dalgasının etkilerini görünür kılmak bu çalışmanın başlıca
amacıdır.

Anahtar Kelimeler

yaşam tarzı göçü, yaşam kalitesi, Avrupalı emekli göçerler, emlak piyasası, ikinci konut turizmi

‘The Ghost Migration’: European Pensioners Pursuing Quality of Life in Turkish Coastal Settlements

Öz

The topic of this work is the lifestyle migration
which is qualified as an atypical form of migration, destination thereof being
relatively less economically-developed areas, virgin places. The field which
has so far been expanded and developed in the literature in relation to the
elderly population and tourism research is conceptualized through different
perspectives as international retirement migration, life style migration,
amenity migration, second house/residential migration. In this migratory
phenomenon which is covered by different concepts, the migrants play an active
role in transformation of the socio economic and spatial structure of the place.
While they demand the facilities and uses that would allow them to sustain
their habitutes (from entertainment to shopping and food) at home, the migrants
affect the old ways in the daily lives of the places they settle and the value
judgements of the local society. Within a short period of time, this change is
accompanied by the loss of physical attributes of the places and peculiar
qualities of the scenery driven by the real estate markets (the changed in
housing typology, agricultural lands rapidly became built-up areas). This study
is a comparative literature review aiming at positioning and evaluating Turkey
among the destination countries. In the researches conducted independently a
common feature is the fact that no precise statistical information is available
on the share of amenity and/or lifestyle migrants in the overall population of
the settlements. To render the impacts of this not statistically observable
migrational wave visible is the main purpose of this study.

Anahtar Kelimeler

life style migration, quality of life, European pensioners, real estate market, second home tourism

Kaynakça

• Abdul-Aziz, A.R., Loh, C.L., Jaafar, M. (2014). Malaysia’s My Second Home (MM2H) Programme: An Examination of Malaysia as a Destination for International Retirees. Elsevier Tourism Management, 40, 203-212.
• Avcı, M., Avcı, U., Şahin, F. (2008). Sosyal ve Ekonomik Yönüyle Fethiye’ye Uluslararası Yabancı Göçü. Fethiye: Fethiye Ticaret ve Sanayi Odası.
• Bakırcı, S. (2007). Yabancıların İkinci Konut Talebinin Fiziksel Çevreye Etkisi:Dalyan Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, Ankara.
• Balkır, C., Toprak, Z., B. Kırkulak. 2008. Yabancı Emekli Göçünün Sosyal ve Ekonomik Etkileri Antalya ve Çevresi Üzerine Ampirik Bir Çalışma. TÜBİTAK
• Benson, M. and K, O’Reilly. 2009. Migration and the Search for a Better Way of Life: a Critical Exploration of Lifestyle Migration. The Sociological Review 57(4): 608-625.
• Berkmen-Yakar, H., Özügül, M.D. 2003. Kapadokyanın Sosyo-Kültürel DeğişimindeYeni Dinamikler ve Fiziksel Mekana Etkileri-Ürgüp ve Avanos Yerleşmeleri Üzerine Bir İnceleme. In Kapadokya Üzerine H.Berkmen-Yakar and M.D Özügül (eds.), 54-73.
• Casado-Diaz, M.A., Kaiser, C.,Warnes, A.M. (2004). Northern European Retired Residents in Nine Southern European Areas: Characteristtic, motivations and Adjustment. Ageing and Society. 24, 353-381.
• Chen, Y., Rosenthal, S.S. (2008). Local Amenities and Life-Cycle Migration: Do People Move for Jobs or Fun ?. Elsevier Journal of Urban Economics, 64, 519-537.
• Demir, Ö., Acar, M. (2005). Sosyal Bilimler Sözlüğü (6. Baskı). Adres Yayınları.
• Durgun, S. (2012). “Yabancıya Kime Yabancı Olmaz…” Uluslararası Emekli Göçünün Türkiye’deki Yansımaları. S. Gülfer Ihlamur-Öner, N. Aslı Şirin Öner (Ed.), Küreselleşme Çağında Göç, Kavramlar, Tartışmalar (s. 519-535). İstanbul: İletişim Yayıncılık A.Ş.
• Dündar-Güzey, Ö., Tamer-Görer. N., F. Erdoğanaras, and Ü. Duman. (2005). Yabancıların Mülk Edinmesi ve Yabancı Orta Yaş Üzeri Emekli Göçünün Kıyı Yerleşmelerine Etkisi: Türkiye Örneği. Planlamada Yeni Politika ve Stratejiler: Riskler ve Fırsatlar, 29.Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu, 119-132, İstanbul: TMMOB Şehir Plancıları Odası yayını.
• Emerging Trends in Real Estate Europe. (2008). ULI and Price Waterhousecoopers.
• Erdoğanaras, F., Tamer- Görer, N., Güzey, Ö., Yüksel, Ü. (2010). Emlak Piyasası Aktörleri Üzerinden Yabancı Gerçek Kişilerin Mülk Edinimi Sürecinin Tartışılması. Memleket Yerel Yönetim Dergisi, 61, 26-38.
• Ersoy, M. (derleyen) (2012). Akgün, A.A. Ters Kentleşme.433.Kentsel Planlama, Ansiklopedik Sözlük. Ninova Yayınları.
• Ertuğrul, G.(2013). Sahihlik Arayışında Türkiye’ye Göç: Muğla-Gökova Yöresine Yerleşen Britanyalılar. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 43, 79-96.
• Fournier, G.M., Rasmussen, D.W., Serow, W.J. (1988). Elderly Migration: For Sun and Money. Population Research and Policy Review, 7, 189-199.
• Gustafson, P. (2002). Tourism and Seasonal Retirement Migration. Annals of Tourism Research, 29, no.4, 899-918.
• Güzey, Ö., Görer Tamer, N., Erdoğanaras, F., Yüksel, Ü. (2010). Yabancı Gerçek Kişilerin Mülk Edinmesi ve Yabancı Emekli Göçünün Kıyı Yerleşmelerine Etkisi: Ölüdeniz (Fethiye) Örneği (Yayınlanmamış), Gazi Üniversitesi, BAP 06/2006-32.
• Hançerlioğlu, O., (1993). Felsefe Ansiklopedisi, Kavravlar ve Akımlar (2. Baskı). Remzi Kitapevi.
• Hayes, M. (2014). Moving South: The Economic Motives and Structural Context of North America’s Emigrants in Cuenca, Ecuador. Mobilities, 2014. http://dx.doi.org/10.1080/17450101.2013.858940
• Hays, J.C., Longino Jr., C.F. (2002). Florida Migration in the AHEAD Study, 1993-1995. Research on Aging, Vol. 24 No. 4 July 2002, 473-483.
• Hines, M.A., 2001, Investing in International Real Estate, Quarum Books, Westport, Connecticut, London.
• Keleş, R. (1998). Kentbilim Terimleri Sözlüğü (2. Baskı). İmge Kitapevi Yayınları.
• Karakaya, E., Turan, H. A. 2006.Türkiye’de Yabancı Emekli Göçü:Didim’in Yeni Sakinleri ve Bölgeye Ekonomik Etkileri. İktisat İşletme Finans, 21 (246): 122-132.
• Keskinok, Ç., Özgönül, N. Güçhan Ş. N. (2005). Kalkan’ın Gelişme ve Koruma Sorunları:Tehditler, Olanaklar ve Çözüm Önerileri. Planlama, 2005/1: 87-104.
• Kirit, A. (2012). Lifestyle Migration: architecture and kinship in the case of the British in Spain. (Thesis in PhD.). Department of Anthropology, University Collage London.http://discovery.ucl.ac.uk/1383731/2/post- viva%20Alesya%20Krit%20without%20pix.pdf
• Kurşunlugil, İ. (2010). Türkiye’de yaldızlı Göç: İstanbul’da Yaşayan Avrupa Vatandaşları. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
• Kurtuluş, H., Türkün, A. (2006). “Kıyısal Kentleşme” ve Uluslararası Göçlerde Yeni Boyutlar: Muğla Kıyılarının Avrupalı Sakinleri. 6. Türkiye Şehircilik Kongresi, İzmir.
• Magalhaes C. S., 2001, International Property Consultants and The Transformation of Local Markets, Journal of Property Research, 18(1), 99-121.
• Mazón,T., Huete, R., Mantecón, A. (Ed.) (2011). Construir Una Nueva Vida: Los espacios del turismo y la migración residencial (Yeni Bir Hayat İnşaa Etmek: Konut Göçü ve Turizmin Mekânları) Milrazones universidades, España.
• Morales, O. L. (2010). The US Citizens Retirement Migration to Los Cabos, Mexico. Profile and Social Effects. Recreation and Society in Africa, Asia and Latin America, Vol. 1, No. 1, 75-92.
• Nudralı, F.O.2009. Sun Seeking Britons In Coastal Turkey: A Case Study of Lifestyle Migration on the Verge of the EU, VDM Verlag Dr Muller Aktiengesellschaft & Co. KG, Saarbrucken.
• Nudralı, F. Ö. (2007). The Experiences of Citizens in Didim, A Coastal Town in Turkey: A Case of Life-Style Migration. (Unpublished Msc Thesis). METU, Ankara
• Nudralı, F.Ö., Görer Tamer, N. (2011). La Busqueda de la Buena Vida en un Entorno Cambiante : El Caso de Didim, Turquia. Tomas Mazon, Raquel Huete, Alejandro Mantecon (Ed.) Contruir una Nueva Vida içinde (155-177). Barcelona.
• O’Reilly, K. (2007a). The Rural Idyll, Residential Tourism, and the Spirit of Lifestyle Migration, in Conference Proceedings of Thinking Throug Tourism, London Metropolitan University ASA. https://www.mecon.nomadit.co.uk/pub/conference_epaper_download.php5?PaperID=1304&MIME
• O’Reilly, K. (2007b). Intra-European Migration and the Mobility-Enclosure Dialectic, Sociology, 41: 277-293.
• Özerim, M.G. (2008). Avrupada Uluslararası Emekli Göçü ve Yeni Bir Varış Ülkesi Olarak Türkiye: Muğla-Dalyan Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• O’Reilly, K. (2000). The British on the Costal Del Sol Transnational Identities and Local Communities, London and New York, Rotleage.
• Rodriguez, V. (2001). Tourism as a Recruiting Post for Retirement Migration. Tourism Geographies, 3(1), 52-63.
• Spalding, A.K. (2013). Lifestyle Migration to Bocas del Toro, Panama: Exploring Migration Strategies and Introducing Local Implications of the Search for Paradise. International Review of Social Research, Vol. 3, Issue 1, 67-86.
• Südaş, İ. (2005). Türkiye`ye yönelik göçler ve Türkiye`de yaşayan yabancılar: Alanya örneği. (Yayınlanmamış yükseklisans tezi) Ege Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Südaş, İ. (2011). Two Distinct Groups of EU Immigrants in Coastal Turkey. Siirtolaisuus-Migration,1, 26-37.
• Südaş, İ. (2012). Avrupa ülkelerinden Türkiye’nin Batı Kıyılarına Yönelik Göçler: Marmaris Kuşadası ve Ayvalık ilçelerinde karşılaştırmalı bir araştırma. (Yayınlanmamış doktora tezi) Ege Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Tamer-Görer, N., F. Erdoğanaras., Ö. Dündar, and Ü. Duman. 2006. Social Economic and Physical Effects of Second-Home Ownership Based On Foreign Retirement Migration in Turkey:Alanya and Dalyan. In Cities Between Integration and Disintegration, Z. Merey Enlil and P. Vaggione (eds.), 109-125. selected papers from 42nd ISOCARP Congress, İstanbul, ISOCARP.
• Tamer-Görer, N., Erdoğanaras, F., Güzey, Ö., Yüksel, Ü.(2010).Türkiye’de Yabancı Gerçek Kişilere Mülk Satışının Niceliksel, Niteliksel Boyutları ve Mekansal Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme. Memleket Siyaset Yönetim, 12,120-141.
• Toprak, Z. (2009). Yabancı Emekli Yerleşiklerin Yerelde Kamusal Hayata katılım İstekliliği ve Yerel Halkla İlişkileri (Antalya için bir yaklaşım). Yönetim Bilimleri Dergisi, (7)2, 99-137.
• Tuna, M., Özbek, Ç. (2012). Yerlileşen Yabancılar: Güney Ege Bölgesi’nde Göç, Yurttaşlık ve Kimliğin Dönüşümü. Ankara: Detay Yayıncılık.
• USAK (Eylül, 2008). Yerleşik Yabancıların Türk Toplumuna Entegrasyonu (USAK Raporları No. 08-04). Ankara: USAK.
• Williams, A.M., King, R., Warnes, T. (1997). A place in the sun: international retirement migration from northern to southern Europe. European Urban and Regional Studies, 4(2), 115-134.
• Williams, A.M., Patterson, G.(1998). ‘An Empire Lost but a Province Gained’: A Cohort Analysis of British International Retirement in Algarve. International Journal Of Population Geography, 4,135-155.
• Williams, A.M., Hall, C.M. (2000). Tourism and Migration: New Relationships Between Production and Consumption. Tourism Geographies, 2(1), 5-27.