Mekân, Kimlik, Sınıf: Farklar Neden Bir Arada Barınamazlar?

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 26, 373 - 401, 14.05.2019

Polat Alpman

https://doi.org/10.31198/idealkent.519245

Cited By: 7

Öz

Eşitsizlik
ve ayrımcılık modern kapitalist toplumsal yapının bir parçasıdır. Eşitsizlik
farklılaşmanın bir türüdür. Farkları eşitsizlik ve ayrımcılık nedenine
dönüştüren koşullar, kapitalizmin tarihsel gelişiminin bir sonucudur. Mekân,
bütün farklılaşmaların somut hale gelip cisimleştiği; farkların eşitsizlik ve
ayrımcılık haline dönüştüğü ilk yerdir. Farklılaşmanın birçok nedeni vardır.
Mekânsal farklılaşma, kaynakların eşitsiz dağılımıyla başlayan bir sürecin
ürünüdür. Bu durum onu eşitsizlik olarak tanımlamanın ilk adımını oluşturur.
Ancak mekânsal farklılaşmanın sürdürülmesine neden olan birçok eşitsizlik
biçimi bulunmaktadır. Mekânsal farklılaşma sınıfsal, kültürel, etnik, dinsel,
cinsel kimliklerin kente yerleşmelerinde, yer bulma davranışlarında ve yerleşim
stratejilerinde belirleyicidir. Ayrıca mekânsal farklılaşma toplumsal
farklılaşmanın ve işgücü piyasasının yeniden düzenlenmesinin ön koşuludur.
Mekânsal farklılaşma, kentteki yerleşimle ilgili bir farklılaşma olarak ortaya
çıksa da farklılaşmanın nedeni toplumsal alanlardaki eşitsizliklerin örgütlenme
biçimidir. Mekânsal farklılaşma ve kimlikler arasındaki ilişki dikey ve yatay
hatta inşa edilir. Egemen kimliğin dışında kalan kimlikler üzerindeki tahakküm,
mekânsal farklılaşma yoluyla yeniden üretilmektedir. Kimlik ve mekânsal
farklılaşmanın iç içe girmesinin sonuçlarından biri işgücü piyasasının
kimliklerle yeniden düzenlenmesidir. Ayrıca yeni elitlerin, kendilerine
benzemeyen diğer sosyal gruplardan ve kimliklerden ayrışmalarını sağlamaktadır.
Bu çalışma mekân, kimlik, sınıf kavramlarından hareketle farklılaşmanın
mekânsal dinamiklerini ve farkların neden bir arada barınamadıklarını anlamayı
ve açıklamayı amaçlamıştır.

Anahtar Kelimeler

kimlik, sınıf, fark, Mekân, kent.

Space, Identity, Class: Why Cannot the Differences Coexist?

Öz

Inequality and discrimination are part of the modern
capitalist social structure. Inequality is a kind of differentiation. The
conditions that transform differences into the cause of inequality and
discrimination are the result of the historical development of capitalism.
Space is where all differentiations become concrete and embodied and the first
place where differences turn into inequality and discrimination. There are many
reasons for differentiation. Spatial differentiation is the product of a
process that begins with an unequal distribution of resources. This is the
first step in defining it as inequality. However, there are many forms of
inequality that cause spatial differentiation to continue. Spatial
differentiation acts as a determinant in urban settlements, locating behaviors
and settlement strategies of class, cultural, ethnic, religious and gender
identities. It causes the reproduction of social differentiation and the
reorganization of the labor market through spatial differentiation. Although
spatial differentiation has emerged as the differentiation of settlement in the
city, the reason for the differentiation is the way of organizing inequalities
in the social fields. The relationship between spatial differentiation and
identities is constructed on vertical and horizontal lines. The dominance over
the identities positioned outside the dominant identity is reproduced through
spatial differentiation. One of the consequences of the nesting of identity and
spatial differentiation is the reorganization of the labor market with
identities. It also leads to the separation of the new elites from other social
groups and identities that bear no resemblance to them. This study aims to
understand and explain the spatial dynamics of differentiation and the reasons
why differences cannot coexist together.

Anahtar Kelimeler

Space, identity, class, difference, city.

Kaynakça

• Bauman, Z. (2013). Modernite, kapitalizm, sosyalizm: Küresel çağda sosyal eşitsizlik. (F. D. Ergun, Çev.). İstanbul: Say.
• Berger, P. L. ve Luckmann, T. (1991). The social construction of reality: A treatise in the sociology of knowledge. New York: Penguin.
• Blau, P. M. (1977). Inequality and heterogeneity: A primitive theory of social structure. New York: Free Press.
• Brubaker, R. ve Cooper, F. (2000). Beyond identity. Theory and Society, 29, 1-47.
• Burawoy, M. (1983). Between the labor process and the state. American Sociological Review, 48 (5), 587-605.
• Carnoy, M. ve Castells, M. (2001). Globalization, the knowledge society, and the network state: Poulantzas at the millennium. Global Networks, 1 (1), 1–18.
• Castells, M. (1975). Advanced capitalism, collective consumption and urban contradictions. L. N. Lindberg, R. Alford, C. Crouch, C. Offe (Der.), Stress and Contradictions in Modern Capitalism içinde, Massachusetts: Lexington Books.
• Castells, M. (1977). The urban question: A Marxist approach. (A. Sheridan, Çev.). London: Edward Amold.
• Castells, M. (1997). Kent, sınıf, iktidar. (A. Erendil, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat.
• Cerulo, K. A. (1997). Identity construction: New ıssues, new directions. Annual Review of Sociology, 23 (1), 385–409.
• Geniş̧, Ş. (2007). Küreselleşme, toplumsal eşitsizlik ve mekânsal ayrışma. Sivil Toplum, (17-18), 69-84.
• Geniş, Ş. (2007). Producing elite localities: The rise of gated communities in Istanbul. Urban Studies, 44 (4), 771–798.
• Goffman, E. (2014). Damga: Örselenmiş kimliğin idare edilişi üzerine notlar. (Ş. Geniş̧, L. Ünsaldı ve S. N. Ağırnaslı, Çev.). Ankara: Heretik.
• Gottdiener, M. (1985). The social production of urban space. Austin: University of Texsas.
• Göker, G. (2017). Dijital heterotopyalar: ‘Başka’ bir bağlamda yeni medya. Selçuk İletişim, 9 (4), 164-188.
• Hall, S. (1997). The local and the global: Globalization and ethnicity. A. D. King (Der.), Culture, globalization and the world-system: Contemporary conditions for the representation of ıdentity içinde, Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Hall, S. (2003). Who needs identity. S. Hall ve P. du Gay (Der.), Questions of cultural identity içinde, London: Sage.
• Harvey, D. (1982). The limits to capital, Oxford: Basil Blackwell.
• Harvey, D. (1993). Social justice and the city, Oxford: Blackwell.
• Harvey, D. (2002). Sınıfsal yapı ve mekânsal farklılaşma kuramı. B. Duru ve A. Alkan (Der.), 20. yüzyıl kenti içinde, Ankara: İmge.
• Harvey, D. (2010). Sermaye muamması: Kapitalizmin krizleri. (S. Savran, Çev.). İstanbul: Sel.
• Hirsch, J. (2011). Materyalist devlet teorisi: Kapitalist devletler sisteminin dönüşüm süreçleri. (L. Bakaç, Çev.). İstanbul: Alan.
• Jenkins, R. (2004). Social identity, New York: Routledge.
• Jessop, B. ve Sum, N. L. (2006). Beyond the regulation approach: Putting capitalist economies in their place. Cheltenham: Edward Elgar.
• Laclau, E. ve Mouffe, C. (2008). Hegemonya ve sosyalist strateji. (A. Kardam, Çev.). İstanbul: İletişim.
• Lefebvre, H. (1991). The production of space. (D. N. Smith, Çev.). Oxford: Blackwell.
• Lefebvre, H. (2000). Right to the city. E. Kofman, E. Lebas (Der.), Writings on cities içinde, Oxford: Blackwell.
• Lipietz, A. (1988). Accumulation, crises and the ways out: Some methodological reflections on the concept of regulation. International Journal of Political Economy, 18 (2), 10–43.
• Marcuse, P. (2009). From critical urban theory to the right to the city. City, 13 (2), 185-197.
• Marx, K. (2011). Kapital, Cilt:1. (M. Selik ve N. Satlıgan, Çev.). İstanbul: Yordam.
• Massey, D. S.; Rothwell, J. ve Domina, T. (2009). The changing bases of segregation in the united states. The Annals of the American Academy of Polical and Social Science, 626, 74-90.
• Nielsen, K. (1991). Towards a flexible future: Theories and politics. B. Jessop, H. Kastendiek, K. Nielsen, O. Pedersen (Der.), The politics of flexibility: Restructuring, state and industry in Britain, Germany and scandinavia içinde, London: Edward Elgar.
• Pierson, C. (2004). Continuity and discontinuity in the emergence of the ‘Post-Fordist’ Welfare State. R. Burrows ve B. Loader (Der.), Towards a Post-Fordist welfare state içinde, New York: Taylor & Francis.
• Piore, M. J. ve Safford, S. (2007). Preliminary thoughts on identity and segmentation in primary sector labor markets. Socio-Economie Du Travail, 41 (6), 925–940.
• Santas, A. (2002). Some consequences of mead's institutional theory of the Self. P. C. Bube, J. L. Geller (Der.), Conversations with pragmatism: A multidisciplinary study içinde, New York: Rodopi.
• Soja, E. (2009). The city and spatial justice. Justice Spatiale, 1, 1-5. 20 Ocak 2019 tarihinde https://goo.gl/zwLRnr adresinden erişildi.
• Sökefeld, M. (2001). Reconsidering identity. Anthropos, 96 (2), 527-544.
• Standing, G. (1999). Global labour flexibility: Seeking, distributive, justice, London: MacMillan.
• Standing, G. (2011). The precariat: The new dangerous class. New York: Bloomsbury.
• Taylor, G. ve Spencer, S. (2004). Social identities: Multidisciplinary approaches, New York: Routledge.
• Theodore, N.; Peck, J. ve Brenner, N. (2012). Neoliberal kentçilik: Kentler ve piyasaların egemenliği. (Ş. Geniş̧, Çev.). İdeal Kent, 7, 21-37.
• Thompson, E. P. (2004). İngiliz işçi sınıfının oluşumu. (U. Kocabaşoğlu, Çev.). İstanbul: Birikim.
• Thompson, E. P. (2006). Avam ve görenek. (U. Kocabaşoğlu, Çev.). İstanbul: Birikim.
• Turner, B. (1997). Eşitlik. (B. S. Şener, Çev.). Ankara: Dost.
• Wacquant, L. (2003). Fransız banliyöleri ve amerikan zenci gettosu: Karıştırma yerine karşılaştırma. Toplum Bilim, 17, 45-55.
• Wacquant, L. (2013). İleri marjinallik çağında bölgesel damgalama. Ö. Aytaç ve S. İlhan (Der.), Kentsel yoksulluğu yeniden düşünmek içinde, Ankara: Birleşik.
• Wacquant, L. (2014). Neoliberal şehirde marjinallik, etnisite ve cezalandırma: Analitik bir kartografya. S. Torlak ve Ö. Kulak (Der.), Mekân Meselesi içinde, Ankara: Tekin.
• Wacquant, L. (2011). Kent paryaları: İleri marjinalliğin karşılaştırmalı sosyolojisi. (M. Doğan, Çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Wood, E.M. (2006). Sınıftan kaçış: Yeni ‘hakiki’ sosyalizm. (Ş. Alpagut, Çev.). İstanbul: Yordam.
• Yarcı, S. (2017). Toplumsal bir iletişim şekli olarak yeni toplumsal hareketler: Gezi Parkı örnekleminin Luhmanncı analizi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Sakarya Üniversitesi, Sakarya.