Yayın Değerlendirme İlkeleri
1) Daha önce yayınlanmamış ya da yayınlanmak üzere başka bir dergide halen değerlendirmede olmayan ve her bir yazar tarafından onaylanan makaleler değerlendirilmek üzere kabul edilir.
2) Gönderilen ve ön kontrolü geçen makaleler İthenticate, intihal.net, turnitin yazılımlarından biri kullanılarak intihal için taranır.
3) İDRAK, çift taraflı kör hakemlik süreci yürütür. Tüm çalışmalar öncelikle editör tarafından dergiye uygunluk açısından değerlendirilecektir. Uygun görülen makaleler için süreç başlatılır.
4) Baş Editör, makaleleri, yazarların etnik kökeninden, cinsiyetinden, uyruğundan, dini inancından ve siyasi felsefesinden bağımsız olarak değerlendirir. Yayına gönderilen makalelerin adil bir şekilde çift taraflı kör hakem değerlendirmesinden geçmelerini sağlar.
5) Baş editör; yazarlar, editörler ve hakemler arasında çıkar çatışmasına izin vermez.
6) Baş editör ve editör yardımcıları makalelerin kabulü veya reddi ile ilgili nihai karardan sorumludur. Kurulun kararı kesindir.
7) Editörler, kendilerinin veya aile üyeleri veya meslektaşları tarafından yazılmış olan ve editörün ilgilendiği ürün veya hizmetlerle ilgili olan makaleler hakkındaki kararlara dâhil olmazlar. Bu tür herhangi bir gönderi, derginin olağan prosedürlerinin tümüne tabidir.
Değerlendirme Süreci
Hakemlik Türü: Çift Körleme
Çift Körleme: İntihal kontrolünden sonra, uygun olan makaleler baş editör tarafından orijinallik, metodoloji, işlenen konunun önemi ve dergi kapsamı ile uyumluluğu açısından değerlendirilir. Editör, makalelerin adil bir şekilde çift taraflı kör hakemlikten geçmesini sağlar ve makale biçimsel esaslara uygun ise, gelen yazıyı yurtiçinden ve /veya yurtdışından en az iki hakemin değerlendirmesine sunar, hakemler gerek gördüğü takdirde yazıda istenen değişiklikler yazarlar tarafından yapıldıktan sonra yayınlanmasına onay verir.
İnceleme Zamanı: Yayın Öncesi
Yazar-Hakem Etkileşimi: Editörler, hakemler ile yazarlar arasındaki tüm etkileşimlere aracılık eder.
İncelemede Geçen Süre: İDRAK’te inceleme için hakem sürecine alınan araştırma makaleleri için ilk karara kadar geçen süre yaklaşık olarak 15 gündür.
İntihal Kontrolü: Evet –İthenticate, intihal.net, turnitin yazılımlarından biri intihali engellemek için makaleleri taramaktadır.
Her Bir Makaleyi İnceleyen Hakem Sayısı: İki-üç
İzin Verilen Süre: 20 gün. Bu süre 10 gün eklenerek uzatılabilmektedir.
Karar: Makalenin Editör tarafından yayın kabul edilebilmesi için en az iki hakemin kabul kararı vermesi gerekir.
Etik İhlal Şüphesi: Hakemler, araştırma veya yayının suistimalinden şüphelendiklerinde durumu baş editöre iletmelidir. Baş editör, COPE tavsiyelerine uyarak gerekli işlemleri yürütmekle görevlidir.
Baş editör, araştırma makalesini gönderildiği gün inceler ve eğer makalenin daha fazla değerlendirmeye değer olduğunu düşünürse öncelikle bir yazım editörü atar. Yazım editörü tarafından incelenen makalede, varsa istenilen (gerekli) düzeltmelerin yazar tarafından yapılması sağlanır. Ardından baş editör, makalenin alanı ile ilgili bir editör yardımcısını görevlendirir. Sorumlu editör yardımcısı makaleyi baştan sonra okuduktan sonra uygun ise alan editörüne gönderir. Alan editörü, makaleyi iki dış hakeme gönderir. Hakemler, nihai kararı verecek olan editörlere tavsiyede bulunur. Hakemlerden raporlarını onaylamalarını ve onlara gönderilen makale üzerinde çıkar çatışmaları varsa beyan etmeleri istenir. Nihai karar, dış hakem değerlendirme süreçlerinden sonra baş editör ve editör kurulu tarafından verilir.
İDRAK’ in çalışma için doğru dergi olduğu düşünülmüyorsa editör ekibi, yazarlara çalışmalarını gecikmeden başka bir yere gönderebilmeleri için iade işlemine geçer. Bu aşamada ret için olağan nedenler; yetersiz özgünlük, konunun derginin kapsamı dışında kalması, derginin yazım kurallarına ve şablonuna uygun olmaması.
İDRAK editör kurulu, tüm makaleler için gönderildikten sonra 6 ila 8 hafta içinde yayın hakkında nihai bir karara varmayı hedefler. Revizyona tabi bir yayın, özellikle majör revizyon, teklifinde bulunulmuşsa süreç uzayabilir, istenilen hakem ve editör düzeltmeleri yapıldıktan sonra makale diğer sayıda yayımlanabilir.
İdrak, okurlara ve yazarlara olan bağlılığının bir parçası olarak makalelere açık erişim sağlar. Tüm makalelerimiz çevrimiçi olarak ücretsiz erişilebilirdir.
Bir yazar, yayınlanan makalesinde herhangi bir hata fark ederse, düzeltmenin yapılıp yapılmayacağını bildirecek olan baş editöre e-posta gönderebilir.
Editöryal Kadronun Çalışmalarına Yönelik Hakem Süreci İlkeleri
İDRAK 'in kendi editörleri tarafından yazılan editöryal yazılar ile analiz makaleleri, dış hakem değerlendirmesinden geçmez. Özgün araştırma makaleleri ise en az iki dış hakeme kör hakemlik kapsamında gönderilir. Bu süre boyunca o editörlerin rolleri askıya alınır.
Yazarların Sorumlulukları
Yazar, araştırma ve yayın etiğine uymalıdır.
Yazar, aynı çalışmayı birden fazla dergide yayımlamaya teşebbüs etmemelidir.
Yazar, makalenin yazımında istifade ettiği eserleri eksiksiz olarak kaynakçada belirtmelidir.
Editörün (Baş Editör ve Editör Yardımcıları) Sorumlulukları
Baş editör yazıları yazarların etnik kökeni, cinsiyeti, vatandaşlığı, dini inancı veya siyasi düşüncesine bakmaksızın bilimsel içerik açısından değerlendirir.
Editörler, yayınlanmak üzere gönderilen makalelerin adil bir şekilde çift-kör hakem değerlendirmesini yapar ve gönderilen makalelerle ilgili tüm bilgilerin yayınlanmadan önce gizli tutulmasını sağlar.
Editörler, hakemlere yazıların gizli bilgi olduğunu ve bunun ayrıcalıklı bir etkileşim olduğunu bildirir. Hakemler ve yayın kurulu, yazıları başka kişilerle tartışamaz. Hakemlerin anonimliği sağlanmalıdır. Belirli durumlarda editör, belirli bir noktayı netleştirmek için bir hakemin incelemesini diğer hakemlerle paylaşabilir.
Yayının içeriğinden ve genel kalitesinden editörler sorumludur. Gerektiğinde düzeltme notu yayınlamak veya geri çekme işlemi uygulamak da onun sorumluluğundadır.
Baş editör; yazarlar, editörler ve hakemler arasında herhangi bir çıkar çatışmasına izin vermez. Sadece hakem atama konusunda tam yetkiye sahiptir ve yazıların dergide yayınlanmasına ilişkin nihai karardan Editör Kurulu sorumludur.
Hakemlerin Sorumlulukları
Hakemlerin araştırma, yazarlar ve/veya araştırma fon sağlayıcıları ile ilgili herhangi bir çıkar çatışması olmamalıdır.
Hakemlerin değerlendirmeleri objektif olmalıdır.
Hakemlerin kullandıkları dil ve üslup, yazarı rencide edici olmamalıdır.
Hakemler, gönderilen makalelere ilişkin tüm bilginin, makale yayınlanana kadar gizli kalmasını sağlamalıdır.
Hakemler inceledikleri çalışmada telif hakkı ihlali veya intihal fark etmeleri durumunda bunu editöre bildirmelidir.
Bir makaleyi gözden geçirme konusunda kendini yetersiz hisseden veya belirlenen sürede incelemeyi yetiştiremeyeceğini düşünen bir hakem, inceleme sürecinden çekilmelidir.
Hakem süreci sırasında hakemlerin şu hususları dikkate alarak değerlendirmelerini yapmaları beklenir: Makale yeni ve önemli bir bilgi içeriyor mu? / Öz, makalenin içeriğini net ve düzgün bir şekilde tanımlıyor mu? / Yöntem bütünlüklü ve anlaşılır şekilde tanımlanmış mı? / Yapılan yorum ve varılan sonuçlar bulgularla kanıtlanıyor mu? / Alandaki diğer çalışmalara yeterli referans verilmiş mi? / Dil kalitesi yeterli mi?
Değerlendirme sürecinde editör hakemlere gözden geçirme için gönderilen makalelerin, yazarların özel mülkü olduğunu ve bunun imtiyazlı bir iletişim olduğunu açıkça belirtir. Hakemler ve yayın kurulu üyeleri başka kişilerle makaleleri tartışamazlar. Hakemlerin kimliğinin gizli kalmasına özen gösterilmelidir.
Ön İnceleme ve İntihal Taraması
Çalışma; dergi yayın ilkelerine, akademik yazım kurallarına, İSNAD Atıf Sistemi’ne ve TDK’nın yazım kurallarına uygunluk açısından editör tarafından incelenir ve iThenticate, turnitin veya intihal.net programı kullanılarak intihal taramasından geçirilir. Ön inceleme en fazla 15 gün içinde tamamlanır. İntihal benzerlik oranının %20’den az olması gereklidir. Benzerlik oranı %1 göründüğü hâlde atıf ve alıntı usulünce yapılmamışsa yine intihal söz konusu olabilir. Bu açıdan atıf ve alıntı kuralları yazar tarafından bilinmeli ve dikkatlice uygulanmalıdır:
Atıf/Dolaylı Aktarma: Bir kaynaktaki düşünce, tartışma veya tespite atıf yapılıyorsa ve atıf yapılan görüş atıf yapan araştırmacının kendi kelimeleri ile satıra dökülüyorsa cümlenin sonuna dipnot işareti (1) konulmalıdır. Yapılan atıf, eserin belli bir sayfasına ya da sayfa aralığına ise sayfa numarası verilmelidir. Şayet çalışmanın tümüne bir atıf varsa yani okuyucunun çalışmanın tümünü incelemesini gerektirecek bir boyutta atıf yapılmışsa dipnotta “Bu konuda bk.”, “Bu görüş ile ilgili bk.”, “Bu tartışma hakkında bk.” veya sadece “bk.” ifadesinden sonra kaynak belirtilmelidir.
Alıntı/İktibas: Eğer müracaat edilen kaynaktan ilgili kısım aynen, noktası ve virgülüne dokunulmadan, olduğu gibi alınıyorsa alıntılanan kısım “çift tırnak içinde verilir” ve sonuna dipnot numarası1 verilerek kaynağı belirtilir. Doğrudan alıntılanan metin içerisinde var olan alıntılar ise ‘tek tırnak’ kullanılarak yazılır. Doğrudan alıntılanan kısım üç satırdan uzun ise (kırk kelimeden fazla ise) ayrı bir paragraf hâlinde gösterilir. Uzun alıntıların ana metinden ayırt edilmesi için normal metin boyutundan bir küçük yazı tipi boyutunda ve paragrafın tamamının soldan satır başı hizasında girintili olarak yazılması tercih edilmelidir. Doğrudan aktarılan metinde, anlamı değiştirmemek şartıyla, bazı kelime, cümle ve paragraflar çıkarılabilir. Çıkartılan kısımların yerine üç nokta (…) konulur. Bir kaynaktan aynen alıntılanan kısmın “çift tırnak” içine alınmadan yazılması ve sadece sonunda kaynağın yazılması ile yetinilmesi doğru olmaz. Bu kurallara uyulmadığı takdirde yazar, yayın etiği ihlali (İntihal/Plagiarism) suçlamasına muhatap olabilir.
Alan Editörü İncelemesi
Ön inceleme (yazım editörü) ve intihal taraması aşamasından geçen çalışma, ilgili alan editörü tarafından problematik ve akademik dil-üslup açısından incelenir. Bu inceleme en fazla 5 gün içinde tamamlanır.
Hakem Süreci (Akademik Değerlendirme)
Alan editörünün incelemesinden geçen çalışma, konu ile ilgili doktora tezi, kitap veya makalesi bulunan en az iki dış hakemin değerlendirmesine sunulur. Hakem süreci, çift taraflı kör hakemlik uygulaması çerçevesinde gizlilik içinde yürütülür. Hakemin incelediği çalışma hakkındaki görüş ve kanaatini ya metin üzerinde belirtmesi ya da online hakem formu üzerinde en az 150 kelimelik bir açıklama ile gerekçelendirmesi talep edilir. Yazara, hakem görüşlerine katılmaması halinde itiraz ve görüşlerini savunma hakkı verilir. Alan editörü, yazar ve hakem arasında, gizliliği koruyarak karşılıklı iletişimi sağlar. Hakem raporlarının ikisi de olumlu ise çalışma, yayımlanmasının değerlendirilmesi teklifi ile Editör Kurulu’na / Yayın Kurulu’na sunulur. İki hakemden birinin olumsuz kanaat belirmesi halinde çalışma, üçüncü bir hakeme gönderilir. Çalışmalar, en az iki hakemin olumlu kararı ile yayımlanabilir. Kitap ve sempozyum değerlendirmeleri ile doktora tez özetlerinin yayımına, en az iki iç hakemin (ilgili alan editörlerinin ve/veya yayın kurulu üyelerinin) değerlendirmesi sonucunda karar verilir.
Tashih Aşaması
Hakemlerin inceledikleri metinde tashih yapılmasını istemeleri halinde, ilgili raporlar yazara gönderilir ve çalışmasını tashih etmesi istenir. Yazar, Word programında “Değişiklikleri İzle” özelliği açık olacak şekilde tashihlerini yapar veya metinde değişiklikleri kırmızı renk ile belirtir. Tashih ettiği metni alan editörüne sunar. Alan editörü yazardan yapılan düzeltmeler için ayrı bir dosya talep edebilir.
Alan Editörü Kontrolü
Alan editörü, yazarın metinde kendisinden talep edilen düzeltmeleri yapıp yapmadığını kontrol eder. İstenilen düzeltmeler yapılmamış ise makale yazara düzeltme için geri gönderilir.
Hakem Kontrolü
Tashih isteyen hakem, yazarın metinde kendisinden talep edilmiş düzeltmeleri yapıp yapmadığını kontrol eder.
Öz ve Abstract Kısmının Genişletilmesi
Hakkında iki hakem tarafından da “yayımlanabilir” kararı verilen çalışmaların yazarlarından makalelerin öz/abstract kısmını 150-200 kelime olacak şekilde genişletilmesi istenir.
Türkçe Dil Kontrolü
Hakem sürecinden geçen çalışmalar Türkçe Dil Editörü ve Baş Editör tarafından incelenir ve gerekli ise yazardan tashih istenir. Kontrol işlemi, en fazla 5 gün içinde tamamlanır. Bu süre baş editörün yetkisi ile uzatılabilir.
İngilizce Dil Kontrolü
Türkçe dil kontrolünden geçen çalışmalar, İngilizce Dil Editörü tarafından incelenir ve gerekli ise yazardan tashih istenir. İngilizce dil editörünün kontrol işlemi, en fazla 5 gün içinde tamamlanır. Bu süre baş editörün yetkisi ile uzatılabilir.
Yayın Kurulu İncelemesi
Teknik, akademik ve dilsel incelemelerden geçen makaleler, Editör Kurulu’nda incelenerek yayımlanıp yayımlanmayacağı ile yayımlanacaksa hangi sayıya dahil edileceği karara bağlanır. Kurul, oy çokluğu ile karar verir. Eşitlik olması durumunda nihai karar baş editörün kararı yönünde verilir.
Dizgi ve Mizanpaj Aşaması
Yayın Kurulu tarafından yayımlanması kararlaştırılan çalışmaların dizgi ve mizanpajı yapılarak yayına hazır hale getirilir ve incelenmek üzere yazarına gönderilir. Bu aşama en fazla 15 gün sürer.
Ulusal ve Uluslararası İndekslere Veri Gönderimi
Yayımlanan sayıya ait veri ilgili indekslere 15 gün içinde iletilir.
idrak, Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.