A SYSTEMATIC REVIEW OF STUDIES ON GASTRONOMIC PRODUCTS

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 2, 1 - 15, 30.12.2024

Yener Oğan

https://doi.org/10.24889/ifede.1436747

Öz

Gastronomic products can be listed as identity, heritage, foods, beverages, traditions, behaviours, beliefs, activities, utensils, cooking techniques, etc. specific to the cuisine of a region. With these characteristics, gastronomic products can have both tangible and intangible features. Nowadays, there is an increasing number of studies aimed at influencing tourists' destination preferences and focusing on gastronomic products. The aim of this research is to systematically review studies on the concept of gastronomic products. National articles in the TR Index database were evaluated within the conceptual framework, and studies in the Web of Science (WoS) database were systematically reviewed. A criterion sampling technique was preferred in the research and a search was conducted using the keywords 'gastronomic' and 'product' in the Web of Science database. The majority of studies on gastronomic products were conducted in recent years. The main subject area of the studies, which find more space in tourism, food and gastronomy journals, is social and food sciences. Both quantitative and qualitative research methods are used in these studies, with data collection tools including surveys, interviews and secondary sources, and analysis techniques including descriptive analysis, content analysis, sensory analysis and document analysis. The studies focus on topics such as tourism products, culinary culture, tourism potential, promotion, perception, experience, motivation, brand, taste preference, sensory characteristics and purchasing behaviour. It is noted that gastronomic products are a relatively new research topic that has attracted the interest of researchers in recent years. Therefore, it would be beneficial to evaluate the current status of relevant studies in databases other than Web of Science and to conduct comparative studies with this research.

Anahtar Kelimeler

Web of Science, gastronomic product, systematic review.

GASTRONOMİK ÜRÜN ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALARIN SİSTEMATİK BİR DERLEMESİ

Öz

Gastronomik ürünler, bir yörenin mutfağına ait kimlik, miras, yemekler, içecekler, gelenekler, davranışlar, inançlar, etkinlikler, araç-gereçler, pişirme teknikleri vb. şeklinde sıralanabilmektedir. Bu özellikleriyle gastronomik ürünler hem somut hem de soyut özellikler taşıyabilmektedir. Günümüzde turistlerin destinasyon tercihini etkileyen ve gastronomik ürünlere yönelik konuları amaç edinen çalışmaların sayısı artmaktadır. Bu araştırmada gastronomik ürün kavramına yönelik olarak yapılan çalışmaların sistematik derleme yöntemiyle incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma kapsamında TR Dizin veri tabanında yer alan ulusal makaleler kavramsal çerçeve kapsamında değerlendirilmiş ve Web of Science (WoS) veri tabanında yer alan çalışmalar sistematik derleme yöntemiyle incelenmiştir. Araştırmada amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme tekniği tercih edilmiş olup, Web of Science veri tabanındaki “gastronomic” ve “product” anahtar kelimeleri kullanılarak tarama yapılmıştır. Gastronomik ürün çalışmalarının büyük bir bölümü son yıllarda gerçekleştirilmiştir. Turizm, gıda ve gastronomi dergilerinde kendine daha fazla yer bulan çalışmaların temel konu alanı sosyal bilimler ve gıda bilimleridir. İlgili çalışmalarda hem nicel hem de nitel araştırma yöntemlerinin benimsendiği, veri toplama aracı olarak anket, görüşme ve ikincil kaynaklar, verilerin analiz tekniği olarak ise betimsel analiz, içerik analizi, duyusal analiz ve doküman analizi ön plana çıkmaktadır. Çalışmalarda turistik ürün, mutfak kültürünü, turizm potansiyeli, tanıtım, algı, deneyim, motivasyon, marka, tat tercihi, duyusal özellikler, satın alma davranışı gibi konulara odaklanılmaktadır. Gastronomik ürünlerin yeni bir çalışma konusu olduğu ve araştırmacıların son yıllarda ilgisinin olduğu görülmektedir. Bu nedenle Web of Science veri tabanı dışında diğer veri tabanlarında yer alan ilgili çalışmaların mevcut durumunun değerlendirilmesi ve bu çalışma ile karşılaştırmalı çalışmaların yapılması faydalı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Web of Science, gastronomik ürün, sistematik derleme.

Etik Beyan

Bu çalışma bibliyografi türünde bir çalışma olduğu için etik kurul iznine ihtiyaç yoktur.

Kaynakça

• Acuner, E. ve Keskin, C. (2022). Gastronomi turizmi kapsamında lezzetin izinde kokulu üzüm. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 255-271.
• Altan, C.O., Köstekli, B., Çorapci, B., Ipar, M.S., Kocatepe, D. ve Turan, H. (2022). The sensory characteristics, nutritional profile and physical changes of the Atlantic bonito (Sarda sarda Bloch, 1793) gravlax: Effect of dill (Anethum graveolens) and garden cress (Lepidium sativum). International Journal of Gastronomy and Food Science, 28, 100490.
• Barreth, A.C., Rodríguez, S.M. ve Valdez, K.R. (2019). Design of a gastronomic product since identity and resources from a region. Teoria Y Praxis, 28, 52-78.
• Bayat, G. (2020). Kars’ın yerel yemekleri ve yerel ürünlerin Kars’taki yiyecek içecek işletmelerinde kullanımının sürdürülebilir gıda kapsamında değerlendirilmesi. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(3), 2640-2654.
• Birkic, D., Rujevcan, D., Kralj, E. ve Blazic, M. (2019). Cultural-historical heritage of the Karlovac county - Homemade bread as a gastronomic tourist product in restaurants in the Karlovac county. 10th International Congress on Flour-Bread (Flour-Bread) / 12th Croatian Congress of Cereal Technologists (Brasno-Kruh), June 11-14, 2019, Osijek, Croatia.
• Campn-Cerro, A.M., Di-Clemente, E., Hernndez-Mogllon, J.M. ve Folgado-Fernndez, J.A. (2023). Olive oil tourism experiences: Effects on quality of life and behavioural intentions. Journal of Vacation Marketing, 29(3), 348-364.
• Cortés, A., González-García, S., Franco-Uría, A., Moreira, M.T. ve Feijoo, G. (2022). Evaluation of the environmental sustainability of the inshore great scallop (Pecten maximus) fishery in Galicia. Journal of Industrial Ecology, 26(6), 1920-1933.
• Çekiç, İ. (2021). A comparative research on the breakfast themed gastronomic product diversity of Hatay province. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 9(4), 276-286.
• Çelik, M. ve Balıkçı, E. (2023). Gastronomic Product. Çekiç, İ. ve Oğan, Y. (Ed.) Global Concepts in Gastronomy. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Çılgınoğlu, H. ve Güner, D. (2021). Kastamonu gastronomik ürünlerinin Nuh’un ambarı projesi kapsamında değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 9(4), 2874-2892.
• De la Torre, G.M.V., Rojas, R.H. ve Romero, V.N. (2016). The study of gastronomic tourism in Cordoba and the association of the cuisine. An Econometric Analysis. Tourism and Hospitality Management-Croatia, 22(2), 173-191.
• Demirtaş, N., Demir, E. ve Pektaş, K. (2022). Investigation of the level of usage of traditional fruit dishes in Gaziantep cuisine in restaurant menus. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 10(3), 1924-1936.
• Di Matteo, D. ve Cavuta, G. (2016). Enogastronomic tourism: Can it mitigate the intangibility of the destination? Streetfood as a new Business Model for the Management of Tourist Regions. 3rd Global Conference On Business, Economics, Management and Tourism, NOV 26-28, 2015, Rome, Italy, 347-356.
• Folgado-Fernández, J.A., Campón-Cerro, A.M. ve Hernández-Mogollón, J.M. (2019). Potential of olive oil tourism in promoting local quality food products: A case study of the region of Extremadura, Spain. Heliyon, 5,10.
• Gupta, V. ve Sajnani, M. (2019). A study on the influence of street food authenticity and degree of their variations on the tourists' overall destination experiences. British Food Journal, 122(3), 779-797.
• Hjalager, A.M. (2002). A Typology of Gastronomy Tourism, Hjalager, A.M. ve Richards, G. (Ed.) Tourism and Gastronomy (22-23), New York.
• Kaçar, B. ve Yarış, A. (2022). Gastronomi deneyimi unsurlarının tekrar ziyaret niyetine etkisi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 10(3), 2713-2734.
• Karaman, N. ve Girgin, G. (2021). An examination of the factors influencing local gastronomic product preference based on the theory of planned behaviour. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(45), 623-664.
• Kasavan, S., Yusoff, S., Guan, N.C., Zaman, N.S.K. ve Fakri, M.F R. (2021). Global trends of textile waste research from 2005 to 2020 using bibliometric analysis. Environmental Science and Pollution Research, 28(33), 44780-44794.
• Kemer, E. ve Çelik Gençoğlu, H. (2021). Gastronomik ürünlerin bölge halkı tarafından algılanması: Antakya sürk peyniri örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 9(2), 1271-1285.
• Kendirci, P., Türkman, A., Erincik, B., Tabanlı, Y., Yatkın, Ö. ve Öztürk, G. (2022). Türkiye’de Yetiştirilen Bazı Armut Çeşitlerinden Elde Edilen Gastronomik Ürünlerin Duyusal Özelliklerinin ve Beğeni Durumlarının Değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 10(3), 2455-2475.
• Kivela, J. ve Crotts, J.C. (2006). Gastronomy tourism: A meaningful travel market segment. Journal of Culinary Science & Technology, 4(2-3), 39-55.
• Kılıç, B. ve Çakır, H. (2022). UNESCO gastronomi şehirlerinde gastronomik deneyimsel değer bileşenlerinin tekrar ziyaret etme niyeti üzerine etkisi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 445-458.
• Kılıçhan, R. ve Köşker, H. (2015). Destinasyon markalaşmasında gastronominin önemi: Van kahvaltısı örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(3), 102-115.
• Kocabulut, Ö. ve Kılıçarslan, D. (2018). Turistlerin yerel yiyecek tüketme ve satın alma davranışları üzerine kavramsal bir çalışma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(1), 213-227.
• Koerich, G.H., de Sousa, R.P.L. ve Cunha, C.J.C.D. (2019). Culinary, sensoriality and memory: A review on gastronomic brand. Turismo-Estudos E Praticas, 8(1), 28-50.
• Martins, U., Amorim, E. ve Schluter, R. (2012). The promotion of Brazilian gastronomy in tourist brochures - A Review of Lisbon International Tourism Exhibition. Rosa Dos Ventos-Turismo E Hospitalidade, 4-3, 335-351.
• Miles, M.B. ve Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. New York: Sage Publications.
• Nebioğlu O. (2016). Yerel gastronomik ürünlerin turizmde kullanılmasını etkileyen faktörler. [Doktora tezi], Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Noor, A.M., Bin Remeli, M.R. ve Hanafiah, M.H.M. (2012). International tourist acceptance of Sabah’s gastronomy product. International Hospitality and Tourism Conference (IHTC), SEP 03-05, 2012, Kuala Lumpur, Malaysia, 377-381.
• Lasserson, T.J., Thomas, J. ve Higgins, J.P.T. (2019). Starting a Review. J.P.T. Higgins (Ed.), Cochrane Handbook for Systematic Reviews of Interventions (3-12). Hoboken: Wiley-Blackwell.
• Oğan, Y. ve Çelik, M. (2023). A gastronomic product in Turkish culinary culture: A research on Yozgat Canak cheese. International Journal of Gastronomy and Food Science, 31, 100650.
• Özgen, L., Güllü, M., Kalın, A. ve Yılmaz, E. (2021). Türk mutfağında füzyon uygulamalarına yaklaşım ölçeğinin geçerlenmesi. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(2), 1238-1257.
• Pacheco, A.D.M., Campozano, M.R.V. ve Barberan, L.M.C. (2023). Prospects of comercialization of craft beer as a gastronomic product in the city of Manta, Ecuador, Pain Physician, 26(1), 69-80.
• Samancı, Ö. (2020). Gastronomi: Disiplinler arası bir buluşma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 31(1), 92-95.
• Sandıkcı, M., Kazan, I. ve Baydeniz, E. (2022). Ege Bölgesi’nde coğrafi işaret tesciline sahip gastronomik ürünlerin tescil belgesi kullanım düzeyinin belirlenmesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 12(3), 2393-2408.
• Sarıışık, M. ve Kardeş Çolakoğlu, N. (2023). Destinasyon pazarlaması kapsamında Elazığ mutfak kültürünün ve coğrafi işaretli gastronomi ürün potansiyelinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(3), 1159-1169.
• Sarıoğlan, M., Deveci, B., Deveci, B. ve Şahin, N. (2022). Creating Gastronomic Product Inventory A Research: Example of Edremit Region. Journal of gastronomy, hospitality and travel (Online), 5(4), 1599-1608.
• Siserman, M.M. (2013). Names of Romanian wines and grape varieties. Felecan, O. (Ed.) Name and Naming: Onomastics In Contemporary Public Space. 2nd International Conference on Onomastics (ICONN), MAY 09-11, 2013, Romania, 157-169.
• Smith, S.L.J. ve Xiao, H.(2008). Culinary tourism supply chains: A preliminary examination. Journal of Travel Research, 46, 289-299.
• Stefani, G., Cavicchi, A. ve Romano, D. (2014). Blissed ignorance? The role of process information on consumer evaluation of a typical Italian salami. Nutrition & Food Science, 44(4), 345-362.
• Şalvarcı, S. ve Sarı Gök, H. (2020). Turizmde kırsal kalkınma aracı olarak gastronomi turizmi: Samandağ gastronomi köyü örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(73), 1003-1010.
• Şen, A. (2023). A gastronomic product candidate for geographical indication: Ayranci burnt yogurt. Journal of Gastronomy, Hospitality and Travel (Online), 6(1), 10-23.
• TDK, (2023d). Ürün nedir? https://sozluk.gov.tr/ürün Erişim Tarihi: 30.01.2024
• Tranfield, D., Denyer, D. ve Smart, P. (2003). Towards a methodology for developing evidence‐informed management knowledge by means of systematic review. British journal of management, 14(3), 207-222.
• Torgerson, C. (2003). Systematic Reviews. London: Continuum International Publishing Group.
• Turan, H., Çorapci, B., Keskin, I., Köstekli, B., Eyuboglu, A., Altan, C.O. ve Kocatepe, D. (2021). The new gastronomic product: Dried and vacuumed rainbow trout roe. Annals Of The University Dunarea De Jos Of Galati, Fascicle Vi-Food Technology, 45(1), 26-37.
• Yayla, Ö., Ekincek, S. ve Yayla, S. (2020). Türk mutfağı imajının ürün odaklı geliştirilmesi: Turistler üzerinde bir uygulama. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(4), 2916-2955.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, Ö. E. (2016). Turistik ürün olarak gastronomi, Kurgun, H. ve Bağıran Özşeker, D. (Ed.), Gastronomi (Kavramlar-Uygulamalar-Uluslararası Mutfaklar-Reçeteler) ve Turizm (25-44). Ankara: Detay Yayıncılık Yılmaz, E., Canbolat, C. ve Çilingir, Z. (2021). Üreticilerin bakış açısından coğrafi işaretli bir yiyecek: Beypazarı kurusunun değerlendirilmesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 145-166.
• Yusoff, N.M., Zahari, M.S.M. ve Kutut, M.Z., (2014). Food related activities and Malaysian tour operators. Hospitality and Tourism: Synergizing Creativity and Innovation in Research, 1st International Hospitality and Tourism Postgraduate Conference. SEP 02-03, 2013, Shah Alam, Malaysia 529-532.
• Zıvalı, E., Beyter, N. ve Beyazkaya, T. (2020). Yöresel ürünlerde anlam karmaşasının giderilmesi: “Kuymak” ve “Muhlama” örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(4), 385-395.