İş Yükü ve İş Tatmini Arasındaki İlişki: Sosyal Hizmet Uzmanları Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2018, Sayı: 4, 330 - 344, 20.04.2018

Mehmet Başcıllar Ali Taşci

Öz

Amaç: Araştırma, sosyal hizmet uzmanlarının
sosyo-demografik özellikleri, iş yükü ve iş tatmini arasındaki ilişkiyi ortaya
koymayı amaçlamaktadır.

Yöntem: Araştırma evrenini Türkiye’deki sivil
toplum kuruluşlarında görev yapmakta olan sosyal hizmet uzmanları
oluşturmaktadır. Bu araştırmanın örneklemini ise merkezi Ankara, Erzurum,
Balıkesir, Yalova, Kahramanmaraş ve Şanlıurfa illerinde yer alan toplam dokuz
sivil toplum örgütü ile bu örgütlere bağlı şubelerde çalışan 104 sosyal hizmet
uzmanı oluşturmaktadır. Türkiye’de sivil toplum örgütlerinde çalışan sosyal
hizmet uzmanlarının sayısı bilinmemektedir.
Araştırma öncesinde sosyal hizmet uzmanları araştırma hakkında
bilgilendirilmiştir. Araştırmacılar tarafından hazırlanan yarı-yapılandırılmış
sosyo-demografik soru formu ile içerisinde iş yükü ve iş tatmini soru formları,
elektronik posta yolu ile sosyal hizmet uzmanlarına gönderilmiştir. Araştırmaya
katılmaya gönüllü olan katılımcıların yanıtları SPSS 23.0 programı ile analiz
edilmiştir.

Bulgular: Katılımcıların %51’i erkek, %49’u kadın
sosyal hizmet uzmanlarıdır. Katılımcıların yaş ortalaması 25,88±3.67 olup,
%24’ü yüksek lisans mezunudur. Sosyal hizmet uzmanlarının aylık hanehalkı
ortalama geliri 4209±1968,57 TL olarak bulunmuştur. Katılımcıların %16,3’ü evli
olup %85,6’sı çekirdek aileye sahip olduğunu belirtmiştir. Katılımcıların
%60,6’sı kirada oturduğunu, 28,8’i kendi arabasına sahip olduğunu belirtmiştir.

Sonuç: Sosyal hizmet uzmanlarının iş yükü ve
iş tatmini arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır (r= .669; p>
.05). Ancak iş tatmininin
içsel tatmin alt boyutu ile dışsal tatmin alt boyutu arasında orta düzeyde
anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Eğitim
durumu ile iş yükü toplam puanı arasında anlamlı bir ilişki (t=-2.557, p<0.05) bulunmuştur. Sosyal
hizmet uzmanının kendisine ve ailesine zaman ayırabilmesi ile iş yükü toplam
puanı arasında anlamlı bir ilişki (t=-3.055,
p<0.05) bulunmuştur. Sosyal hizmet mesleğini sevmesi ile iş tatmini içsel
alt boyutu (t=4.729, p<0.05), iş
tatmini dışsal alt boyutu (t=-2,590,
p<0.05) ve iş tatmini toplam puanı (t=4,080
p<0.05) arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Hizmet, İş Yükü, İş Tatmini

The Relationship Between Workload and Job Satisfaction: A Survey on Social Workers

Öz

Aim: The aim of this research was to evaluate the relationship
between the socio-demographic characteristics, workload and job satisfaction
among social workers.

Method: Study population of this research consists of social workers who are
working for non-governmental organizations in Turkey and the sample consists of
social workers working in the main center and branches of non-governmental
organizations established in the nine different cities (Ankara, Erzurum,
Balıkesir, Yalova, Kahramanmaraş and Şanlıurfa).

Before
the research, social workers were informed about the research. Semi-structured
socio-demographic questionnaire prepared by the researchers, workload and job
satisfaction questionnaire were sent to the social workers via electronic mail.
Responses belong to volunteered particapants were analyzed by the SPSS 23.0
software.

Findings:  51 % of the participants are male and 49% are
female. The average age of participants is 25.88±3.67 and 24% of them hold from
a master's degree. Among the subjects average monthly household income of
social workers is 4209±1968,57 TL. 16.3% of participants are married and 85.6 %
of them have a nuclear family. 60.6  % of
participants living in a rental house, 28.8 % of them have their own car.

Conclusion: There was no significant relationship
between workload and job satisfaction of social workers. However, a moderately
significant relationship was found between the internal satisfaction subscale
of job satisfaction and external satisfaction subscale. There was a significant
relationship between education status and workload total score (t = -2.557, p
<0.05). A significant relationship was found between the social worker's
time to himself and his family and the total workload score (t = -3.055, p
<0.05). Significant associations were found between the job satisfaction
internal subdimension (t= 4.729, p <0.05), job satisfaction external
subdimension (t = -2,590, p <0.05) and job satisfaction total score (t =
4,080 p <0.05).

Anahtar Kelimeler

Social service, workload, work satisfaction

Kaynakça

• International Federation of Social Workers. Global definition of social work. http://ifsw.org/get-involved/global-definition-of-social-work/. Yayınlanma Tarihi Haziran 2014. Erişim Tarihi 29 Ocak 2018.
• Council on Social Work Education. Social Work. https://www.cswe.org/Education-Resources. Erişim Tarihi 29 Ocak 2018.
• Miller L. Counselling Skills for Social Work. New Delhi: SAGE Publications; 2006.
• Teater B. Contemporay Social Work Practice. London: Open University Press; 2014.
• Karataş K, İl S. Sosyal Hizmet Eğitiminde Yeniden Yapılanma I. 12. baskı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu; 2002.
• Mapp S. Human Rights and Social Justice in a Global Perspective. New York: Oxford University Press; 2008.
• Zastrow C. Introduction to Social Work and Social Welfare. 10. baskı. Canada: Brooks Cole Cengage Learning; 2010.
• Cambridge Dictionary. Workload. https://dictionary.cambridge.org/tr/s %C3%B6zl%C3 %BCk/ingilizce/workload. Erişim Tarihi 29 Ocak 2018.
• Cain B. A review of the mental workload literature. Defence Research and Development Canada Toronto Human System Integration Section. 2007;2:1-34.
• Yiğit T. Türkiye’de sosyal hizmet eğitim/öğretiminde kalite güvence sistemi ve akreditasyon standartlarına ilişkin bir model çerçeve önerisi. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2017;28(1):1-264.
• Uğur A, Erol Z. Sosyal çalışmacıların çalışma hayatında karşılaştıkları stres faktörlerine yönelik kavramsal bir değerlendirme ve stres yönetimi müdahale yöntemleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2015;8(39):987-997.
• Stevens M. Workload management in social work services: What, why and how? Practice: Social Work in Action. 2008;20(4):207-221. https://doi.org/10.1080/09503150802601860.
• Bilgin R, Emhan A, Bez Y. Sosyal hizmet kurumu çalışanlarında iş memnuniyeti, tükenmişlik ve depresyon: Diyarbakır ili alan araştırması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 2011;10(38):210-228.
• Basım N, Harun S. Çalışma yaşamında tükenmişlik: Sosyal hizmet uzmanları ile hemşireler üzerine karşılaştırmalı bir çalışma. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2005;16(2):57-69.
• Shier M, Graham J, Fukuda E, et al. Social workers and satisfaction with child welfare work: Aspects of work, profession, and personal life than contribute to turnover. Child Welfare. 2012;91(5):117-138.
• Workload and Casework Review. Qualitative Review of Social Worker Caseload, Casework and Workload Management. Office of the Chief Social Worker. May 2014. http://www.socialserviceworkforce.org/system/files/resource/files/ workload-and-casework-review.pdf. Erişim Tarihi 13.02.2018.
• Zhu Y. A review of job satisfaction. Asian Social Science. 2013;9(1):293-298. doi:10.5539/ass.v9n1p293.
• Kalliath P, Kalliath T. Work-family conflict and its impact on job satisfaction of social workers. British Journal of Social Work. 2015;45:241-259. https://doi.org/10.1093/bjsw/bct125.
• Martin U, Schinke SP. Organizational and individual factors influencing job satisfaction and burnout of mental health workers. Social Work in Health Care. 1998;28(2):51-62. doi: 10.1300/J010v28n02_04.
• O'Donnell P, Farrar A, Brintzenhofeszoc K, et al. Predictors of ethical stress, moral action and job satisfaction in health care social workers. Social Work in Health Care. 2008;46(3):29-51. doi: 10.1300/J010v46n03_02.
• Singh G, Slack N. Job satisfaction of employees undergoing public sector reform in Fiji. Theoretical Economics Letters. 2016;6:313-323. doi: 10.4236/tel.[phone].
• Aslan E, Erbay E. Ankara Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne bağlı çocuk evlerinde çalışan bakım elemanları ve çocuk evi sorumlularının iş doyumu ve tükenmişlik düzeyleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2017;2:535-556.
• Locke, EA. Nature and Causes of Job Satisfaction. Chicago: Rand McNally; 1976.
• Spector, PE. Job Satisfaction: Application, Assessment, Cause, and Consequences. London: Sage Publishing; 1997.
• Stephan I, Ayaga D. Job satisfaction theories: Traceability to employee performance in organizations. IOSR Journal of Business and Management (IOSR-JBM). 2014;16(5):11-18.
• Yih CJ. A Study of Job Satisfaction in Taiwan. [master’s thesis]. Taiwan, China: Rural Sociology Department of Agricultural Economics and Rural Sociology; 1992.
• Özdemir Y, Aras M. Sosyal hizmetlerde kariyer yönetimi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. 2015;Sosyal Hizmet Özel Sayısı:107-121.
• Bilge F, Sayan B, Kabakçı ÖM. Aile mahkemesi uzmanlarının meslek doyumları, yaşam doyumları ve ilişkilere yönelik inançlarının incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2009;4(32):20-31.
• Shier ML, Graham JR. Work-related factors that impact social work practitioners’ subjective well-being: well-being in the workplace. Journal of Social Work. 2010;11(4):402-421. https://doi.org/10.1177/1468017310380486.
• Weiss D, Dawis RW, England G, Lofquist LH. Manual for Minnesota Satisfaction Questionnaire. Minnesota: University of Minnesota; 1967.
• Baycan AF. Farklı Gruplarda Çalışan Kişilerde İş Doyumunun Bazı Yönlerinin Analizi. [yüksek lisans tezi]. İstanbul, Türkiye: Psikoloji Anabilim Dalı, Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 1985.
• Somuncuoğlu AB. Psikolojik Güçlendirme ve İş Tatmini Arasındaki İlişki ve Bir Uygulama. [yüksek lisans tezi]. İstanbul, Türkiye: İşletme Anabilim Dalı, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2013.
• Duxbury L, Higgins C. Interference between work and family: A status report on dual-career and dual-earner mothers and fathers. Employee Assistance Quarterly. 1994;9(3):55-80. https://doi.org/10.1300/J022v09n03_05.
• Aycan Z, Eskin M. Relative contributions of childcare, spousal and organizational support in predicting work-family conflict for females and males in dual-earner families with preschool children. Sex Roles. 2005;7(53):453-471. doi: 10.1007/s11199-005-7134-8.
• Yaşan A, Eşsizoğlu A, Yalçın M, Özkan M. Bir üniversite hastanesinde çalışan araştırma görevlilerinde iş memnuniyeti, anksiyete düzeyi ve ilişkili etmenler. Dicle Tıp Dergisi. 2008;35(4):228-233.
• Ceylan H, Gül N, Öksüz M. Sosyal çalışmacılarda iş doyumu ve tükenmişliğe etki eden faktörlerin sosyal hizmet alanlarına göre karşılaştırmalı incelenmesi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi. 2016;6(11):43-69.
• Nübling M, Vomstein M, Schmidt SG, et al. Psychosocial work load and stress in the geriatric care. BMC Public Health. 2010;10(428):1-12. https://doi.org/10.1186/1471-2458-10-428.
• Zengin O, Çalış N. Sosyal hizmet uzmanlarının mesleki uygulamaları ve çalışma koşulları. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2017;28(1):47-68.
• Işıkhan V. Sosyal hizmet uzmanlarının iş doyumu. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2000;1(10):38-52.
• Kim H, Stoner M. Burnout and turnover intention among social workers: Effects of role stress, job autonomy and social support. Administration in Social Work. 2008;32(3):5-25. https://doi.org/10.1080/03643100801922357.
• Arches J. Social structure, burnout, and job satisfaction. Social Work. 1991;36(3):202-206.
• Armentor J, Forsyth CJ. Determinants of job satisfaction among social workers. International Review of Modern. 1995;25(2):51-63. doi: 10.3923/ibm.2011.436.440.