OKULLARDA STRATEJİK YÖNETİM UYGULAMALARI

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 2, 5 - 24, 30.12.2016

Şenyurt Yenipınar Süleyman Göksoy Songül Bal Kusnacı

Öz

Bu çalışmanın amacı, resmî okullarındaki stratejik yönetim uygulanmalarının okul
yöneticilerine göre üstün ve zayıf yönlerinin belirlenmesi ve
değerlendirilmesidir. Çalışmada
nitel araştırma yöntemi benimsenmiş olup; çalışma grubunun belirlenmesinde
amaçlı örnekleme yöntemi ve buna bağlı olarak maksimum çeşitlilik ve ölçüt
örnekleme teknikleri kullanılmıştır. 2015-2016 eğitim öğretim yılında Düzce
ilinde değişik eğitim kademelerinde görev yapan 12 yönetici (6 müdür, 6 müdür
yardımcısı) katılımcı olarak belirlenmiştir. Çalışma sonucunda: Stratejik
yönetim planlamasında vizyon ve misyonun varlığı, kurulan ekiplerin
örgütlenerek okulun geleceği hakkında plan yapıp uygulamalarının önemi ortaya
çıkmaktadır. Stratejik yönetim planlamasının, ortak hareket edilmesine ortam
sağladığı, tüm çalışanların katıldığı ekiplerin kurulmasına öncülük ettiği
belirtilmektedir. Stratejik yönetimin planlama aşaması uzun ve detaylı bir
çalışmayı gerektiren, özveri ve fedakârlık isteyen bir süreçtir. Ancak bu kadar
yorucu bir süreç olmasına rağmen bazen hedefler gerçekleştirilememektedir. Planlama
aşamasında, okullarda işin uzmanı kişilerin olmaması, destek sağlayacak yeterince
eğitimcinin bulunmaması uygulamanın başarılı olmamasına sebep olabilmektedir.
Katılımcılara göre stratejik planlamanın uygulama aşamasında yaşanan
problemlerin başında maddi sıkıntılar gelmektedir. Onlara göre okullarda kaynak
sıkıntısı yaşanmaktadır. Stratejik yönetimin değerlendirme boyutunun olumlu
yönleri; uygulama aşamasında aşılamayan sorunların tespit edilmesi, gerçekleştirilemeyen
hedeflerin bir sonraki dönemde tekrar ele alınması ya da sebeplerinin araştırılmasına
olanak tanımasıdır. Kurulan ekiplerin çalışmaları değerlendirilerek gerekirse
değişiklik yapılması, öncelikle okula fayda sağlayacak yeniliklerin yapılıp
yapılamayacağı üzerinde durulması, eksik ve yanlış olan konularda düzenleme
yapılması yönünde kararlar alınmasını sağlaması, hataların tespit edilerek
farkındalık kazandırması, grup üyelerinin işbirliği ve dayanışma içinde
çalışmasını sağlaması, üyelerin öz eleştiri yaparak hatalarını düzeltmelerine
fırsat sağlaması, gerçekçi ölçümler elde edilmesi, ölçümlerin istatistikî
verilere bağlı olarak yapılmasını sağlaması ve yapılan analiz çalışmalarının
yeni öngörüler oluşturmasıdır. Stratejik yönetimin değerlendirme aşamasının
olumsuz yönleri: okullarda objektif değerlendirme yapabilecek uzman kişilerin
olmaması, değerlendirmelerin amatörce (tecrübesizce) yapılması sonucunda doğru
sonuçlara ulaşılamaması, paydaşların rekabet içinde hareket etmeleri nedeniyle
yanlı değerlendirmeler yapılmasına sebep olması, planlanan hedeflerin
gerçekleştirilmemesinin üyelerde bezginlik ve umutsuzluk yaratması, okulun
vizyon ve misyonunun somut olarak değerlendirilememesidir.

Anahtar Kelimeler

: Stratejik yönetim; okul ve okul yönetimi

STRATEGICAL MANAGEMENT APPLICATIONS IN SCHOOLS

Öz

The aim of the research is to
determine and evaluate the superior and inferior aspects of strategical
management applications in state schools according to principals. Qualitative
research method was adopted in the research. Purposeful sampling method and accordingly
maximum variation and criterion sampling techniques were usedin determining the
study group. The participants consist of 12 principals (6 principals, 6 deputy
principals) who have been working in various educational stages in Düzce
province in 2015-2016 academic year. Research results demonstrate that the
presence of vision and mission has gained importance and that teams constituted
should do

planning about the school
development and apply the plans. It is stated that strategic management
planning provides common action and leads to building teams which include full
participation of the members. The planning stage of strategic management
requires long and elaborate study and demands commitment and generosity.
However, though it is an exhaustive process, sometimes the objectives are not
profoundly accomplished. Schools may not contain expert staff or they may lack
enough educators to provide support in the planning stage. The failure of the
application may result from these factors. The participants state that the main
problem of the application stage of strategic planning is the financial
difficulties. They remark that the schools experience resource problems. The
positive aspects of the evaluation stage of strategical management are that it
determines the unachievable problems of the application stage, that it
reconsiders the unaccomplished targets or that it enables further examination
of the reasons. The evaluation stage suggests that the works of constituted
teams should be evaluated and necessary changes should be made, that the
innovations should be primarily based on school advantages and that necessary
adjustment should be carried out about the deficiencies and mistakes. Moreover,
it determines the mistakes and raises awareness, provides cooperative work of
team members and enables self-corrections of the members by providing
self-evaluation. It ensures more realistic measurements. These measurements are
carried out in accordance with the statistical data and the evaluation stage
provides that analysis study creates new visions. The negative sides of the
evaluation stage of strategical management are that schools do not have expert
staff to carry out objective evaluation, that the evaluations are done
unprofessionally, that the results are not correct and that the shareholders
work in a competition environment. The competition among the shareholders
causes non-objective evaluations and unaccomplished targets creates weariness
and despair in members. Also the vision and mission of the school are not
evaluated perceptibly.

Anahtar Kelimeler

Strategical management; school and school management

Kaynakça

• Adair, J. (2005). Etkili Stratejik Liderlik. (Çev. S. Fatih Güneş). İstanbul: Babıali Kültür Yayınları.
• Aktan, C. C. (1999). 2000’li yıllarda yeni yönetim teknikleri 2- stratejik yönetim. İstanbul: Simge Ofis Matbaacılık.
• Altınkurt, Y. (2007). Eğitim örgütlerinde stratejik liderlik ve okul müdürlerinin stratejik liderlik uygulamaları. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Asunakutlu, T. ve Coşkun, B. (2000). Stratejik yönetimde örgütün rolüne ilişkin bir değerlendirme, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 4, (Cilt 2), 19-27.
• Barutçugil, İ. (2004). Stratejik insan kaynakları yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayıncılık İletişim Eğitim Hizmetleri Ltd. Şti.
• Besler, S. (2003). Stratejik yönetimin başarısında stratejik liderliğin rolü. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 1-2, (Cilt 19), 75-86.
• Bilgen, N. (1994). Çağdaş ve demokratik eğitim ders geçme ve kredi uygulaması. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Bircan, İ. (2002). Kamu kesiminde stratejik yönetim ve vizyon. Planlama Dergisi, 42. Yıl Özel Sayısı, Ankara: DPT Yayınları, 11-19.
• Bryson, J. M. (2004). Strategic planning for public and nonprofit organization. San Francisco: Jossey-Bass.
• Bush, T. ve Coleman, M. (2008). Leadership and strategic management in education. California: Sage Publications In
• Çelik, V. (1995). Eğitim yöneticisinin vizyonu ve misyonu. Eğitim Yönetimi.Sayı1, 47-52.
• Çelik, V. (1998). Geleceğin okul yöneticilerinin liderlik özellikleri. VII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Cilt: 2, 711-716.
• David, F. R. (1997). Concepts of strategic management. New Jersey: Prentice-Hall.
• Dinçer, Ö. (1994). Stratejik yönetim ve işletme politikası. İstanbul: İz Yayıncılık San. Tic. Ltd. Şti.
• Drucker, P., F. (1995). Gelecek için yönetim, (Çev: Fikret Üçcan). Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, No:327.
• Eren, E. (2000). Stratejik yönetim ve işletme politikası. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A. Ş.
• Erdem, A. (2006). Stratejik yönetim ve kamu örgütlerinde uygulanabilirliği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin: Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erdoğan, İ. (2004). Eğitimde Değişim Yönetimi. (2. Baskı). Ankara: PegemA Yayınları.
• Ertan, Y. (2010), Stratejik yönetimin kamu yönetimi alanında uygulanması ve sorunları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Kamu Yönetimi Bilim Dalı.
• Ertuna, Ö. (2008). Stratejik yönetim. İstanbul: Okan Üniversitesi Yayınları.
• Güçlü, N. (2003). Stratejik yönetim. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi,2(23), 61-85.
• Hax, A. C. ve Majluf, N. S. (1996). The strategy concept and process a pragmatic approach. New Jersey: Prentice-Hall.
• Kırım, Arman. (2002). Farklı Olan Kazanır: Farklılığınızı Ölçebildiğiniz An. İstanbul: Sistem Yayınları.
• Koç, U ve Taşcı, D. (2006). Yarının organizasyonları için bugünden ipuçları. Journal of İstanbul Kültür University, 4, 145-152.
• Machiavelli. (1996). Hükümdar. (çev. Y. Türk). İstanbul: Düşünen Adam Yayınları.
• MEB. (2010). Eğitimde stratejik planlama‐okul/kurumlar için. Ankara: Strateji Geliştirme Başkanlığı.
• Mintzberg, H. (1977). Strategy formulation as a historical process. International Studies of Management and Organization, 7, 28-40.
• Özden, Y. (2002). Eğitimde yeni değerler. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Preedy, M., Ron, G. And Christine, W. (2003). Strategic leadership and educational improvement. London: Open University in Association with P. Chapman Publishing.
• Quinn, J. B, Henry M. ve Robert M. J. (1996). The strategy process. New Jersey: Prentice-Hall.
• Terzi, Ç. (2005). Uyum sürecinde Türkiye eğitim politikalarının Avrupa birliği eğitim politikaları doğrultusunda değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ülgen, H., Mirze, S. K. (2010). İşletmelerde stratejik yönetim. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A. Ş.
• Üzün, C. (2000). Stratejik yönetim ve halkla ilişkiler. İzmir: Eylül Yayınları.
• Volkan, E. (2008). Kamu kuruluşlarında stratejik planlama. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, (5. bs.), Ankara: Seçkin.
• Yin, R. K. (2003). Case Study Research: Desigin and Methods (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.