COVID-19 Salgını Süresince Eğitim Hakkı, Fırsat Eşitliği ve Sınavlara İlişkin Temel Problemler

Yıl 2020, Cilt: 78 Sayı: 2, 837 - 884, 16.10.2020

Bilge Bingöl Schrijer

https://doi.org/10.26650/mecmua.2020.78.2.0019

Öz

Çalışmanın amacı Kovid-19 nedeniyle okulların kapatılıp, zorunlu uzaktan eğitime geçilmesi ile birlikte ortaya çıkması muhtemel eğitim hakkı taleplerini irdeleyerek, çeşitli çözüm önerilerini tartışmaya sunmaktır. Bunun için öncelikle Birleşmiş Milletler (BM) sistemi içinde eğitim hakkının norm alanı açıklanmış ve BM’nin çeşitli insan hakları sözleşmelerinin denetim organı olan komitelerin ortaya koyduğu, Kovid-19 salgınından kaynaklanan eğitim hakkı sorunlarına değinilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümü Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin eğitime erişim kısıtlamaları ve eğitime erişimde ayrımcılık konuları hakkındaki içtihatları ile KOVİD-19 salgını nedeniyle ortaya çıkması olası güncel eğitim hakkı taleplerini karşılaştırmaktadır. Burada dikkati çeken hususlar eğitime erişim engelleri, eğitime erişimde fırsat eşitsizliği, üniversite sınavları ve fırsat eşitsizliği ve okul sağlığı hizmetleri ile okullarda sağlığa ilişkin bilginin gizliliğidir. İleride Kovid-19 salgını süresince alınan önlemler nedeniyle, bu alanlarda uyuşmazlıklar ortaya çıkabilecektir. Bir diğer husus ise uluslararası hukukta eğitim hakkından değil, nitelikli eğitim hakkından söz ediliyor olmasıdır. Çalışmanın son bölümü Türk idare hukuku açısından hak ve özgürlük temelli kamu düzeni yaklaşımının önemini vurgulamaktadır. Bununla birlikte bir kamu hizmeti olarak eğitim alanında idarenin kusursuz sorumluluğu ile kusur sorumluluğuna ilişkin tartışmalar da ileride ortaya çıkacaktır. Bu hususlar çeşitli örnekler üzerinden irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim hakkı, KOVİD-19, Fırsat eşitliği, İdarenin sorumluluğu, Sınavlar

Destekleyen Kurum

Yazar bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.

The Main Problems Regarding the Right to Education, Equality of Opportunity, and Exam Law During the Ongoing COVID-19 Pandemic

Öz

This article focuses on the possible effects of government measures against the Covid-19 pandemic on the right to education. Special emphasis is given to the principle of equality of opportunity. The first part is a discussion of the problems presented by the CESCR, CEDAW, CRC, OHCHR, and OECD concerning the right to education due to Covid-19. The second part of the article focuses on the case-law of the European Court of Human Rights on the right to education and compares previous cases to potential claims due to the pandemic. Potential claims might concern restricted access to education due to illness; unequal access to education due to disabilities or financial disadvantage; the lack of equality of opportunity in university entrance exams; and also concerns about school health services and their obligation of confidentiality. Complaints about these issues may concern government measures taken against Covid-19. Additionally, the right to education must be understood as the right to quality education. The final part of the study discusses the Turkish administrative jurisdiction and emphasizes the importance of a human rights-based approach to public order, and reviews various discussions concerning the eventual liability of the administration for losses resulting from Covid-19 measures. Finally, these claims are examined through a review of different examples, concluding with suggested solutions to the identified problems.

Anahtar Kelimeler

Right to education, COVID-19, Equality of opportunity, Liability of administration, Exams

Kaynakça

• Algan B, Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Hakların Korunması (Seçkin Yayınları, 2007).
• Alon T et. al. , ‘The Impact of COVID-19 on Gender Equality’ (2020) 4 Covid Economics: Vetted and Real-Time Papers.
• Antecol H et. al., ‘Equal but inequitable: Who benefits from gender-neutral tenure clock stopping policies?’ (2018) 108 American Economic Review, 2420-2441.
• Arsan Öncü G, ‘Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunda Soruşturma Usulü’ (2011) 31(1) Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni 29-90.
• Atay EE, İdare Hukuku (2. Bası Seçkin Yayınları, 2019).
• Aybay R, Açıklamalı İnsan Hakları Evrensel Bildirisi, (Türkiye Barolar Birliği Yayınları, 2006).
• Çağlayan R, ‘Risk İlkesi Gereğince İdarenin Kusursuz Sorumluluğu Bağlamında Sosyal Risk İlkesi’ içinde Sorumluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu-2009 451-495.
• Çelik A, ‘Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Eğitim Hakkı’ (2015) 6(20) Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 279-328.
• Davies SE and Bennett B, ‘A gendered human rights analysis of Ebola and Zika: locating gender in global health emergencies’ (2016) 92(5) International Affairs 1041-1060.
• Doğan İ, İnsan Hakları Hukuku (3. Bası Astana Yayınları, 2019).
• Işıklar C, ‘Danıştay Kararlarında İdarenin Kusursuz Sorumluluğunu Kaldıran ve Azaltan Haller’ (2019) 1 Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, 115-158.
• Kaplan R, ‘Birleşmiş Milletler Belgelerinde Eğitim Hakkı’ (2015) 6(20) Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 329-372.
• Kotzmann J, The Human Rights-based Approach to Higher Education (Oxford University Press, 2018).
• Newell C, ‘Distance Education: Enabling and Disabling?’ içinde Terry Evans and others (eds), International Handbook of Distance Education (Emerald 2008) 87.
• Okay Tekinsoy Ö, İdare Hukukunun Kavramı Olarak Kamu Düzeni (On İki Levha Yayıncılık, 2011).
• Schwab NC and Gelfman MHB (eds), Legal Issues in School Health Services (Sunrise River Press, 2005).
• Spotlight: Quality education for all during Covid-19 crisis’ (HundrED and OECD April 2020).
• Sever DÇ, ‘Bir Kamu Kurumu Olarak Vakıf Üniversiteleri ve Bu Üniversitelerde Çalışan Akademisyenlerin Hukuki Statüsü’ (2016) Mart Legal Hukuk Dergisi 1175.
• Şimşek A, Genel Kamu Hukukunun Temel Kavramı Olarak Kamu Düzeni (Turhan kitabevi yayınları, 2012).
• Şirin T, ‘Tehlikeli Salgın Hastalıklarla Hukuksal Mücadeleye Anayasal Bir Giriş’ (2020) 9 (17) Anayasa Hukuku Dergisi 43-146.
• Tan T, ‘Sınav ve Jüri Değerlendirmelerinin Yargısal Denetimi’ (1996) 51(1) AÜSBFD 409.
• Taşkın P, ‘Okul Yönetiminde Öğrenci İşleri’ içinde Uğur Akın (ed) Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi (2. Bası Pegem Akademi, 2016) 268.
• Yaşar H N, ‘İdarenin Sorumluluğu Üzerine Düşünceler’ (2008) 66 (1) İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 201-220.
• Yılmaz D, ‘Alman İdare Hukukunda İdarenin Takdir Yetkisi ve Takdir Yetkisinin Yargısal Denetimi’ (2011) 69 İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 1019-1032.
• Ziemele I and Liede L, ‘Reservations to Human Rights Treaties: From Draft Guideline 3.1.12 to Guideline 3.1.5.6’ (2013) 24 The European Journal of International Law 1135.