Kişisel Verilerin Yabancı Unsurlu Sözleşmelere Aykırı Olarak İşlenmesinden veya Korunmamasından Kaynaklanan Uyuşmazlıklara Uygulanacak Hukukun Tespiti

Yıl 2021, Cilt: 79 Sayı: 1, 135 - 191, 27.04.2021

İlyas Arslan

Öz

Kişisel veriler, veri süjesi gerçek kişi ile veri sorumlusu konumundaki karşı taraf arasında akdedilen bir sözleşme çerçevesinde işlenebilmektedir. Bu veriler, genellikle bir sözleşmenin kurulmasına veya sözleşmenin ifasına ilişkin olarak işlenmektedir. Kişisel verilerin işlenmesi ve bu verilerin korunması gereği, benzer şekilde yabancılık unsuru içeren sözleşmeler bakımından da ortaya çıkabilir. Dolayısıyla, kişisel verilerin taraflar arasındaki yabancı unsurlu sözleşmeye aykırı olarak işlendiği veya korunmadığı iddiaları Türk mahkemelerinin önüne gelebilir. Bu durumda Türk mahkemelerinin, öncelikle söz konusu uyuşmazlığa uygulanacak maddi hukuk kurallarını, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun hükümleri uyarınca tespit etmesi gerekecektir. Bu çalışmanın temel amacı, henüz yabancı unsurlu sözleşmeler çerçevesinde incelenmemiş olan kişisel verilerin işlenmesi ve/veya korunması ile Türk kanunlar ihtilafı kuralları arasındaki ilişkiyi genel hatlarıyla izah etmektir. Bu itibarla, yabancı unsurlu sözleşmeler çerçevesinde elde edilen kişisel verilerin işlenmesinden veya korunmamasından kaynaklanan sözleşmeden doğan sorumluluğa uygulanacak hukukun, MÖHUK hükümleri uyarınca nasıl tespit edilmesi gerektiği meselesi ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kişisel verilerin işlenmesi, Kişisel verilerin korunması, Yabancı unsurlu sözleşmeler, Sözleşmenin kurulması, Sözleşmenin ifası, Uygulanacak hukuk

Destekleyen Kurum

Yazar bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.

The Applicable Law to Disputes Arising From Processing or Non-Protection of Personal Data Due to The Violation of Contracts Having Foreign Elements

Öz

Personal data can be processed within the framework of a contract concluded between a natural person who is a data subject and the counterparty of the contract, who is the data controller. These data are generally processed for the establishment or the performance of the contracts. Similarly, the need to process and/or protect personal data may also arise in cases of contracts with foreign elements. Therefore, claims that personal data are processed in violation of contracts between the parties, or the personal data processed under the contract between the parties are not protected, may be the subject of an action before the Turkish courts. At this stage, Turkish courts should first determine the law to be applied to these disputes arising out of contracts in accordance with the provisions of the Code on Private International Law and International Civil Law no. 5718 (CPIL). The main purpose of this study is to explain the relationship between processing and/or protection of personal data, which have not yet been examined within the framework of contracts containing foreign elements in Turkish private international law and Turkish conflict of laws rules in general terms. In this respect, this study addresses the issue of determining which law is to be applied to contractual responsibility arising from processing or non-protection of personal data in violation of contracts containing foreign elements in accordance with the provisions of CPIL.

Anahtar Kelimeler

Personal data processing, Personal data protection, Contracts containing foreign elements, Establishment of the contract, Performance of the contract, Applicable law

Kaynakça

• Akıncı Z, Tarafların Yetkili Hukuku Belirlememeleri Durumunda Sözleşmeye Uygulanacak Hukuk, (Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları 1992).
• Aksoy HC, Medeni Hukuk ve Özellikle Kişilik Hakkı Yönünden Kişisel Verilerin Korunması, (Çakmak 2010).
• Arslan İ, ‘5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun Uyarınca Sözleşmeden Doğan Borç İlişkilerinde Zımnî Hukuk Seçimi’, (2013) 33(2) MHB 1-40.
• Aşıkoğlu Şİ, Avrupa Birliği ve Türk Hukukunda Kişisel Verilerin Korunması ve Büyük Veri (Oniki Levha 2018).
• Atasoy K, Spor Sponsorluğu Sözleşmesinin Hukuki Niteliği (Oniki Levha 2016).
• Aybay R ve Dardağan E, Uluslararası Düzeyde Yasaların Çatışması (Kanunlar İhtilafı) (2.Bası, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 2008).
• Aydoğdu M, Tüketici Hukuku Dersleri (Seçkin 2015).
• Ayözger Öngün Ç, Kişisel Verilerin Korunması Hukuku, (2.Bası Beta 2019).
• Başalp N, Kişisel Verilerin Korunması ve Saklanması (Yetkin 2004).
• Bayata Canyaş A, ‘Roma I Tüzüğü ile Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun Uyarınca Sözleşmeden Doğan Borç İlişkilerinde Örtülü Hukuk Seçimi’ (2011) 1(1) Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi 110-121.
• Can H ve Toker AG, Milletlerarası Özel Hukuk (3.Bası, Adalet 2018).
• Çalışkan Z, ‘5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un 26. Maddesine Göre Tüketici Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk’ (2008) 28(1-2) MHB 27-50.
• Çelikel A ve Erdem BB, Milletlerarası Özel Hukuk (15.Bası, Beta 2020).
• Demirkol B, Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un 24. Maddesi Çerçevesinde Sözleşmeye Uygulanacak Hukuk (Vedat 2011).
• Doğan V, Milletlerarası Özel Hukuk (4.Bası, Savaş 2016).
• Doğan V, ‘5718 Sayılı Kanuna Göre İş Akdine Uygulanacak Hukukun Tespiti’, (2007) 11(1-2) GÜHFD 147-164.
• Dülger MV, ‘Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve Türk Ceza Kanunu Bağlamında Kişisel Verilerin Ceza Normlarıyla Korunması (Ceza Normu)’ (2016) 2(3) İMÜHFD 101-167.
• Ekşi N, ‘Avrupa Birliği Konvansiyonuna Göre Tüketici Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk’ (2004) 3(1-2) İKÜHFD 135-153.
• Ekşi N, Sözleşmeden Doğan Borçlara Uygulanacak Hukuk Hakkında Roma Konvansiyonu (Beta 2004).
• Ekşi N, ‘Kanunlar İhtilafı Alanında Incorporation’ (1999) 19(1-2) MHB 263-291.
• Elçin D, Milletlerarası Unsurlu Bireysel ve Toplu İş Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk (Adalet 2012).
• Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (22.Bası, Yetkin 2017).
• Erkan M, ‘MÖHUK Madde 31 Bağlamında Türk Hukukunda Doğrudan Uygulanan Kurallara Bakış’ (2011) 15(2) GÜHFD 81-121.
• Esen E, ‘Critique of a Turkish Court of Cassation Decision on the Validity of Choice-of-Law and Choice of-Forum Clauses in an Insurance Agreement’, (2010)(59) Annales de la Faculté de Droit d'Istanbul 365-375.
• Esenyel Hanaz F, ‘Kişilik Haklarının İhlalinde Sorumluluk ve Uygulanacak Hukuk’ (Doktora Tezi İstanbul Üniversitesi 2018).
• Etlioğlu Erçetingöz S, ‘İnternet Ortamında Şeref ve Haysiyetin Korunmasında Uygulanacak Hukuk’ (Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi 2019).
• Grassinger GE, Sponsorluk Sözleşmesi (Seçkin 2003).
• Güngör G, Milletlerarası Özel Hukukta Tüketicinin Korunması (Yetkin 2000).
• Güngör G, ‘Tüketicinin Mutad Meskeni Hukuku–Düşünsel Temeller’ (2008) 57(2) AÜHFD 115-133.
• Güngör G, Temel Milletlerarası Özel Hukuk Metinlerinin Sözleşmeden Doğan Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukuk Konusunda Yakınlık Yaklaşımı (Yetkin 2007).
• Gürpınar D, ‘Kişisel Verilerin Korunamamasından Doğan Hukuki Sorumluluk’, (2017) 19(Özel Sayı) DEÜHFD (Prof. Dr. Şeref ERTAŞ’a Armağan) 679-694.
• Gürsel İ, İşçinin Kişisel Verilerinin Korunması Hakkı (Adalet 2016).
• Henkoğlu T, ‘Hassas Bilgi Varlıklarının ve Kişisel Verilerin Hukuksal Düzenlemeler ile Korunması ve Bu Kapsamda Üniversiteler İçin Bilgi Güvenliği Politikasının
• Geliştirilmesi’ (Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi 2015).
• Johnson E, ‘Lost in the Cloud: Cloud Storage, Privacy, and Suggestions for Protecting Users’ Data’ (2017) 69(3) Stanford Law Review, 867-872.
• Karaağaç Ö, ‘Sponsorluk Sözleşmesine Uygulanacak Hukuk’ iç Sibel Özel ve Hatice Selin Pürselim Arning (edr), Atipik Sözleşmelere Uygulanacak Hukuk (Oniki Levha 2020) 539-577
• Kaya M, Elektronik Ortamda Kişilik Hakkının Korunması, (Seçkin 2015).
• Kaya C, ‘Avrupa Birliği 1995/46 EC Veri Koruma Direktifi Ekseninde Hassas (Kişisel) Veriler ve İşlenmesi’ (2011) 69(1-2) İÜHFM 317-334.
• Kılıçoğlu A, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (22.Bası, Turhan 2018).
• Kişisel Verileri Koruma Kurumu, Madde ve Gerekçesi ile Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (Bilgi Notu) ve Kişisel Verilerin Korunmasına İlişkin Terimler Sözlüğü (KVKK Yayınları 2019).
• Kişisel Verileri Koruma Kurumu, 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (KVKK Yayınları 2018).
• Lloyd IJ, Information Technology Law (6th edn Oxford University Press 2011).
• Nomer E, Devletler Hususî Hukuku (22.Bası, Beta 2018).
• Özdemir H, Elektronik Haberleşme Alanında Kişisel Verilerin Özel Hukuk Hükümlerine Göre Korunması (Seçkin 2009).
• Özdemir Kocasakal H, Doğrudan Uygulanan Kurallar ve Sözleşmeler Üzerindeki Etkileri (Galatasaray Üniversitesi Yayınları 2001).
• Özdemir Kocasakal H, Elektronik Sözleşmelerden Doğan Uyuşmazlıkların Çözümüne Uygulanacak Hukukun ve Yetkili Mahkemenin Tespiti (Vedat 2003).
• Özel S, Uluslararası Alanda Medya ve İnternette Kişilik Haklarının Korunması (Seçkin 2004) Özel S, ‘İnternet Yoluyla Kişilik Hakkı İhlallerinde Uygulanacak Hukuk Meselesi’ (2004) 24(1-2) MHB 609-618.
• Özel S, ‘Sözleşmesel İlişkide Yabancılık Unsuru ve Hukuk Seçimi’ iç Bilgin Tiryakioğlu, Mesut Aygün, Ali Önal, Kübra Altıparmak, Cansu Kaya (edr), Milletlerarası Özel Hukukta Güncel Konular Sempozyumu (Yetkin 2016) 423-435.
• Öztekin Gelgel G, Akit Dışı Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkındaki Avrupa Birliği Düzenlemesi (Beta 2006).
• Öztekin Gelgel G, Milletlerarası Özel Hukukta Tüketici Akitlerine İlişkin Sorunlar, (Beta 2004).
• Pürselim HS, ‘Milletlerarası Özel Hukukta Tüketici Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk’ in Sibel Özel ve Mustafa Erkan (edr), Milletlerarası Özel Hukukta Sözleşmesel Meseleler (Oniki Levha 2018).
• Sargın F, ‘Karakteristik Edim Teorisine Eleştirel Bir Yaklaşım’ (2001) 50(2) AÜHFD 37-95.
• Sarıöz Büyükalp Aİ, ‘Mutad İşyeri Kavramı ve MÖHUK m.27/f.3’ün Uygulanması Sorunu’ (2018) 8(2) Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi 195-248.
• Sirmen S, Milletlerarası Özel Hukukta Culpa in Contrahendo Sorumluluğuna Uygulanacak Hukukun Tayini (Yetkin 2016).
• Şanlı C, Esen E ve Ataman-Figanmeşe İ, Milletlerarası Özel Hukuk (7.Bası, Beta 2019).
• Şen E, ‘Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Tasarısı'nın Anayasa ve Türk Ceza Kanunu Hükümleri Çerçevesinde Değerlendirilmesi’ (2009) 83(3) İBD 1197-1214.
• Tarman ZD, ‘Milletlerarası Özel Hukukta Tüketicinin Korunması’ (2019) 39(1) PPIL 325-356.
• Tarman ZD, ‘Yabancılık Unsuru Taşıyan İş Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk’ (2010) 59(3) AÜHFD 521-550.
• Taştan FG, Türk Sözleşme Hukukunda Kişisel Verilerin Korunması (Oniki Levha 2017).
• Tekinalp G ve Uyanık-Çavuşoğlu A, Milletlerarası Özel Hukuk-Bağlama Kuralları (11.Bası Vedat 2011).
• Toker AG, ‘5718 Sayılı MÖHUK’ta Düzenlenen Tüketicinin Korunmasına Yönelik Hükümler’ (2016) 81(3) İzmir Barosu Dergisi 11-74.
• Turan G, ‘Elektronik Sözleşmeler ve Elektronik Sözleşmelere Uygulanacak Hukukun Tespiti’ (2008) 77 Türkiye Barolar Birliği Dergisi 87-119.
• Uncular S, İş İişkisinde İşçinin Kişisel Verilerinin Korunması (2.Bası, Seçkin 2018).
• Uyanık Çavuşoğlu A, ‘İnternet Ortamında İşlenen Haksız Fiil Sorumluluğuna Uygulanacak Hukuk’ (2002) 22(2) MHB (Prof. Dr. Ergin Nomer’e Armağan) 967-998.
• Uyanık ME, ‘Bulut Depolama Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk’ iç Sibel Özel ve Hatice Selin Pürselim Arning (edr), Atipik Sözleşmelere Uygulanacak Hukuk (Oniki Levha 2020) 499-538.
• Yücedağ N, ‘Medeni Hukuk Açısından Kişisel Verilerin Korunması Kanunu'nun Uygulama Alanı ve Genel Hukuka Uygunluk Sebepleri’ (2017) 75(2) İÜHFM 765-790.
• Zevkliler A ve Özel Ç, Tüketicinin Korunması Hukuku (Seçkin 2016).