Öz
Bu çalışma, Ceza Muhakemesi Kanunu m.158.f.6’da düzenlenen soruşturma yapılmasına yer olmadığı kararını ele almaktadır. Soruşturma yapılmasına yer olmadığı kararına (SYOK) ilişkin düzenleme, Cumhuriyet savcısına, bir suç isnadına ilişkin ihbarlar ve şikâyetler hakkında, soruşturma açmak veya soruşturma şartları oluşmamışsa kovuşturmaya yer olmadığı kararı vermek dışında soruşturma yapmaya yer olmadığına karar verme yetkisi tanımaktadır. Oysaki failin suç işlemesi ile birlikte fail ile devlet arasında bir cezalandırma ilişkisinin ortaya çıkar. Bu sebeple savcılık, bir suç haberini öğrenir öğrenmez onu soruşturma yükümlülüğü altındadır. Savcılara kendilerine yapılan ihbar veya şikâyet hakkında belli koşulların varlığı durumunda soruşturmaya yer olmadığı kararı verme yetkisi tanıyan bu düzenleme, hiç kuşkusuz Türk hukukunda soruşturma mecburiyetinin ortaya çıkış şartlarını yeniden düzenlemiştir. Bu nedenle çalışmada soruşturmaya yer olmadığı kararı ile birlikte Türk hukukunda soruşturmaya mecburiyeti ilkesinin ne şekilde değişim gösterdiği, literatür taraması yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Bu amaçla öncelikle düzenlemenin soruşturmaya yer olmadığı kararı verilebilmesi için aradığı koşullar olan ihbar ve şikâyet konusu fiilin suç oluşturmadığının herhangi bir araştırma yapılmasını gerektirmeksizin açıkça anlaşılması ile ihbar ve şikâyetin soyut ve genel nitelikte olmasının ne anlama geldiği üzerinde durulmuştur. Bu koşulların uygulama alanı bulabileceği durumlar, çeşitli somut örnekler üzerinden tartışılmıştır. İkinci olarak kararın hukuki sonuçları ve karara karşı başvurulabilecek kanun yolları ele alınmıştır. Çalışmada soruşturma mecburiyeti ilkesini ilişkin olarak Alman hukukunda yapılan düzenlemeler ile karşılaştırmalar yapılmış, düzenlemenin gerekçesini oluşturan lekelenmeme hakkının korunması için konunun ne şekilde düzenlenmesi gerektiğine ilişkin önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akbulut B, ‘Soruşturma Yapılmasına Yer Olmadığı Kararı (CMK m.158/6)’ (Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi Y 2022, S 1) 153-209. google scholar
- Bernadette R, Wicks E ve Ovey C, Jacobs, White, ve Ovey The European Convention on Human Rights, (Oxford University Press, 6. Baskı). google scholar
- Beulke W, Strafprozessrecht (C.F.Müller, 2012). google scholar
- Beulke W, v. Jörg-Peter Becker, Volker Erb, Robert Esser, Ulrich Franke, Kirsten Graalmann-Scheerer, Hans Hilger, ve Alexander Ignor (Hrsg.), Löwe-Rosenberg StPO Online (De Gruyter, 2014). google scholar
- Centel N ve Zafer H, Ceza Muhakemesi Hukuku (Beta, İstanbul 2019). google scholar
- Gökcen A, Balcı M, Alşahin ME ve Çakır K, Ceza Muhakemesi Hukuku (Adalet, Ankara 2020). google scholar
- Christoph G, European Convention on Human Rights Commentary (C.H.Beck Verlag, 2014). google scholar
- Güneş, DB ‘Tebliğ Yokluğu’ (İÜHFM C LXXIV, Y 2016, S 1) 221-231. google scholar
- Kızılarslan H, ‘Soruşturma Yapılmasına Yer Olmadığı Kararları (SYOK) ve Bu Kararların Ceza Muhakemesi Sistematiği Açısından İrdelenmesi’ (TBB Dergisi Y 2017, S 144) 59-104. google scholar
- Kindhauser Urs, Strafprozessrecht (Nomos, 2013). google scholar
- Koca M ve Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler (Adalet Yayınevi, Ankara 2020). google scholar
- Meyer - Goner L ve Schmitt B, Strafprozessordnung Kurz Kommentar (C.H.Beck, 2014). google scholar
- Özen M ve Köksal A, ‘Suçsuzluk Karinesi Bağlamında Soruşturma Yapılmasına Yer Olmadığı google scholar
- Kararı’ (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y 2019, S 68-1) 261-286. google scholar
- Öztürk B, Tezcan D, Erdem, MR, Sırma Ö, Kırıt YFS, Akcan EA, Özaydın Ö, Tütüncü EE, Altınok DV ve Tok MC, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku (Seçkin Yayınevi, Ankara 2019). google scholar
- Pekmez TK, Ceza Muhakemesinde Fiil (İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilimdalı, Doktora Tezi, İstanbul 2018). google scholar
- Plöd JM, v. Heintschel-Heinegg / Stöckel (Hrsg.), KMR - Kommentar zur Strafprozessordnung (Carl Heymanns Verlag, 2015). google scholar
- Şahin C ve Göktürk N, Ceza Muhakemesi Hukuku I (Seçkin Yayınevi, Ankara 2020). google scholar
- Şenol C, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Etkin Soruşturma Yükümlülüğü (Onikilevha Yayıncılık, İstanbul 2013). google scholar
- WeBlau E, v. Wolter (Hrsg.) SK-StPO Systematischer Kommentar zur Strafprozessordnung Band III, (Carl Heymanns Verlag, 4. Baskı, 2011). google scholar
- Ünver Y ve Hakeri H, Ceza Muhakemesi Hukuku (Adalet Yayınevi, Ankara 2018). google scholar
- Yenisey F ve Nuhoğlu A, Ceza Muhakemesi Hukuku (Seçkin Yayınevi, Ankara 2019). google scholar
- Yerdelen E, ‘SYOK Uygulamasında Sorunlar ve Çözüm Önerileri’ (ASBÜ Hukuk Fakültesi Dergisi Y 2023, S 1) 1-36. google scholar
Öz
This study deals with the decision regarding no need for an investigation as regulated in Article 158.f.6 of the Turkish Criminal Procedure Code (CPC). The regulation regarding the decision to not conduct an investigation (SYOK) gives the public prosecutor the authority to decide that no need exists for an investigation, with the exceptions of opening an investigation or making a decision that no need exists for prosecution due to the conditions of investigation not being met. However, when a perpetrator commits a crime, a punitive relationship emerges between the perpetrator and the state. For this reason, the prosecutor’s office is under the obligation to investigate news of a crime as soon as it is uncovered. This regulation gives prosecutors the authority to decide that no need exists for an investigation in the presence of certain conditions regarding the notice or complaint made to them and undoubtedly has rearranged the conditions under which the obligation to investigate emerges in Turkish law. Therefore, the study uses the literature review method to examine the changes to the principle of obligation to investigate in Turkish law through the decision that no need exists for an investigation. For this purpose, the study first emphasizes how the conditions the regulation requires in order to be able to make a decision not to investigate underline the fact that the act that is subject to notice and complaint does not constitute a crime is to be clearly understood without the need for any research, or that the notice and complaint are abstract and general in nature. The study then uses various concrete examples to discuss the situations in which these conditions are able to find areas of application. The study goes on to discuss the legal consequences of the decision and the legal remedies that can be applied in the face of such a decision. The study makes comparisons with the regulations that occur in German law regarding the principle of the obligation to investigate and offers suggestions regarding how the issue should be regulated in order to protect the right to not be labelled a criminal.
Anahtar Kelimeler
Investigation Prosecutor Complaint Right to not be Labelled a Criminal Prosecution
Kaynakça
- Akbulut B, ‘Soruşturma Yapılmasına Yer Olmadığı Kararı (CMK m.158/6)’ (Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi Y 2022, S 1) 153-209. google scholar
- Bernadette R, Wicks E ve Ovey C, Jacobs, White, ve Ovey The European Convention on Human Rights, (Oxford University Press, 6. Baskı). google scholar
- Beulke W, Strafprozessrecht (C.F.Müller, 2012). google scholar
- Beulke W, v. Jörg-Peter Becker, Volker Erb, Robert Esser, Ulrich Franke, Kirsten Graalmann-Scheerer, Hans Hilger, ve Alexander Ignor (Hrsg.), Löwe-Rosenberg StPO Online (De Gruyter, 2014). google scholar
- Centel N ve Zafer H, Ceza Muhakemesi Hukuku (Beta, İstanbul 2019). google scholar
- Gökcen A, Balcı M, Alşahin ME ve Çakır K, Ceza Muhakemesi Hukuku (Adalet, Ankara 2020). google scholar
- Christoph G, European Convention on Human Rights Commentary (C.H.Beck Verlag, 2014). google scholar
- Güneş, DB ‘Tebliğ Yokluğu’ (İÜHFM C LXXIV, Y 2016, S 1) 221-231. google scholar
- Kızılarslan H, ‘Soruşturma Yapılmasına Yer Olmadığı Kararları (SYOK) ve Bu Kararların Ceza Muhakemesi Sistematiği Açısından İrdelenmesi’ (TBB Dergisi Y 2017, S 144) 59-104. google scholar
- Kindhauser Urs, Strafprozessrecht (Nomos, 2013). google scholar
- Koca M ve Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler (Adalet Yayınevi, Ankara 2020). google scholar
- Meyer - Goner L ve Schmitt B, Strafprozessordnung Kurz Kommentar (C.H.Beck, 2014). google scholar
- Özen M ve Köksal A, ‘Suçsuzluk Karinesi Bağlamında Soruşturma Yapılmasına Yer Olmadığı google scholar
- Kararı’ (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y 2019, S 68-1) 261-286. google scholar
- Öztürk B, Tezcan D, Erdem, MR, Sırma Ö, Kırıt YFS, Akcan EA, Özaydın Ö, Tütüncü EE, Altınok DV ve Tok MC, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku (Seçkin Yayınevi, Ankara 2019). google scholar
- Pekmez TK, Ceza Muhakemesinde Fiil (İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilimdalı, Doktora Tezi, İstanbul 2018). google scholar
- Plöd JM, v. Heintschel-Heinegg / Stöckel (Hrsg.), KMR - Kommentar zur Strafprozessordnung (Carl Heymanns Verlag, 2015). google scholar
- Şahin C ve Göktürk N, Ceza Muhakemesi Hukuku I (Seçkin Yayınevi, Ankara 2020). google scholar
- Şenol C, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Etkin Soruşturma Yükümlülüğü (Onikilevha Yayıncılık, İstanbul 2013). google scholar
- WeBlau E, v. Wolter (Hrsg.) SK-StPO Systematischer Kommentar zur Strafprozessordnung Band III, (Carl Heymanns Verlag, 4. Baskı, 2011). google scholar
- Ünver Y ve Hakeri H, Ceza Muhakemesi Hukuku (Adalet Yayınevi, Ankara 2018). google scholar
- Yenisey F ve Nuhoğlu A, Ceza Muhakemesi Hukuku (Seçkin Yayınevi, Ankara 2019). google scholar
- Yerdelen E, ‘SYOK Uygulamasında Sorunlar ve Çözüm Önerileri’ (ASBÜ Hukuk Fakültesi Dergisi Y 2023, S 1) 1-36. google scholar
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Çevre ve Kaynaklar Hukuku (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 4 Ocak 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 81 Sayı: 3 |
