Yerel Yönetimlerde E-Katılım: Türkiye Büyükşehir Belediyeleri Mobil Uygulamaları Üzerinden Bir Analiz

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 2, 528 - 549, 31.12.2023

Ferit Elitok , Ayşegül Saylam

Öz

Bilgi ve İletişim Teknolojilerinde (BİT) yaşanan gelişmelerle birlikte vatandaşların kamusal kararlara katılımında dijital platformların payı git gide artmaktadır. Dijital platformlar aracılığıyla vatandaşların kamusal kararlara katılımı e-katılım olarak adlandırılmaktadır. Günümüzde akıllı telefon, tablet gibi mobil elektronik cihazların yaygınlaşması sonucu e-katılımın sağlandığı kamu kurumlarının web sitelerinin yanında, mobil uygulamalar da yoğun olarak kullanılmaktadır. M-katılım olarak adlandırılan bu yeni olgu öncelikle merkezi hükümet düzeyinde gerçekleşmiş, ardından yerel yönetimler de bu süreci takip etmiştir. Bu çalışmanın amacı Türkiye’deki Büyükşehir Belediyelerinin mobil uygulamalarındaki e-katılım araçlarını tespit ederek bu platformlar aracılığıyla ne derece e-katılım sağlandığına yönelik bir analiz yapmaktır. Türkiye’deki mobil uygulamaya sahip 20 büyükşehir belediyesinin mobil uygulaması analize tabi tutulmuştur. Mobil uygulamalar aracılığıyla sağlanan e-katılım düzeyi farkındalık, danışma ve aktif katılım olmak üzere üç düzeyde analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda yalnızca İzmir Büyükşehir Belediyesinin mobil uygulaması aracılığıyla sunulan e-katılımın aktif katılım düzeyine ulaştığı, diğer uygulamalar aracılığıyla sunulan e-katılım düzeyinin farkındalık ve danışmadan öteye geçemediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

M-katılım, E-katılım, E-devlet, Kamu Yönetimi, Büyükşehir Belediyeleri, M-devlet

E-Participation in Local Governments: An Analysis on Turkish Metropolitan Municipality Mobile Applications

Öz

Thanks to the developments in Information and Communication Technologies (ICT), the share of digital platforms in the participation of citizens in public decisions is increasing. Participation of citizens in public decisions through digital platforms is called e-participation. Today, as a result of the widespread use of mobile electronic devices such as smart phones and tablets, mobile applications are also used intensively in addition to the websites of public institutions where e-participation is provided. This new phenomenon, called m-participation, first took place at the level of the central government, and then local governments followed this process. The aim of this study is to identify the e-participation tools in the mobile applications of the Metropolitan Municipalities in Turkey and to make an analysis of the extent to which e-participation is achieved through these platforms. The mobile applications of 20 metropolitan municipalities in Turkey which have mobile applications were analyzed. The level of e-participation provided through mobile applications was analyzed at three levels: awareness, consultation and active participation. As a result of the analysis, it was determined that e-participation offered only through the mobile application of Izmir Metropolitan Municipality reached the level of active participation, and the level of e-participation offered through other applications could not go beyond awareness and consultation.

Anahtar Kelimeler

M-participation, E-participation, E-government, Public Administration, Metropolitan Municipalities, M-government

Kaynakça

• Adana Büyükşehir Belediyesi (2023a). Akıllı Kent Uygulaması (Versiyon 5.9.4) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://play.google.com/store/search?q=adana&c=apps, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Adana Büyükşehir Belediyesi (2023b). Akıllı Kent Uygulaması (Versiyon 3.48) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/adana-ak%C4%B1ll%C4%B1-kentuygulamas%C4%B1/id1012282129?l=tr, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Akdogan, I. (2010). Evaluating and Improving E-Participation in Istanbul. Journal of E-Governance, 33(3), 168–175.
• Ankara Büyükşehir Belediyesi (2023a). Başkent Mobil (Versiyon 4.1.2) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://play.google.com/store/search?q=ba%C5%9Fkent%20mobil&c=apps, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Ankara Büyükşehir Belediyesi (2023b). Başkent Mobil (Versiyon 4.1.0) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/ba%C5%9Fkent-mobil/id1492899617?l=tr, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Antalya Büyükşehir Belediyesi (2023a). Antalya Mobil (Versiyon 2.1.0) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://play.google.com/store/apps/details?id=ges.com.antalyasmartcity, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Antalya Büyükşehir Belediyesi (2023b). Antalya Mobil (Versiyon 3.0.3) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/antalya-mobil/id1451289877?l=tr, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Arnstein, S. (1969). A Ladder of Citizen Participation. Journal of the American Planning Association, 35(4), 216–224.
• Bagui, L., Sigwejo, A. & Bytheway, A. J. (2011). Public Participation in Government: Assessing m-Participation in South Africa and Tanzania. A. Koch & P. A. van Brakel (Eds.), Proceedings of the 13 th Annual Conference on World Wide Web Applications 2011, 5-26 içinde. Cape Peninsula University of Technology, Cape Town.
• Balıkesir Büyükşehir Belediyesi (2023a). Balıkesir Mobil (Versiyon 1.2) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.spexco.balikesirbelediyesi, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Balıkesir Büyükşehir Belediyesi (2023b). Balıkesir Mobil (Versiyon 1.2) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/bal%C4%B1kesir-mobil/id1621267508?l=tr, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Bishop, P. & Davis, G. (2002). Mapping Public Participation in Policy Choice. Australian Journal of Public Administration, 1(1), 14–19.
• Borchers, M., Tavanapour, N. & Bittner, E. (2023). Exploring AI Supported Citizen Argumentation on Urban Participation Platforms. T. X. Bui (Ed.), Proceedings of the 56th Hawaii International Conference on System Sciences 2023, 1643-1652 içinde. The University of Hawaii at Mānoa, Honolulu.
• Brovelli, M. A., Minghini, M. & Zamboni, G. (2016). Public Participation in GIS via Mobile Applications. ISPRS Journal of Photogrammetry and Remote Sensing, 114, 306-315.
• Bunar, C. & Isagah, T. (2016). Assessing Mobile Participation: A Case Study of iCitizen, Buycott and USHAHIDI. H. J. Scholl, O. Glassey & M. F. W. H. A. Janssen (Ed.), Electronic Government and Electronic Participation: Joint Proceedings of Ongoing Research, PhD Papers, Posters and Workshops of IFIP EGOV and EPart (3-10) içinde. Amsterdam: IOS Press.
• Bursa Büyükşehir Belediyesi (2023a). Bursa Cepte (Versiyon 3.0.0) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.kuarkdijital.bursacepte, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Bursa Büyükşehir Belediyesi (2023b). Bursa Cepte (Versiyon 2.16) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/bursa-b%C3%BCy%C3%BCk%C5%9Fehir-belediyesi/id605727811?l=tr, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Cansel, A. & Uçar, H. (2021). E-Participation in Local Government: Case of Ankara Metropolitan Municipality. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 4(1), 50-62.
• Clive, C. (2012). Towards Understanding Eparticipation in the Public Sphere. Review of Business Research, 12(1), 140-146.
• Creighton, J. L. (2005). The Public Participation Handbook: Making Better Decisions Through Citizen Involvement. San Francisco: Jossey-Bass.
• Denizli Büyükşehir Belediyesi (2023a). Denizli Büyükşehir Belediyesi (Versiyon 3.8) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://play.google.com/store/search?q=denizli&c=apps, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Denizli Büyükşehir Belediyesi (2023b). Denizli Büyükşehir Belediyesi (Versiyon 3.8) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/denizli-b%C3%BCy%C3%BCk%C5%9Fehir-belediyesi/id1503692632?l=tr, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Deva, B., Garzon, S. R. & Küpper, A. (2016). FlashPoll: A Context-Aware Polling Ecosystem for Mobile Participation. Internet and Networks, 169–176.
• Ekong, U. O. & Ekong, V. (2010). M-voting: A Panacea for Enhanced E-Participation. Asian Journal of Information Technology, 9(2), 111-116.
• Erzurum Büyükşehir Belediyesi (2023a). Erzurum Büyükşehir Belediyesi (Versiyon 1.3) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://play.google.com/store/apps/details?id=tr.bel.erzurum.erzurumbuyuksehirbelediyesi, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Erzurum Büyükşehir Belediyesi (2023b). Erzurum Büyükşehir Belediyesi (Versiyon 1.3) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/erzurum-b%C3%BCy%C3%BCk%C5%9Fehir-belediyesi/id1571939987?l=tr, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Fanta, M. & Soběhart, R. (2023). Applications for Citizen E-Participation and Communication in the Czech Republic-Current Supply and Content Analysis of Mobile Apps. International Journal of Electronic Governance, 15(1), 35-55.
• Foli, M. & Van Belle, J. (2015). Using Mobile Phones for Public Participation with Local Government in Cape Town. IIMC International Information Management Corporation, 1(1), 1-4.
• Gaziantep Büyükşehir Belediyesi (2023a). GBB Gaziantep (Versiyon 1.0.2) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://play.google.com/store/apps/details?id=tr.com.emsal.gbb, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Gaziantep Büyükşehir Belediyesi (2023b). GBB Gaziantep (Versiyon 1.0.3) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/gbb-gaziantep/id1486085139?l=tr, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Hatay Büyükşehir Belediyesi (2023a). Mobil Vatandaş (Versiyon 1.0.22) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.uniyaz.flexcity.vatandas.hty, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Hatay Büyükşehir Belediyesi (2023b). Mobil Vatandaş (Versiyon 1.0.9) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/mobil-vatandas/id1437355138, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Hobololo, T. & Mawela, T. (2017). Exploring the Use of Mobile Phones for Public Participation in the Buffalo City Metropolitan Municipality. AGRIS on-line Papers in Economics and Informatics, 9(665-2017-1568), 57-68.
• ITU (2022). Individuals Using the Internet. Erişim adresi: https://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Pages/stat/default.aspx, Erişim tarihi: 01.03.2023.
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi (2023a). İstanbul Senin (Versiyon 14.8.0) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tr.gov.ibb.istanbulsenin, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi (2023b). İstanbul Senin (Versiyon 14.8.0) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/lstanbul-senin/id1534342254?l=tr, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• İzmir Büyükşehir Belediyesi (2023a). Biz İzmir (Versiyon 2.1.2) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.izmirbb.bizizmir, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• İzmir Büyükşehir Belediyesi (2023b). Biz İzmir (Versiyon 2.2.0) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/bizi-zmir/id1499563989?l=tr, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Jiang, M. & Xu, H. (2009). Exploring Online Structures on Chinese Government Portals: Citizen Political Participation and Government Legitimation. Social Science Computer Review, 27(2), 174–195.
• Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi (2023a). Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi (Versiyon 3.0.4) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.poolsoft.kmarasbsbelediyesi, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi (2023b). Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi (Versiyon 6.1) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/k-mara%C5%9F-b%C3%BCy%C3%BCk%C5%9Fehir-belediyesi/id941614229?l=tr, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Karacan, O. (2022). Yerel Demokrasi. Yerel Yönetimler. Y. Özkaya, V. Erat, K. Demirci & A. Duran (Ed.), Yerel Yönetimler, Kent ve Çevre Politikaları Ansiklopedisi (663-667) içinde. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kaya, T. & Över, A. S. (2019). Bakanlık ve Belediye Web Sitelerinin İçerik Analiz Yöntemiyle E-Katılım Bağlamında İncelenmesi - KKTC Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(4), 1201-1226.
• Kayseri Büyükşehir Belediyesi (2023a). Akıllı Şehir Kayseri (Versiyon 6.7.9) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://play.google.com/store/apps/details?id=tr.bel.KayseriBuyuksehirBelediyesi, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Kayseri Büyükşehir Belediyesi (2023b). Akıllı Şehir Kayseri (Versiyon 6.5.9) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/ak%C4%B1ll%C4%B1-%C5%9Fehir-kayseri/id1272195374?l=tr, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Kocaeli Büyükşehir Belediyesi (2023a). E-Kocaeli (Versiyon 3.2) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.spexco.flexcoder2.kocaeli.activities, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Kocaeli Büyükşehir Belediyesi (2023b). E-Kocaeli (Versiyon 3.2.4) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/e-kocaeli/id415445242?l=tr, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Konya Büyükşehir Belediyesi (2023a). Konya (Versiyon 4.1.17) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.ikolmobil.konya, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Konya Büyükşehir Belediyesi (2023b). Konya (Versiyon 4.1.13) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/konya/id517602098?l=tr, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Machado, R. & Azevedo, A. (2020). Determinants and Consequences of Citizens' E-Participation: The Case Study of the App MyHomeCity. International Journal of E-Planning Research (IJEPR), 9(1), 20-43.
• Macintosh, A. (2004). Characterizing E-Participation in Policy-Making. 37th Annual Hawaii International Conference on System Sciences 2004, 1-10.
• Macintosh, A. (2008). E- Democracy and E-Participation Research in Europe. H. Chen, L. Brandt, V. Gregg, R. Traunmüller, S. S. Dawes, E. Hovy, A. Macintosh & C. A. Larson (Eds.), Digital Government: Advanced Research and Case Studies, And Implementation (85-102) içinde. New York: Springer.
• Macnamara, J. (2010). The Quadrivium of Online Public Consultation: Policy, Culture, Resources, Technology. Australian Journal of Political Science, 45(2), 227.
• Manaf, H. A. & Man, M. N. S. (2021). Mobile Application and Web 2.0 as an E-Participation Mechanism: A Literature Analysis. International Journal of Interactive Mobile Technologies, 15(6), 185-192.
• Manazir, S. H., Govind, M. & Rubina. (2019). My Safetipin Mobile Phone Application: Case Study of E-Participation Platform for Women Safety in India. Journal of Scientometric Research, 8(1), 47-53.
• Malatya Büyükşehir Belediyesi (2023). Malatya Mobil (Versiyon 1.0.2) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.rastmobile.malatya_bb, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Mersin Büyükşehir Belediyesi (2023a). Teksin Mersin (Versiyon 1.5.1) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.teksin.mersin, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Mersin Büyükşehir Belediyesi (2023b). Teksin Mersin (Versiyon 5.7) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/teksin-mersin/id1538282979, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Muğla Büyükşehir Belediyesi (2023a). Muğla Büyükşehir Belediyesi (Versiyon 0.0.7) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.mbb.bel.tr, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Muğla Büyükşehir Belediyesi (2023b). Muğla Büyükşehir Belediyesi (Versiyon 1.6) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/mu%C4%9Fla-kent/id1483460002?l=tr, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Ntaliani, M., Costopoulou, C. & Karetsos, S. (2017). Investigating the Mobile Side of E-Participation. International Journal of Electronic Governance, 9(3/4), 210–228.
• Ochara, N. M. & Mawela, T. (2013). Enabling Social Sustainability of E-Participation through Mobile Technology. Information Technology for Development, 21(1), 205-228.
• OECD (2001). Citizens as Partners: Information, Consultation and Public Participation in Policy-Making. Paris, France: OECD Publishing.
• OECD (2003). Promise and Problems of E-Democracy, Challenges of Online Citizen Engagement. Paris, France: OECD Publishing.
• Ordu Büyükşehir Belediyesi (2023a). Ordu Büyükşehir Belediyesi (Versiyon 3.0.4) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://play.google.com/store/apps/details?id=tr.bel.ordu.mobilvatandas, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Ordu Büyükşehir Belediyesi (2023b). Ordu Büyükşehir Belediyesi (Versiyon 3.0.4) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/ordu-b%C3%BCy%C3%BCk%C5%9Fehir-belediyesi/id1293648625, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Reddick, C. G. (2011). Citizen Interaction and E-Government: Evidence for the Managerial, Consultative, and Participatory Models. Transforming Government: People, Process and Policy, 5(2), 167-184.
• Rosales, R. G. (2013). Citizen Participation and the Uses of Mobile Technology in Radio Broadcasting. Telematics and Informatics, 30(3), 252-257.
• Rowe, G. & Frewer, L. J. (2005). A Typology of Public Engagement Mechanisms. Science, Technology & Human Values, 30(2), 251-290.
• Samsun Büyükşehir Belediyesi (2023a). Samsun Mobil (Versiyon 1.0.5) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.sbb.bi.akillisehirsamsun, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Samsun Büyükşehir Belediyesi (2023b). Samsun Mobil (Versiyon 4.0.1) [Mobil Uygulama]. Erişim adresi: https://apps.apple.com/tr/app/samsun/id1435535103?l=tr, Erişim tarihi: 01.02.2023.
• Saylam, A. (2020). Türk Kamu Yönetiminde Merkezi Düzeyde E-Katılım: Bakanlıkların Web Siteleri Üzerinden Bir Araştırma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (41), 23-37.
• Schröder, C. (2014a). A Mobile App for Citizen Participation. Proceedings of the 2014 Conference on Electronic Governance and Open Society: Challenges in Eurasia (75-78) içinde. Association for Computing Machinery, New York.
• Schröder, C. (2014b). Mobile Participation in Urban Development. W. Bertelsen, S. Bødker, F. D. Cindio, V. Pipek (Eds.), International Reports on Socio-Informatics (IRSI), Proceedings of the COOP 2014 Workshop on Collaborative Technologies in Democratic Processes (37-44) içinde. Cape Peninsula University of Technology, Cape Town.
• Schröder, C. (2015). Through Space and Time: Using Mobile Apps for Urban Participation. P. Parycek & N. Edelmann (Eds.), Conference for E-democracy and Open Government (133-142) içinde. Donau-Universitat Krems, Krems.
• Setälä, M. & Grönlund, K. (2006). Parliamentary Websites: Theoretical and Comparative Perspectives. Information Polity, 11(2), 149–162.
• Setyono, A., Handoko, L. B., Purwanto, Salam, A., Noersasangko, E. & Waluyo, D. E. (2019). Development of Mobile e-Participation System to Enhance e-Government Performance. International Seminar on Application for Technology of Information and Communication (iSemantic), 288-293.
• Sobaci, Z. (2010). What the Turkish Parliamentary Web Site Offers to Citizens in Terms of e-participation: A Content Analysis. Information Polity, 15(3), 227–241.
• Statista (2021). Share of Households with a Computer at Home Worldwide from 2005 to 2019. Erişim adresi: https://www.statista.com/statistics/748551/worldwide-households-with-computer, Erişim tarihi: 01.03.2023. Sudulich, M. L. (2008). An Empirical Study of E-Participation in Social Movement Organisations. International Journal of Electronic Business, 6(6), 651–665.
• Tambouris, E., Liotas, N. & Tarabanis, K. (2007). A Framework for Assessing eParticipation Projects and Tools. R. H. Sprague (Ed.) 40th Annual Hawaii International Conference on System Sciences (90-90) içinde. IEEE Computer Society, US & Canada.
• Tavşancıl, E. & Arslan, E. (2001). Sözel Yazılı ve Diğer Materyaller İçin İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Thiel, S. K. & Lehner, U. (2015). Exploring the Effects of Game Elements in M-Participation. S. Lawson & P. Dickinson (Eds.), Proceedings of the 2015 British HCI Conference 2015 (65-73) içinde. Association for Computing Machinery, New York.
• TÜİK (2018). Cinsiyete Göre Bireylerin Bilgisayar Kullanım Oranı, 2004-2018. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Bilim,-Teknoloji-ve-Bilgi-Toplumu-102, Erişim tarihi: 05.05.2023.
• TÜİK (2022a). Cinsiyete Göre Bireylerin Son 12 Ay İçinde Özel Amaçla Kamu Kurum/Kuruluşlarıyla İletişimde İnterneti Kullanım ve Yürüttükleri Faaliyetlerin Oranı, 2022. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Bilim,-Teknoloji-ve-Bilgi-Toplumu-102, Erişim tarihi: 05.05.2023.
• TÜİK (2022b). Cinsiyete ve İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması 1.Düzey'e Göre Düzenli İnternet Kullanan Bireylerin Oranı, 2011-2022. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Bilim,-Teknoloji-ve-Bilgi-Toplumu-102, Erişim tarihi: 05.05.2023.
• Türken, A. Ö., Söylemez, E., Salihoğlu, T., Kepekçioğlu, B., Aman, D., Balkan, N. & Özgün, K. (2021). Meydandan Mahalleye: Bir Mobil Katılım Modeli Önerisi. Y. Çakırer Özservet & H. Küçük (Ed.), Mahalle Odaklı Katılım 5.0 (185-213) içinde. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Uçar Kocaoğlu, B. (2017). Vatandaş Katılım Sürecinin Tasarımı. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 42–61.
• Uçar Kocaoğlu, B. & Phillips, R. (2018). Direct Public Participation in Local Government as Community Development: The Case of Turkey. S. Kenny, B. McGrath & R. Phillips (Ed.), The Routledge Handbook of Community Development: Perspectives from Around the Globe (451-462) içinde. New York and London: Routledge.
• Uçar Kocaoğlu, B. & Saylam, A. (2017). Türkiye’de Vatandaş Katılımı: Millî Eğitim Bakanlığı Örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 123-144.
• United Nations (2003). World Public Sector Report 2003, E-Government at the Crossroads, United Nations, New York: UN Publishing.
• United Nations, (2016). E-Government Survey 2016. New York: UN Publishing.
• United Nations, (2018). E-Government Survey 2018. New York: UN Publishing.
• United Nations, (2022). E-Government Survey 2022. New York: UN Publishing.
• White, J. (2007). Managing Information in the Public Sector. NY: M. E. Sharpe.
• Wimmer, M. A., Grimm, R., Jahn, N. & Hampe, J. F. (2013). Mobile Participation: Exploring Mobile Tools in E-Participation. Electronic Participation: 5th IFIP WG 8.5 International Conference 2013, 1-13.
• Wimmer, M. A. (2007). Ontology for an E-Participation Virtual Resource Centre. R. Janowski & T. A. Pardo (Eds.), Proceedings of The 1st International Conference on Theory and Practice of Electronic Governance (89-98) içinde. Association for Computing Machinery, New York.
• Wright, S. & Street J. (2007). Democracy, Deliberation and Design: The Case of Online Discussion Forums. New Media & Society, 9(5), 849–869.