Mediating Role of Organizational Support on the Effect of Psychological Capital on Work Alienation

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 1, 17 - 33, 16.04.2017

Abdullah Çalışkan , Nazmiye Ülkü Pekkan

https://doi.org/10.18394/iid.303183

Cited By: 32

Öz

In this study, the effects of psychological
capital and organizational support on work alienation has been researched. Also
mediation role of organizational support has been examined between work alienation
and psychological capital. For this purpose, the data that obtained via survey
from a participant employee at defence industry sector at Ankara city has been
used. The relations and effects between variables are presented by correlation
and regression analyses. With this study, it has been identified that
psychological capital and organizational support have effects on work
alienation, and the sub-dimensions of psychological capital is affecting all
variable factors that used positively and significantly; but affecting work
alienation negatively. Perceived organizational support has a partial mediating
role on psychological capital and employees` work alienation level has been
identified.

Anahtar Kelimeler

Psychological capital, Work alienation, Organizational support, Mediating effect

Psikolojik Sermayenin İşe Yabancılaşmaya Etkisinde Örgütsel Desteğin Aracılık Rolü

Öz

Bu
çalışmada, psikolojik sermayenin ve örgütsel desteğin işe yabancılaşma üzerine
etkileri araştırılmıştır. Ayrıca psikolojik sermaye ile işe yabancılaşma
arasında örgütsel desteğin aracılık rolüne bakılmıştır. Bu amaçla, Ankara
ilinde savunma sanayi sektöründe görev yapan 396 çalışandan anket yolu ile elde
edilen verilerden yararlanılmıştır. Çalışmada değişkenler arası ilişkiler ve
etkileri korelasyon ve regresyon analizleri ile ortaya konulmuştur. Araştırma
sonucunda psikolojik sermayenin ve örgütsel desteğin işe yabancılaşma üzerine
etkilerinin bulunduğu, psikolojik sermayenin alt boyutlarının, çalışanların
örgütsel destek algılarını pozitif ve anlamlı olarak, işe yabancılaşmayı ise
negatif ve anlamlı olarak etkilediği tespit edilmiştir. Ayrıca, algılanan
örgütsel desteğin, psikolojik sermaye alt boyutları ve işe yabancılaşma düzeyleri
üzerine etkisinde kısmi aracılık rolü olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik sermaye, İşe yabancılaşma, Örgütsel destek, Aracılık etkisi

Kaynakça

• Adams, J.S. (1965). Inequity in social exchange. İçinde L. Berkovitz (Ed.), Advances in experimental social psychology (Cilt.2, ss. 267-299). New York: Academic Press.
• Abbas, M. & Raja, U. (2014). Impact of perceived organizational politics on supervisory-rated innovative performance and job stress: Evidence from Pakistan. Journal of Advanced Management Science, 2(2), 1-34.
• Afrasiabi, H., Solokloo, B.J. & Ghodratı, H. (2013). A study of job satisfaction in relation to participation and alienation. Journal of Applied Sociology, 49(1), 45-48.
• Akçay, V.H. (2011). Pozitif psikolojik sermaye kavramı ve işletmelerde sürdürülebilir rekabet üstünlüğünü sağlamadaki rolü. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 73-98.
• Akkoç, İ., Çalışkan, A. & Turunç, Ö. (2012). Örgütlerde gelişim kültürü ve algılanan örgütsel desteğin iş tatmini ve iş performansına etkisi: Güvenin aracılık rolü. Yönetim ve Ekonomi, 19(1), 105-135.
• Akman, Y. & Korkut, F. (2003). Umut ölçeği üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 193-202.
• Armstrong-Stassen, M. & Ursel, N.D. (2009). Perceived organizational support, career satisfaction, and the retention of older workers. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 82, 201-220.
• Avey, J.B., Wernsing, T.S. & Luthans. F. (2008). Can positive employees help positive organizational change? Impact of psychological capital and emotions on relevant attitudes and behaviors. The Journal of Applied Behavioral Science, 44(1), 48-70.
• Avey, J.M., Luthans, F. & Jensen, S.M. (2009). Psychological capital: A positive resource for combating employee stress and turnover. Human Resource Management, 48, 677–693.
• Banai, M., Reisel, W.D. & Probst, T.M. (2004). Managerial and personal control model: Predictions of work alienation and organizational commitment in Hungary. Journal of International Management, 10(3), 375-392.
• Bandura, A. (2001). Social cognitive theory: An agentic perspective. Annual Review of Psychology, 52, 1-26.
• Baron, R.M. & Kenny, D.A. (1986). The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of personality and social psychology, 51(6), 1173-1182.
• Başaran, İ.E. (2008). Örgütsel davranış: İnsanın üretim gücü. Ankara: Ekinoks Yayıncılık.
• Beğenirbaş, M. (2015). Psikolojik sermayenin çalışanların duygu gösterimleri ve işe yabancılaşmalarına etkileri: Sağlık sektöründe bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), 249-263.
• Bester, J., Stander, M.W. & Zyl, L.E.V. (2015). Leadership empowering behaviour, psychological empowerment, organizational citizenship behaviours and turnover intention in a manufacturing division. SA Journal of Industrial Psychology, 41(1), 1-14.
• Bıkmaz, H.F. (2004). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretiminde öz yeterlik inancı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 31(161), 172-180.
• Bitmiş, M.G. (2015). Algılanan örgütsel desteğin pozitif psikolojik kapasiteler üzerindeki etkisi: Hemşireler üzerine bir uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(1), 236-247.
• Brandt, T., Gomes, J.F.S. & Boyanova, D. (2011). Personality and psychological capital as ındicators of future job success?. LTA, 3(11), 263-289.
• Büyükyılmaz, O. & Çakmak, A.F. (2014). ilişkisel ve işlemsel psikolojik sözleşmede algılanan ihlalin işten ayrılma niyeti ve algılanan örgütsel destek üzerindeki etkisi. Ege Akademik Bakış Dergisi, 14(4), 583-596.
• Ceylan, A. & Sulu, S. (2010). Work alienation as a mediator of the relationship of procedural injustice to job stress. International Journal of Business and Management, 5(8), 65-74.
• Çakır, Ö. (2001). İşe bağlılık olgusu ve etkileyen faktörler. Ankara: Seçkin.
• Çavuş, M.F. & Gökçen, A. (2015). Psychological capital: Definition, components and effects, British Journal of Education, Society and Behavioural Science, 5(3), 244-255.
• Çelik, M. & Bilginer, F.G. (2015). Psikolojik sermayenin iş tatmini üzerine etkisinde lidere duyulan güvenin aracılık rolü: Turizm sektöründe bir araştırma. 14. Ulusal İşletmecilik Kongresi Bildiriler Kitabı, 7- 9 Mayıs 2015, Aksaray, 530-536.
• Çelik, M., Turunç, Ö. & Bilgin, N. (2015). Çalışanların örgütsel adalet algılarının psikolojik sermaye üzerine etkisi: Çalışanların iyilik halinin düzenleyici rolü. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(4), 559-585.
• Çetin, F. & Basım, H.N. (2011). Psikolojik dayanıklılığın iş tatmini ve örgütsel bağlılık tutumlarındaki rolü. İş, Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13(3), 79-94.
• Çetin, F. & Basım, H.N. (2012). Örgütsel psikolojik sermaye: Bir ölçek uyarlama çalışması. Amme İdare Dergisi, 45(1), 121-137.
• Çetin, F., Şeşen, H. & Basım, H.N. (2013). Örgütsel psikolojik sermayenin tükenmişlik sürecine etkileri: Kamu sektöründe bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(3), 95-108.
• Dipietro, R.B. & Pizam, A. (2008). Employee alienation in the quick service restaurant industry. Journal of Hospitality & Tourism Research, 32(1), 22-39.
• Eisenberger, R., Huntington, R., Hutchison S. & Sowa, D. (1986). Perceived organizational support. Journal of Applied Psychology, 7, 500–507.
• Erdem, H., Gökmen, Y. & Türen, U. (2015). Psikolojik sermayenin örgütsel özdeşleşme üzerine etkisinde algılanan örgütsel desteğin aracılık rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(2), 38-62.
• Erdem, M. (2014). İş yaşamı kalitesinin işe yabancılaşmayı yordama düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(2), 519-544.
• Eren, E. (2014). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi (14. Baskı). İstanbul: Beta.
• Erjem, Y. (2005). Eğitimde yabancılaşma olgusu ve öğretmen: Lise öğretmenleri üzerinde sosyolojik bir araştırma. Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(3), 1-22.
• Giray, M.D. & Şahin, D.N. (2012). Algılanan örgütsel, yönetici ve çalışma arkadaşları desteği ölçekleri: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 15(30), 1-9.
• Gohel, K. (2012). Psychological capital as a determinant of employee satisfaction. International Referred Research Journal, 3(36), 34-37.
• Gürsoy, F. (2014). Sağlık işletmeleri personelinin işe yabancılaşma düzeyi: Van ili örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Hansen, A., Buitendach, J.H. & Kanengoni, H. (2015). Psychological capital, subjective well-being, burnout and job satisfaction amongst educators in the Umlazi region in South Africa. SA Journal of Human Resource Management, 13(1), 1-9.
• Harms, P.D. & Luthans, F. (2012). Measuring implicit psychological constructs in organizational behaviour: An example using psychological capital. Journal of Organizational Behaviour, (33), 589-594.
• Hirschfeld, R.R. & Hubert S.F. (2000). Work centrality and work alienation: Distinct aspects of a general commitment to work. Journal of Organizational Behavior, 21(7), 789-800.
• Jensen, S.M. & Luthans, F. (2006). Relationship between entrepreneurs' psychological capital and their authentic leadership. Journal of Managerial Issues, 18(2), 254-273.
• Kanten, P. & Ülker, P. (2014). Yönetim tarzının üretkenlik karşıtı iş davranışlarına etkisinde işe yabancılaşmanın aracılık rolü. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 16-40.
• Karacaoğlu, K. & Arslan, F. (2013). Çalışanların algıladıkları örgütsel desteğin tükenmişlik düzeyleri üzerine etkisi: Kayseri imalat sanayi uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(3), 457-476.
• Karakurt, A. (2012). Öğretmenlerin iş yerinde yalnızlık düzeyinin örgütsel destek ve bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmeddin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Kaya, U. & Serçeoğlu, N. (2013). Duygu işçilerinde işe yabancılaşma: Hizmet sektöründe bir araştırma. Çalışma ve Toplum Dergisi, 1, 311-346.
• Luthans, F., Avey, J.B., Avolio, B.J. & Peterson, S.J. (2010). The development and resulting performance ımpact of positive psychological capital. Human Resource Development Quarterly, 21(1), 41-67.
• Luthans, F., Avolio, B.J., Avey, J.B. & Norman, S.M. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60(3), 541-572.
• Luthans, F., Norman, S.M., Avolio, B.J. & Avey, J.B. (2008). The mediating role of psychological capital in the supportive organizational climate employee performance relationship. Journal of Organizational Behavior, 29, 219–238.
• Luthans, F., Youssef, C.M. & Avolio, B.J. (2006). Psychological capital: Developing the human competitive edge. USA: Oxford University Press.
• Luthans, F., Youssef, C.M. & Avolio, B.J. (2007). Psychological capital. New York: Oxford University Press.
• Nabavi, S.A. & Shahryari, M. (2014). Reasons and outcomes of work-family conflict and work alienation as one of its outcomes. Security and Social Order Strategic Studies Journal, 7(1), 13-15.
• Nelson, D. & Cooper, C.L. (2007). Positive organizational behavior. London: Sage Publication.
• Norman, S.M., Avey, J., Nimnicht, J.L. & Pigeon, N. (2010). The interactive effects of psychological capital and organizational ıdentity on employee organizational citizenship and deviance behaviors. Journal of Leadership and Organizational Studies, 17(4), 380-391.
• Özbek, M F. (2011). Örgüt içerisindeki güven ve işe yabancılaşma ilişkisinde örgüte uyum sağlamanın aracı rolü. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1), 231-248.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel destek ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 18(2), 113-130.
• Özdoğan, B. (2014). İşe yabancılaşma, örgütsel iklim ve koçluğun iş tatminine etkileri üzerine istanbul ilinde ampirik bir çalışma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi SBE, İstanbul.
• Parasuraman, S., Greenhaus, J.H., & Granrose, C.S. (1992). Role stressors, social support, and well-being among two career couples. Journal of Organizational Behavior, 13, 339-356.
• Peterson, S. & Luthans, F. (2003). The positive impact and development of hopeful leaders. Leadership and Organization Development Journal, 24(1), 26-31.
• Polat, M. & Yavaş, T. (2012). Yabancılaşma, kurumsal değerler ve duygu yönetimi denklemi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 218-224.
• Polatçı, S. (2014). Psikolojik sermayenin görev ve bağlamsal performans üzerindeki etkileri: Polis teşkilatında bir araştırma. Ege Akademik Bakış Dergisi, 14(1), 115-124.
• Ring, J.K. (2011). The effect of perceived organizational support and safety climate on voluntary turnover in the transportation industry. International Journal of Business Research and Management, 1(3), 156‐168.
• Rodoplu Şahin, D., Çubuk, D. & Uslu, T. (2014). The effect of organizational support, transformational leadership, personnel empowerment, work engagement, performance and demographical variables on the factors of psychological capital. Emerging Markets Journal, 3(3), 1-17.
• Sayü, P. (2014). The relationship between organizational justice and work alienation (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi SBE, İstanbul.
• Sekaran, U. (1992). Research Methods For Business. Canada: John Wiley ve Sons, Inc.
• Snyder, C.R. (2000). Handbook of hope: Theory, measures and applications. San Diego, CA: Academic Press.
• Süral Özer, P., Topaloğlu, T. & Timurcanday Özmen, Ö.N. (2013). Destekleyici örgüt ikliminin, psikolojik sermaye ile iş doyumu ilişkisinde düzenleyici etkisi. Ege Akademik Bakış Dergisi, 13(4), 437-447.
• Şimşek, M.Ş., Çelik, A., Akgemci, T. & Fettahlıoğlu, T. (2006). Örgütlerde yabancılaşmanın yönetimi araştırması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 569-587.
• Taştan, S., İşçi, E. & Arslan, B. (2014). Örgütsel destek algısının işe yabancılaşma ve örgütsel bağlılığa etkisinin incelenmesi: İstanbul özel hastanelerinde bir çalışma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 121-138.
• Tekingündüz, S., Kurtuldu, A. & Eğilmez, Ç. (2016). Sosyal destek, işe yabancılaşma ve iş stresinin iş gören performansı üzerindeki etkisinin incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 13(1), 683-694.
• Tokmak, İ. (2014). Duygusal emek ile işe yabancılaşma ilişkisinde psikolojik sermayenin düzenleyici etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(3), 134-156.
• Topçu, M.K. & Ocak, M. (2012). Psikolojik sermayenin tükenmişlik algısı üzerine etkisinde iş tatmininin aracılık rolü: Türkiye ve Bosna-Hersek sağlık çalışanları örneği. 20.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 24-26 Mayıs, İzmir, 685-690.
• Tuna, M. & Yeşiltaş, M. (2014). Etik iklim, işe yabancılaşma ve örgütsel özdeşleşmenin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi: Otel işletmelerinde bir araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(1), 105-117.
• Turner, N., Barling, J. & Zaharatos, A. (2002). Positive psychology at work. In, C.R. Snyder & S.J. Lopez (Ed.), Handbook of positive psychology (715-728). Oxford, UK: Oxford University Press.
• Turunç, Ö. & Çelik, M. (2010). Algılanan örgütsel desteğin çalışanların iş-aile, aile-iş çatışması, örgütsel özdeşleşme ve işten ayrılma niyetine etkisi: Savunma sektöründe bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 209-232.
• Tüzün Kalemci, İ., Çetin, F. & Basım, H.N. (2014). The role of psychological capital and supportive organizational practices in the turnover process. METU Studies in Development, 41, 85-103.
• Ünsar, A.S. & Karahan, D. (2011). Yabancılaşmanın işten ayrılma eğilimini belirlemeye yönelik bir alan araştırması. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 15(21), 361-378.
• Yalçın, İ. & Koyuncu, S.C. (2014). Örgütsel yabancılaşma olgusunun iş tatmini üzerine etkisi: Niğde ilinde bir araştırma. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(26), 86-94.
• Yıldırım Bozkurt, H. (2014). Örgütsel güven ile psikolojik sermaye arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi SBE, Kütahya.
• Yorulmaz, Y.İ., Altınkurt, Y. & Yılmaz, K. (2015). The relationship between teachers’ occupational professionalism and organizational alienation. Educational Process: International Journal, 4(1-2), 31-44.