MEVLEVİHANELERDE MATBAH-I ŞERİF

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 5, 31 - 44, 02.08.2016

Gökben Azsöz

Öz

1925 yılında tekke ve dergahların kapatılmasına yönelik kabul edilen kanunla tüm tarikatlar gibi; Mevlevilik tarikatı da başta Konya’daki Mevlana Dergahı olmak üzere bütün Mevlevihaneler kapatılmış; çelebilik, şeyhlik, dervişlik ve dedelik gibi bütün Mevlevi unvanları ve faaliyetleri yasaklanmıştır. Ne yazık ki bu tarihten sonra kapatılan tarikat yapılarına gereken önem verilmemiş ve yok olmaya mahkum bırakılmışlardır. Bu araştırmada bu yapıların mimari mekânsal özellikleri araştırılmış ve bu bağlamda diğer tarikat yapılarından farklı olan noktaları ortaya konmuştur. Özellikle, derviş adayının hem ruhen hem de bilgi ve görgü olarak olgunlaştırıldığı yer olmasından; hem de 1001 günlük çilenin çekildiği mekan olmasından dolayı Mevlevilikte önemli bir yere sahip olan Matbah-ı Şerifler üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Mevlevihane, mutfak, asitane, tasavvuf

Kaynakça

• Arapoğlu, M. (2010), Üsküdar Mevlevihanesi’nin Tarihsel Gelişimi ve Yeniden Değerlendirilmesi, Yük- sek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Arkeoloji Müzesi, Encümen Arsivi, 1940
• Çelebi, C. (1986) ‘‘Uluslararası Yemek Kongresi’’ bildirisi, I. Milletlerarası Yemek Kongresi, Eylül 25 – 30, Konya.
• Çelebi, E. (2006). Evliya Çelebi Seyahatnamesi. (10 Cilt). Prof.Dr. Robert Dankoff, Seyit Ali Kahraman,
• Yücel Dağlı (haz.). İstanbul: Y.K.Y. Dogan, A. I., (1977). Osmanlı Mimarisinde tarikat yapıları, tekkeler, zaviyeler ve benzer nitelikteki fu- tuvvet yapıları, Doktora Tezi, İ. T. Ü., İstanbul.
• Gölpınarlı, A. (1983) Mevlana’dan Sonra Mevlevilik. İstanbul: İnkılap ve Aka Kitapevleri.
• Halıcı, N. (2007). Mevlevi Mutfağı. İstanbul, Metro Kültür Yayınları.
• Işın, E. (2007) Mevleviliğin Toplumsal Tarihi. Aşk Ocağında Can Olmak: 49–65, İstanbul: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma Eğitim Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Işın, E. (1994) Yenikapı Mevlevihanesi. Dünden Bügüne İstanbul Ansiklopedisi, c.7.: 476-481. İstanbul,
• Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Yayını. Işın, E. (1994) Beşiktaş Mevlevihanesi. Dünden Bügüne İstanbul Ansiklopedisi, c.2.: 168-171, İstanbul,
• Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Yayını. Işın, E. (1994) Bahariye Mevlevihanesi. Dünden Bügüne İstanbul Ansiklopedisi. c.1.: 537-538, İstanbul,
• Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Yayını. Karpuz, Haşim, Ahmet Kuş, İbrahim Dıvarcı, Fevzi Şimşek. (2005) Türkiye Mevlevihaneleri. Konya,
• Konya İl Kültür Müdürlüğü Yayınları. Karpuz, Haşim, Ahmet Kuş, İbrahim Dıvarcı, Fevzi Şimşek. (2007) Dünya Mevlevihaneleri. Konya,
• Konya İl Kültür Müdürlüğü Yayınları. Küçük, S. (2013) ‘‘Genel Hatlarıyla Mevlevilik’’, Mevlevi Dünyasında Bahariye Mevlevihanesi, 9-21, İS- TEV, İstanbul.
• Özdemir, Y. (2010), Galata Mevlevihanesi Müzesi Koleksiyonlarının Çağdaş Müzecilik Anlayışı İçinde
• Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul. Tanrıkorur, B. (2007) Türkiye Mevlevihanelerinin Mimari Özellikleri. Aşk Ocağında Can Olmak: 66-93,
• İstanbul: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma Eğitim Genel Müdürlüğü Yayınları. Tanman, M. Baha, (1994) Galata Mevlevihanesi. Dünden Bügüne İstanbul Ansiklopedisi. c.3.:364-367,
• İstanbul, Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Yayını. Tanman, M. Baha, (1994) Yenikapı Mevlevihanesi. Dünden Bügüne İstanbul Ansiklopedisi. c.7.:481- , İstanbul, Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Yayını.
• Tanman, M. Baha, Galata Mevlevihanesi. İslam Ansiklopedisi. c.13.:317-321, İstanbul, Türk Diyanet Vakfı. Ünal, N. (2007), Yenikapı Mevlevihanesi’nin Tarihsel Gelişimi ve Harem Konağı’nın Restitüsyon Projesi,
• Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul. İnternet adresi: Konya Mevlana Müzesi Matbah-ı Şerifi http://muze.semazen.net/content.php?id=00024 (22.03.2016)