Population Monitoring and Determination of İnfestation Rates of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae), The Main Pest of Tomato Cultivation in the Western Mediterranean Region

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 183 - 194, 25.08.2024

Emine Topuz , İlyas Tekşam

https://doi.org/10.24180/ijaws.1445816

Öz

The study was conducted to determine the population development and contamination status of tomato moth Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) in open field and greenhouse tomato production in Antalya province. Population monitoring was carried out in 2011-2013 in open fields in Korkuteli district and in greenhouses in Aksu district. The number of tomato moths caught in the pheromone traps hung to determine the number of adults in the open field was low at the beginning, but gradually increased until the end of the season. The highest number of moths caught in the traps in the open field was 355 per trap, and this number was 395 per trap in the greenhouse tomato crop. While the maximum larval population was 29.90 larvae per plant in the summer period in open field tomato cultivation, the highest larval density was 13.30 larvae per plant in the spring period in greenhouse tomato cultivation. According to our results, it was found that the pest has the ability to survive and lay eggs in the winter months in greenhouse tomato production in Antalya province.

Anahtar Kelimeler

Tuta absoluta, Population Monitoring, Antalya

Proje Numarası

TAGEM – BS -1 1 / 10-01 / 01-02 (4)

Batı Akdeniz Bölgesi’nde Domates Yetiştiriciliğinin Ana Zararlısı Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın Popülasyon Takibi ve Bulaşıklık Oranlarının Belirlenmesi

Öz

Çalışma, Antalya ilinde açıkta ve örtüaltı domates yetiştiriciliğinde Domates güvesi Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın popülasyon gelişimi ve bulaşıklık durumunu belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Populasyon takibi 2011-2013 yıllarında Açık alanda Korkuteli ilçesi, örtüaltında ise Aksu ilçesinde yapılmıştır. Açık alanda ergin sayılarını belirlemek amacıyla asılan feromon tuzaklarda yakalanan Domates güvesi sayısı, başlangıçta düşük seviyelerdeyken sezon sonuna kadar kademeli bir şekilde artış göstermiştir Açık alanda tuzaklarda yakalanan en yüksek kelebek sayısı 355 iken, örtüaltı domates yetiştiriciliğinde bu sayı 395 olarak belirlenmiştir. Maksimum larva popülasyonu ise açık alan domates yetiştiriciliğinde yaz döneminde bitki başına 29.90 larva iken, örtüaltı domates yetiştiriciliğinde ise en yüksek larva yoğunluğu bahar döneminde bitki başına, 13.30 larva olarak belirlenmiştir. Bulgularımıza göre zararlının Antalya ili örtüaltı domates yetiştiriciliğinde kış aylarında da hayatta kalma ve yumurta bırakma kabiliyetine sahip olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tuta absoluta, Popülasyon Takibi, Antalya

Destekleyen Kurum

TAGEM

Proje Numarası

TAGEM – BS -1 1 / 10-01 / 01-02 (4)

Teşekkür

Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü tarafından desteklenmiştir (Project No: TAGEM – BS -1 1 / 10-01 / 01-02 (4))

Kaynakça

• Aboutalebian-Soureshjani, A., Rafiee-Dastjerdi, H., Naseri, B., Hassanpour, M., & Khajehali, J. (2023). Indoxacarb resistance in Iranian populations of Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae): Cross-resistance, biochemical and molecular mechanisms. Pesticide Biochemistry and Physiology, 196, 105633. https://doi.org/10.1016/j.pestbp.2023.105633
• Anonim, (2024). Bitkisel üretim verileri. http://www.tarim.gov.tr/sgb/Belgeler/SagMenuVeriler/BUGEM. [Erişim tarihi: 15 Şubat 2024].
• Anonim, (2011). Zirai Mücadele Teknik Talimatı: Domates güvesi Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera:Gelechiidae). Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara. [Erişim tarihi: 15 Şubat 2024].
• Aksoy, A., & Karaca, İ. (2015). Uşak ilinde yoğun domates yetiştiriciliği yapılan alanlarda (Hatipler ve Koyunbeyli) sera ve açık alan koşullarında Domates yaprak galerigüvesinin popülasyon gelişimi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 19(3), 80-84. https://doi.org/10.19113/sdufbed.95150
• Aslan, M. M., Gençoğlan, S., Aygel, G., & Ücük, C. (2017). Kahramanmaraş ili’nde sera koşullarında Tuta absoluta (Meyrick)(Lepidoptera: Gelechiidae) (Domates güvesi)’nın popülasyon yoğunluğu. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 20(4), 339-343. https://doi.org/10.18016/ksudobil.286437
• Aygel, G., & Aslan, M. (2023). Mersin ili tarla koşullarında yetiştirilen farklı domates çeşitlerinde Domates güvesi Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın popülasyon yoğunluğu ve bulaşıklık oranı. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 26(1), 27-37. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1058984
• Azlı, A., & Mutlu, Ç. (2019). Population dynamics of Tuta absoluta (Meyrick, 1917) [Lepidoptera: Gelechiidae] with different traps types in open areas of Şanlıurfa Province, Turkey. Journal of the Institute of Science and Technology, 9(4), 1916-1925. https://doi.org/10.21597/jist.580999
• Balzan, M. V., & Moonen, A. C. (2011). Management strategies for the control of Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae) and their effectiveness. EPPO/IOBC/FAO/NEPPO. Joint International Symposium on the Management of Tuta absoluta.
• Bayram, Y., Bektaş, Ö., Büyük, M., Bayram, N., Duman, M., & Mutlu, Ç. (2014). Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ nde Domates güvesi [(Tuta absoluta Meyrick)(Lepidoptera: Gelechiidae)] ve doğal düşmanlarının sürveyi. Türkiye Biyolojik Mücadele Dergisi, 5(2), 99-110.
• Biondi, A., Guedes, R. N. C., Wan, F. H., & Desneux, N. (2018). Ecology, worldwide spread, and management of the invasive South American tomato pinworm, Tuta absoluta: past, present, and future. Annual Review of Entomology, 63, 239-258. https://doi.org/10.1146/annurev-ento-031616-034933
• Canbay, A., Alaserhat, İ., & Tohma, Ö. (2014). Erzincan ve Iğdır illeri domates alanlarında zararlı Tuta absoluta (Meyrick)(Lep.: Gelechiidae) ve predatörlerinin popülasyon takibi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 45(2), 79-97.
• Cherif, A., Harbaoui, K., Zappala, L., & Grissa-Lebdi, K. (2018). Efficacy of mass trapping and insecticides to control Tuta absoluta in Tunisia. Journal of Plant Diseases and Protection, 125, 51-61. https://doi.org/10.1007/s41348-017-0140-6
• Cherif, A., & Verheggen, F. (2019). A review of Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae) host plants and their impact on management strategies. Biotechnologie, Agronomie, Société et Environnement, 23(4). https://doi.org/10.25518/1780-4507.18211
• Cherif, A., Mansour, R., & Grissa-Lebdi, K. (2023). Biological control of Tuta absoluta through releases of Trichogramma cacoeciae parasitoids and Macrolophus pygmaeus predators in northeastern Tunisian greenhouses. Biocontrol Science and Technology, 33(11), 999-1010. https://doi.org/10.1080/09583157.2023.2269486
• Cocco, A., Deliperi, S., & Delrio, G. (2013). Control of Tuta absoluta (Meyrick)(Lepidoptera: Gelechiidae) in greenhouse tomato crops using the mating disruption technique. Journal of Applied Entomology, 137(1-2), 16-28. https://doi.org/10.1111/j.1439-0418.2012.01735.x
• Çayiçi, F., & Ünlü, L. (2023). Bayındır (İzmir) ilçesi domates tarlalarında Domates güvesi [Tuta absoluta (Meyrick)(Lepidoptera: Gelechiidae)]’nin popülasyon gelişimi ve bulaşıklık oranının belirlenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 27(01), 52-63. https://doi.org/10.29050/harranziraat. 1199328
• Çetin, G., Hantaş, C., & Sönmez, İ. (2014). Güney Marmara Bölgesi’nde Domates güvesi [Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)]’nin doğa koşullarında bazı biyolojik özelliklerinin belirlenmesi. Plant Protection Bulletin, 54(3), 181-189.
• Desneux, N., Wajnberg, E., Wyckhuys, K. A., Burgio, G., Arpaia, S., Narváez-Vasquez, C. A., Cabrea, J.G., Ruescas, D.C., Frandon, J., Pizzol, J., Tabone, E., Poncet, C., Cabello, T., & Urbaneja, A. (2010). Biological invasion of European tomato crops by Tuta absoluta: ecology, geographic expansion and prospects for biological control. Journal of Pest Science, 83, 197-215. https://doi.org/10.1007/s10340-010-0321-6
• Doğanlar, M., Yıldırım, A. E., & Yiğit, A. (2011). Sera domateslerinde zararlı Tuta absoluta (Meyrick)(Lepidoptera: Gelechidae) mücadelesinde çevre dostu bazı ilaçların etkileri, IV. Bitki Koruma Kongresi, Türkiye.
• Durmuşoğlu, E., Hatipoğlu, A., & Balcı, H. (2011). Bazı bitkisel kökenli insektisitlerin laboratuvar koşullarında Tuta absoluta (Meyrick, 1917)(Lepidoptera: Gelechiidae) larvalarına etkileri. Turkish Journal of Entomology, 35(4), 651-663.
• Erdoğan, P., Barış, A., & Alpkent, Y. N. (2014). Orta Anadolu bölgesi’nde domateslerde zararlı olan “Domates güvesi [Tuta absoluta Meyrick (Lepidoptera: Gelechiidae)]” nin sürveyi ile popülasyon takibi. Bitki Koruma Bülteni, 54(3), 255-265.
• Erler, F., Can, M., Erdogan, M., Ates, A. O., & Pradier, T. (2010). New record of Tuta absoluta (Meyrick)(Lepidoptera: Gelechiidae) on greenhouse-grown tomato in southwestern Turkey (Antalya). Journal of Entomological Science, 45(4), 392-393. https://doi.org/10.18474/0749-8004-45.4.392
• FAO. (2024). Food and Agriculture Organization. https://www.fao.org. [Erişim tarihi: 25 Ocak 2024].
• Guedes, R. N. C., Roditakis, E., Campos, M. R., Haddi, K., Bielza, P., Siqueira, H. A. A., Tsagkarakou, A., Vontas, J., & Nauen, R. (2019). Insecticide resistance in the tomato pinworm Tuta absoluta: patterns, spread, mechanisms, management and outlook. Journal of Pest Science, 92(4), 1329-1342. https://doi.org/10.1007/s10340-019-01086-9
• Guimapi, R. Y., Mohamed, S. A., Okeyo, G. O., Ndjomatchoua, F. T., Ekesi, S., & Tonnang, H. E. (2016). Modeling the risk of invasion and spread of Tuta absoluta in Africa. Ecological Complexity, 28, 77-93. https://doi.org/10.1016/j.ecocom.2016.08.001
• Haddi, K., Berger, M., Bielza, P., Cifuentes, D., Field, L. M., Gorman, K., Rapisarda, C., Williamson, M.S., Bass, C., & Bass, C. (2012). Identification of mutations associated with pyrethroid resistance in the voltage-gated sodium channel of the tomato leaf miner (Tuta absoluta). Insect Biochemistry and Molecular Biology, 42(7), 506-513. https://doi.org/10.1016/j.ibmb.2012.03.008
• Karabüyük, F., Portakaldalı, M., & Ulusoy, M. R. (2011a). Doğu Akdeniz Bölgesi Sebze alanlarında Domates yaprak galeri güvesi (Tuta absoluta (Meyrick))’nin Yayılışı ve Konukçuları. IV. Bitki Koruma Kongresi, Türkiye.
• Karabüyük, F., Horuz, S., Aysan, Y., & Ulusoy, M. R. (2011b). Domates yaprak galeri güvesi (Tuta absoluta (Meyrick))’nin biyolojik mücadelesine yönelik ön çalışmalar. IV. Bitki Koruma Kongresi, Türkiye.
• Karut, K., Kazak, C., Döker, İ., & Ulusoy, M. R. (2011). Mersin İli domates seralarında Domates yaprak galeri güvesi Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın Yaygınlığı ve Zarar Durumu. Turkish Journal of Entomology, 35(2), 339-347.
• Keçeci, M., & Öztop, A. (2017). Batı Akdeniz Bölgesi’nde Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae) ile biyolojik mücadele olanaklarının araştırılması. Türkiye Entomoloji Dergisi, 41(2), 219 - 230. http://dx.doi.org/10.16970/ted.25851
• Kılıç, T. (2010). First Record of Tuta absoluta in Turkey. Phytoparasitica, 38(3), 243-244. https://doi.org/10.1007/s12600-010-0095-7
• Kılıç, T.(2011). Domates güvesi Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nin Türkiye’deki yayılışı ve mücadelesine yönelik alınan önlemler. IV. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, Türkiye.
• Krechemer, F. D. S., & Foerster, L. A. (2015). Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae): Thermal requirements and effect of temperature on development, survival, reproduction and longevity. European Journal of Entomology, 112(4), 658-663. https://doi.org/10.14411/eje.2015.103
• Mamay, M., & Yanık, E. (2012). Şanlıurfa’da domates alanlarında Domates güvesi [Tuta absoluta (Meyrick)(Lepidoptera: Gelechiidae)]’nin ergin populasyon gelişiminin belirlenmesi. Türkiye Entomoloji Bülteni, 2(3), 189-198.
• Mansour, R., Brévault, T., Chailleux, A., Cherif, A., Grissa-Lebdi, K., Haddi, K., Mohamed, S.A., Nofemela, R.S., Oke, A., Sylla, S., Tonnang, H.E.Z., Zappala, L., Kenis, M., Desneux, N., & Biondi, A. (2018). Occurrence, biology, natural enemies and management of Tuta absoluta in Africa. Entomologia Generalis, 38(2). https://doi.org/10.1127/entomologia/2018/0749
• Mansour, R., Cherif, A., Attia-Barhoumi, S., Zappalà, L., & Grissa-Lebdi, K. (2019). Tuta absoluta in Tunisia: ten years of invasion and pest management. Phytoparasitica, 47, 461-474. https://doi.org/10.1007/s12600-019-00748-9
• Polat, B., Özpınar, A., & Şahin, A. K. (2016). Studies of selected biological parameters of tomato leafminer Tuta absoluta (Meyrick),(Lepidoptera: Gelechiidae) under natural conditions. Phytoparasitica, 44,195-202. https://doi.org/10.1007/s12600-016-0511-8
• Polat, B. (2020). Batakovasi (Çanakkale) açık alan domates yetiştiriciliğinde Domates güvesi Tuta absoluta (Meyrick, 1917)’nin Popülasyon Değişiminin Belirlenmesi. Bahçe, 49(1), 35-41.
• Portakaldalı, M., Öztemiz, S., Kütük, H., Büyüköztürk, H., & Ayşegül, A. (2013). Doğu Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nde Tuta absoluta (Meyrick)(Lepidoptera: Gelechiidae)’nın yayılış durumu. Türkiye Entomoloji Bülteni, 3(3), 133-139.
• Roditakis, E., Mavridis, K., Riga, M., Vasakis, E., Morou, E., Rison, J. L., & Vontas, J. (2017). Identification and detection of indoxacarb resistance mutations in the para sodium channel of the tomato leafminer, Tuta absoluta. Pest Management Science, 73(8), 1679-1688. https://doi.org/10.1002/ps.4513
• Sabbahi, R., & Azzaoui, K. (2022). The effectiveness of pheromone traps in controlling the tomato leafminer, Tuta absoluta, in the United Arab Emirates. Journal of Plant Diseases and Protection, 129(2), 367-374. https://doi.org/10.1007/s41348-022-00572-0
• Silva, G. A., Picanço, M. C., Bacci, L., Crespo, A. L. B., Rosado, J. F., & Guedes, R. N. C. (2011). Control failure likelihood and spatial dependence of insecticide resistance in the tomato pinworm, Tuta absoluta. Pest Management Science, 67(8), 913-920. https://doi.org/10.1002/ps.2131
• Tanık, R., Çelikpençe, Y., & Karaca, İ. (2020). Afyonkarahisar İli domates serasında önemli zararlı popülasyonlarının renkli yapışkan tuzaklar ile izlenmesi. Türk Bilim ve Mühendislik Dergisi, 2(2), 71-77.
• Tatlı E., & Göçmen H., (2011). Domates güvesi, Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)’ nın Batı Akdeniz Bölgesi domates üretim alanlarında yayılışının ve populasyon değişiminin izlenmesi. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, Türkiye.
• Topuz, E., Tekşam, İ., & Karataş, A. (2016). Batı Akdeniz Bölgesi’nde Tuta absoluta (Meyrick)(Lepidoptera: Gelechiidae)’nın biyoteknik mücadele olanaklarının araştırılması. Plant Protection Bulletin, 56(3), 239-258. https://doi.org/10.16955/bkb.35749
• TÜİK. (2023). Bitkisel Üretim 1.Tahmini. http://www.tuik.gov.tr. [Erişim tarihi: 15 Şubat 2024].
• Ünlü, L. (2011). Domates güvesi, Tuta absoluta (Meyrick)'nın Konya ilinde örtüaltında yetiştirilen domateslerdeki varlığı ve populasyon değişimi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25(4), 27-29.
• Ünlü, L., Ögür, E., & Özkan, Z. (2014). Yarı kurak alanlarda yetiştirilen domates bitkisinde Tuta absoluta (Meyrick)(Lepidoptera: Gelechiidae)’nın popülasyon gelişiminin belirlenmesi. Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi, 1(1), 21-26.