Öğretmen Adaylarının Sanal Zorbalık Algıları

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 24 - 38, 30.06.2018

Nazmiye İnam Gülcan Öztürk

Öz

Bu çalışmanın amacı öğretmen adaylarının sanal
zorbalık algılarını belirlemek ve sanal zorbalık algılarının cinsiyet, yaş,
internet kullanım süresi, kullanılan sosyal ağ sayısı ve öğrenim görülen bölüm
açısından farklılık gösterip göstermediğini incelemektir. İlişkisel tarama
deseninde yürütülen araştırmanın çalışma grubunu 2016–2017 eğitim-öğretim yılı
güz döneminde Batı Anadolu’da bulunan bir üniversitenin eğitim fakültesinde
öğrenim görmekte olan dokuz farklı bölümdeki 268 öğretmen adayı oluşturmuştur. Çalışmanın
örneklemi, uygun örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Çalışmada
öğretmen adaylarının sanal zorbalık algılarını belirlemek amacıyla “Öğretmen
Sanal Zorbalık Algısı Ölçeği” kullanılmıştır. Yapılan çalışma sonucunda
öğretmen adaylarının sanal zorbalık algılarının oldukça yüksek olduğu
görülmüştür. Sanal zorbalık algı puanlarında cinsiyete göre, kadın öğretmen
adayları lehine anlamlı farklılık olduğu bulunmuştur. Ayrıca sanal zorbalık
algı puanlarının öğrenim görülen bölüme göre anlamlı farklılık gösterdiği, Müzik
Eğitimi ile Türkçe Eğitimi bölümleri arasındaki farkın Müzik Eğitimi lehine anlamlı
olduğu; yaşa, internet kullanım süresine ve kullanılan sosyal ağ sayısına göre
anlamlı fark göstermediği sonucuna ulaşılmıştır.    

Anahtar Kelimeler

öğretmen adayı, sanal zorbalık, algı

Teacher Candidates' Virtual Bullying Perceptions

Öz

The aim of this
study is to determine the teacher candidates’ perceptions of virtual bullying
and to examine whether the virtual bullying perceptions differs in terms of
gender, age, duration of internet use, number of social networks used,
department attended. The research was conducted in the relational survey model.
The research group formed 268 teacher candidates from nine different
departments of an education faculty of a university in Western Anatolia in the
fall semester of the 2016–2017 academic year. The sample of the study was
determined through the convenience sampling method. Teachers’ Perception of
Virtual Bullying Scale was used in order to determine the teacher candidates’
perceptions of virtual bullying in the study. As a result of the study, it was
seen that the perceptions of the teacher candidates' virtual bullying were
quite high. It was found that the scores of the perception of virtual bullying
were significantly different according to sex in favor of female teacher
candidates. In addition, it was found that the scores of virtual bullying
perception were significantly different according to department attended, between
Music Education and Turkish Education departments was significant for Music
Education; it did not show any significant difference according to age,
duration of internet use and number of social networks used.

Anahtar Kelimeler

teacher candidate, virtual bullying, perception

Kaynakça

• Aksaray, S. (2011). Siber Zorbalık. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 20 (2), 405-432.
• Aminu, I. M. ve Shariff, M. N. M. (2014). Strategic Orientation, Access to Finance, Business Environment and SMEs Performance in Nigeria: Data Screening and Preliminary Analysis. European Journal of Business and Management, 6 (35), 124-132.
• Arıcak, O. T. (2011). Siber Zorbalık: Gençlerimizi Bekleyen Yeni Tehlike. Kariyer Penceresi Dergisi, 2 (6), 10-12.
• Ayas T. & Horzum, M.B. (2011). Öğretmenlerin sanal zorbalık algılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 3(2), 619–640.
• Ayas, T. & Horzum, M.B. (2012). İlköğretim öğrencilerinin sanal zorba ve mağdur olma durumu. İlköğretim Online, 11(2), 369–380.
• Baştürk-Akça, E., Ergül, S. & Sayımer, İ. (2015). Ortaokul öğrencilerinin sosyal medya kullanımları ve siber zorbalık deneyimleri: Ankara örneği. Global Media Journal TR Edition, 5 (10), 71–86.
• Bayar, Y. & Uçanok, Z. (2012). Okul sosyal iklimi ile geleneksel ve sanal zorbalık arasındaki ilişkiler: Genellenmiş akran algısının aracı rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 27(70), 101–114.
• Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: istatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K, Akgün, Ö.E, Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çelik T. & Tekin Y. (2015). Sosyal medyanın bireyler üzerindeki olumsuz etkilerine ilişkin bir örnek: Siber zorbalık. International Journal of Social Science, 36, 343–355.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik, SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Dikmen, M. & Çağlar, A. (2017). Öğretmen Adaylarının Siber Zorbalığa Yönelik Duyarlılıklarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (The Journal of International Social Sciences), 27 (2), 101-111.
• Dönmez, O. & Odabaşı, H.F. (2015). Sınıf öğretmenliği bölümü öğretim elemanlarının çocuklara yönelik çevrimiçi risklere ilişkin algılarının incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 16(2), 459–479.
• Drezner, Z., Turel, O., & Zerom, D. (2010). A modified Kolmogorov–Smirnov test for normality. Communications in Statistics—Simulation and Computation®, 39(4), 693-704.
• Erden, O. E. (2017). Lise Öğrencilerinin Siber Zorbalık Davranışlarına İlişkin Okul Yöneticilerinin Görüşleri. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 4 (1), 1-26.
• Erdur-Baker, Ö. & Topçu, Ç. (2008). Siber Zorbalık. Deryakulu, D. (Ed.), Bilişim Teknolojileri Öğretiminde Sosyo-Psikolojik Değişkenler (s.105-123). Ankara: Maya Akademi Yayın Dağıtım Eğitim Danışmanlık.
• Eroğlu Y. & Güler N. (2015). Koşullu öz-değer, riskli internet davranışları ve siber zorbalık/mağduriyet arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 5(3), 118–129.
• Eroğlu Y. & Peker A. (2011). Aileden ve arkadaştan algılanan sosyal destek ve siber mağduriyet yapısal eşitlik modeliyle bir inceleme. Akademik Bakış Dergisi, 27, 1–15.
• Eroğlu, Y. & Peker, A. (2015). Ergenlerde akran ilişkileri ile siber zorbalık statüleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish, 10–11, 593–606.
• Gezgin D.M. & Çuhadar C. (2012). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü öğrencilerinin siber zorbalığa ilişkin duyarlılık düzeylerinin incelenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi Uluslararası E-Dergi, 2(2), 93–104.
• Ghasemi, A. & Zahediasl, S. (2011). Normality Tests for Statistical Analysis: A Guide for Non-Statisticians. International Journal of Endocrinology Metabolism, 10 (2), 486-489. DOI: 10.5812/ijem.3505
• Gökmen Ö.F. & Akgün Ö.E. (2015). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi öğretmen adaylarının bilişim güvenliği eğitimi verebilmeye yönelik yeterlilik algılarının incelenmesi. İlköğretim Online, 14(4), 1208–1221.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karlıer-Soydaş, D. (2011). Ergenlerde ebeveyn izlemesi, sanal zorbalık ve yaşam doyumu arasındaki ilişkilerin cinsiyete göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kavuk, M. (2011). İlköğretim Öğrencilerinin Sanal Zorba ve Sanal Kurban Olma Durumlarının İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Anabilim Dalı, Eğitim Teknolojisi Programı, Ankara.
• Kavuk, M. & Keser, H. (2016). İlköğretim Okullarında Siber Zorbalık. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 31(3), 520-535.
• Kayri, M. (2009). Araştırmalarda Gruplar Arası Farkın Belirlenmesine Yönelik Çoklu Karşılaştırma (Post-Hoc) Teknikleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (1), 51-64.
• Kline, R. B. (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling (5th ed., pp. 3–427). New York: The Guilford Press.
• Kowalski, R. M., & Limber, S. P. (2007). Electronic bullying among middle school students. Journal of Adolescent Health, 41, 22–30.
• Özdemir M & Akar F. (2011). Lise öğrencilerinin siber-zorbalığa ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler bakımından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(4), 605–626.
• Pamuk, M. & Bavlı, B. (2013). Ergenlerin sanal zorbalıklarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 321–338.
• Patchin, J.W. & Hinduja, S. (2006). Bullies move beyond the school yard: A preliminary look at cyber bullying. Youth Violence and Juvenile Justice, 4(2), 148-169.
• Peker, A. (2015a). Ergenlerin saldırganlık ve siber zorbalık davranışları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Ekev Akademi Dergisi, 61, 323–336.
• Peker, A. (2015b). Negatif duygunun siber zorbalık ve mağduriyete ilişkin yordayıcı rolünün incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(4), 1629–1642.
• Peker, A. Eroğlu, Y. & Ada, Ş., (2012). Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcılarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 185–206.
• Razali N. M. & Wah, Y. B. (2011). Power comparison of Shapiro-Wilk, Kolmogorov-Smirnov, Lilliefors and Anderson-Darling Tests. Journal of Statistical Modeling and Analytics, 2 (1), 21-33.
• Shariff, S. & Gouin, R. (2005). Cyber-dilemmas: Gendered hierarchies free expression and cybersafety in schools. Oxford Internet Institute Conference, Oxford, U.K. [Çevrim-içi: https://www.oii.ox.ac.uk/archive/downloads/research/cybersafety/papers/shaheen_shariff.pdf], Erişim tarihi: 05 Haziran 2018.
• Shariff, S. & Gouin, R. (2006). Cyber-Dilemmas: Gendered Hierarchies, New Technologies and Cyber-Safety in Schools. Atlantis, 31 (1), 27-37.
• Smith P.K., Mahdavi J., Carvalho M., Fisher S., Russell S. & Tippett N. (2008). Cyberbullying: its nature and impact in secondary school pupils. The Journal of Child Psychology and Psychiatry. 49(4), s. 376-85. DOI: 10.1111/j.1469-7610.2007.01846.x.
• Stacey, E. (2009). Research into Cyberbullying: Student Perspectives on Cybersafe Learning Environments. Informatics in Education, 8 (1), 115–130.
• Şahin, M., Sarı, S.V. Özer, Ö. & Er, S.H., (2010). Lise öğrencilerinin siber zorba davranışlarda bulunma ve maruz kalma durumlarına ilişkin görüşleri. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 257–270.
• Tabachnick, B.G. & Fidell, L.S. (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.) Pearson, Boston.
• Turan, S. G. (2013). Siber Akran Zorbalığı Üzerine Bir Araştırma: İstanbul Örneklemi. Akademik Bilişim 2013 – XV. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri, 23-25 Ocak 2013 – Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Uysal, İ., Duman G., Yazıcı, E. & Şahin M. (2014). Öğretmen adaylarının siber zorbalık duyarlılıkları ve siber zorbalık duyarlılık ölçeğinin bazı psikometrik özellikleri. Ege Eğitim Dergisi, 15(1), 191–210.
• Willard, N. (2007). Educator’s Guide to Cyberbullying and Cyberthreats. Center for Safe and Responsible Use of the Internet. [Çevrim-içi: https://education.ohio.gov/getattachment/Topics/Other-Resources/School-Safety/Safe-and-Supportive-Learning/Anti-Harassment-Intimidation-and-Bullying-Resource/Educator-s-Guide-Cyber-Safety.pdf.aspx], Erişim tarihi: 05 Haziran 2018.
• Wolak, J., Mitchell, K., & Finkelhor, D. (2007). Does online harassment constitute bullying? An exploration of online harassment by known peers and online-only contacts. Journal of Adolescent Health, 41, s. 51-58.
• Yaman, E. & Peker, A. (2012). Ergenlerin siber zorbalık ve siber mağduriyete ilişkin algıları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 819–833.
• Ybarra, M. L., Espelage, D. L., & Mitchell, K. J. (2007). The co-occurrence of Internet harassment and unwanted sexual solicitation victimization and perpetration: Associations with psychosocial indicators. Journal of Adolescent Health, 41, s. 31-41.
• Yenilmez, Y. & Seferoğlu, S.S. (2013). Sanal zorbalık ve öğretmenlerin farkındalık durumlarına bir bakış. Eğitim ve Bilim, 38(169), 420–432.
• Yiğit, M. F. ve Seferoğlu, S. S. (2017). Siber Zorbalıkla İlişkili Faktörler ve Olası Çözüm Önerileri Üzerine Bir İnceleme. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 4(2), 13-49.