Otel İşletmelerinde Cam Tavan Sendromu, Örgütsel Güven ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 151 - 163, 31.12.2021

Nursel Yolcu Ayşegül Kutluk Bozkurt

https://doi.org/10.30625/ijctr.1033266

Cited By: 4

Öz

Turizm endüstrisinde kadın çalışan sayısı fazla olmasına rağmen kadınlar üst yönetim kadrolarında yeteri kadar yer alamamaktadır. Bir metafor olarak üst yönetim kadrolarına çıkamama nedenlerinden olan cam tavan; kadınların kurumsal merdivenden ilerlemelerini ve üst düzey konumlara gelmesini engelleyen görünmez veya suni engeller olarak tanımlanmaktadır (Khuong ve Thi Lan Chi, 2017). Aslında cam tavan sendromu sadece kadın çalışanlarda görülmemekte, erkekler ve farklı etnik gruplar için de söz konusu olduğu tartışılmaktadır (Weyer, 2006). Bu araştırmanın amacı; cam tavan sendromu ile örgütsel güven ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkilerin belirlenmesi ve demografik özelliklerden cinsiyetin ölçekler ile arasındaki farklılıkların belirlenmesidir. Cam tavan sendromunun sadece kadınlar arasında görülmediği düşünülerek, araştırmada nicel yöntemlerden olan anket tekniği, konaklama işletmelerinde hem kadın hem de erkek çalışanlardan veriler toplanmış ve analiz edilmiştir. Analizler SPSS programı kullanılarak yapılmıştır. Araştırma sonrasında elde edilen bulgulara göre, kadınların cam tavan sendromunun alt boyutları olan; kişisel tercih algıları, basma kalıp yargılar (stereotipler), mesleki ayrım, informal iletişim ağlarına katılamama, erkeklere oranla daha fazla etkilendikleri bulunmuştur. Örgüte güven ve yöneticiye güven alt boyutlarında ise, erkek çalışanların kadın çalışanlara oranla daha fazla örgüt ve yöneticilerine güvendikleri görülmüştür. Örgütsel güven ile işten ayrılma niyeti arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Cam tavan sendromu, örgütsel güven, işten ayrılma niyeti, konaklama işletmesi çalışanları.

The Relationship Between Glass Ceiling Syndrome, Organizational Trust and Turnover Intention in Hotel Businesses

Öz

Although the number of female employees in the tourism industry is high, female employees cannot take place in the senior management staff sufficiently. As a metaphor, the glass ceiling syndrome, which is one of the reasons for not being able to reach senior management positions; It is defined as invisible or artificial barriers that prevent women from advancing on the corporate ladder and reaching senior positions (Khuong & Thi Lan Chi, 2017). In fact, the glass ceiling syndrome is not only seen in female employees, it is discussed that it is also in question for men and different ethnic groups (Weyer, 2006). The aim of this study is to determine the relationships between glass ceiling syndrome, organizational trust and turnover intention, and to determine the differences between demographic characteristics, gender and scales. The survey technique, which is one of the quantitative methods, was collected and analyzed from both female and male employees in accommodation enterprises, since it is known that the glass ceiling syndrome is not only seen among women. Analyzes were made using the SPSS program. The findings obtained in the study are as follows. Sub-elements of the glass ceiling syndrome; It has been observed that women are affected more than men in the dimensions of personal preference perceptions, stereotypes, occupational discrimination, and inability to participate in informal communication networks. In the sub-dimensions of trust in the organization and trust in the manager, it was seen that male employees trust the organization and their managers more than female employees. A negative significant relationship was found between organizational trust and intention to leave.

Anahtar Kelimeler

Glass ceiling syndrome, organizational trust, turnover intention, hospitality business employees.

Kaynakça

• Acar, D. (2014). Çalışanlarda Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Motivasyonun İşten Ayrılma Niyetine ve İş Tatminine Etkileri ve Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, İstanbul.
• Akyurt, N. (2018). Kadın Çalışanlarda Kariyer Engelleri: Radyoloji Çalışanları Örneği, İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 6(1), 85-107.
• Akyüz, M. ve Dalkılıç Yılmaz, F. (2015). Konaklama İşletmelerinde Örgütsel Özdeşleşme ve Örgütsel İletişimin İşgörenlerin İşten Ayrılma Niyetine Etkisi, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8, 137-143.
• Anafarta, N., Sarvan, F. ve Yapıcı, N. (2008). Konaklama İşletmelerinde Kadın Yöneticilerin Cam Tavan Algısı: Antalya İlinde Bir Araştırma, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 8(15), 111-137.
• Aycan, Z. (2004). Key Success Factors for Women in Management in Turkey, Applied Psychology: An International Review, 53(3), 453-477. Brownell, J. (1994). Women in Hospitality Management: General Managers Perceptions of Factors Related to Career Development, Int. J. Hospitality Management, 13(2), 101-117.
• Carnes M, Morrissey, C. ve Geller, S. E. (2008). Women’s health and women’s leadership in academic medicine: hitting the same glass ceiling? Journal of Womens Health, 17(9), 1453–1462.
• Chung, J. Y., Jung, C. S., Kyle, G. T., ve Petrick, J. F. (2010). Servant leadership and procedural justice in the U.S. national park service: The antecedents of job satisfaction. Journal of Park & Recreation Administration, 28(3), 1-15.
• Çakır, Ö. (2007). İşini Kaybetme Kaygısı: İş Güvencesizliği, Çalışma ve Toplum Dergisi, 1(12), 117-140.
• Demircan, N. ve Ceylan, A. (2003). Örgütsel Güven Kavram: Nedenleri ve Sonuçlar, Yönetim ve Ekonomi, 10(2), 139-150.
• Demirel, Y. (2008). Örgütsel Güvenin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi: Tekstil Sektörü Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma, Yönetim ve Ekonomi, Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 179-194.
• Dirks, K. T. ve Ferrin, D. L. (2002). Trust in Leadership: Meta-Analytic Findings and Implications for Research and Prtactice, Journal of Applied Psychology, 87(4), 611-628.
• Dreher, G. (2003). Breaking the glass ceiling: the effects of sex ratios and work–life programs on female leadership at the top, Human Relations, 56(5), 541-562.
• Edirne İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, (2020). https:// edirne.ktb.gov.tr/TR-291628/bakanlik-belgeli-tesisler.html, erişim tarihi: 17.05.2020.
• Eren, E. (2012). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, İstanbul: Beta Basım.
• Ferres, N., Connell, J. ve Travalione, A. (2005), The Effect of Future Redeployment on Organizational Trust, Strategic Change, 14, 77–91.
• Gilbert, J. A. ve Tang, T. L-P. (1998). An Examination of Organizational Trust Antecedents, Public Personnel Management, 27(3), 321-338.
• Hayta, Ö. (2019). Hemşirelerin Örgütsel Güven Düzeylerinin İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Hellman, C. M. Job Satisfaction and Intent to Leave, Journal of Social Psychology, 137(12), 677-689.
• Hexmoor, H., Seth, W. ve Sandeep, B. (2006). A theoratical interorganizational trust-based security model, The Knowledge Engineering Review, 21(2), 127-161.
• Hughes, L. W., Avey, J. B. ve Nixon, D. R. (2010). Relationships between leadership and followers’ quitting intentions and job search behaviors, Journal of Leadership & Organizational Studies, 17(4), 351-362.
• İnan, İ, E. ve Çelik, E. (2018). Algılanan Örgütsel Güven ve İş Tatmini: Kastamonu İli Özel ve Kamu Bankalarında Bir Uygulama, Injosos Al-Farabi International Journal on Social Sciences/ Al-Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2/3, 23-52.
• İslamoğlu, G., Birsel, M. ve Börü, D. (2007). Kurum İçinde Güven. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Khuong, M. N., ve Thi Lan Chi, N. (2017). Effects Of The Corporate Glass Ceiling Factors On Female Employees Organizational Commitment: An Empirical Of Ho Chi Minh City, Vietnam, Journal of Advanced Management Science, 5(4), 255-263.
• Karaca, A. (2007). Kadın Yöneticilerde Kariyer Engelleri: Cam Tavan Sendromu Üzerine Uygulamalı Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Kozak, M. (2018). Bilimsel Araştırma: Tasarım, Yazım ve Yayım Teknikleri, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Khuong, M. N., ve Thi Lan Chi, N. (2017). "Effects Of The Corporate Glass Ceiling Factors On Female Employees Organizational Commitment: An Empirical Of Ho Chi Minh City, Vietnam", Journal of Advanced Management Science, 5(4), 255-263.
• Lockwood, N. (2004) The Glass Ceiling: Domestic and International Perspectives. Human Resource Magazine Research Quarterly, 49, 1- 49.
• Mavin, S. (2000). Approaches to Careers in Management: Why UK Organisations Should Consider Gender, Career Development International, 5(1), 13-20.
• Mishra, J. ve Morrissey, M. (1990). Trust in Employee/Employer Relationships: A Survey of West Michigan Managers, Public Personnel Management, 19(4), 443-486.
• Mooney, S. ve Ryan, I. (2009). A woman’s place in hotel management: upstairs or downstairs?, Gender in Management: An International Journal, 24(3), 195-210.
• Muchinsky, P. M. ve Morrow, P. C. (1980). A Multidisciplinary Model of Voluntary Employee Turnover, Journal of Vocational Behavior, 17(3), 263-290.
• Naktiyok, S. (2015). Dönüştürücü Liderlik ve Örgütsel Desteğin Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Örgütsel Güven Algısının Aracı Rolü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi SBE, Erzurum.
• Nyhan, R. C. ve Marlowe, H. A. (1997). Development and Psychometric Properties of the Organizational Trust Inventory, Evaluation Review, 21(5), 614-635.
• Oakley, J. G. (2000). Gender-based Barriers to Senior Management Positions: Understanding the Scarcity of Female CEOs, Journal of Business Ethics, 27(4), 321-334.
• Örücü, E. ve Özafşarlıoğlu, S. (2013). Örgütsel Adaletin Çalışanların İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Güney Afrika Cumhuriyeti’nde Bir Uygulama, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (23), 335-358.
• Özkalp, E. ve Kırel, Ç. (2013). Örgütsel Davranış. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Öztürk, M. (2014). Cam Tavan Sendromu ve Hapishane Deneyi, http://www.gonuldergisi.com/cam-tavan-sendromu-ve-hapishane-deneyi-dr-mehmet-ozturk.html (Erişim: 29.02.2020).
• Reed, S. A., Stanley H. K., ve Robert H. S. (1994). Job satisfaction, organizational commitment, and turnover ıntentions of United States accountants: The impact of locus of control and gender. Accounting, Auditing and Accountability Journal, 7, 31-58.
• Rizwan, M., Arshad. M. O., Munirve, H. M. A., Iqbal. F. ve Hussain, A. (2014). Deterninants Of Employees İntention To Leave: A Study From Pakistan, İnternational Journal Of Human Resource Studies, 4(3), 1-18.
• Seçilmiş, C. ve Kılıç, İ. (2017). Örgütsel Güven, İş-Aile Yaşam Çatışması ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisinin Belirlenmesi: Seyahat Acentelerinde Bir Uygulama, Turizm Akademik Dergi, 1, 65-79.
• Shockley-Zalabak, P., Ellis, K. ve Winograd, G. (2000). Organizational Trust: What it Means, Why it Matters, Organization Development Journal, 18(4), 35-48.
• Singh, U. ve Srivastava, K. (2016). Organizational Trust and Organizational Citizenship Behaviour, Global Business Review, 17(3), 1-16.
• Soysal, A. ve Baynal, T. (2016). Sağlık Kurumlarında Cam Tavan Sendromu: Kayseri Özel Sağlık Kurumlarında Bir Araştırma, KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 225-264.
• Sökmen, A., Yazıcıoğlu, İ. Ve Benk, O. (2021). Araçsal Liderliğin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisinde Örgütsel Güvenin Aracılık Rolü: Yiyecek-İçecek Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 9(3), 1836-1857.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. Boston: Pearson.
• Tamer, İ. (2012). Kurumlarda Bireylerarası Güven: Eğitim Kurumlarında Bir Araştırma, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 337-352.
• Tavşancıl, E. (2006). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Tokgöz, E. ve Seymen, O. A. (2013). Örgütsel Güven, Örgütsel Özdeşleşme ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki: Bir Devlet Hastanesinde Araştırma. Öneri Dergisi, 10(39), 61-76.
• Toprak, O. (2006), Örgütsel Güvenin Performans Üzerindeki Etkisi ve Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Weyer, B. (2006). Do Multi-Source Feedback İnstruments Support The Existence Of A Glass Ceiling For Women Leaders?, Women İn Management Review, 21(6), 441-457.
• Yanık, O. (2014). Ahlaki Liderliğin Çalışanların İş Tatminine, Örgütsel Bağlılığına ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Örgütsel Güven ve Örgütsel Adalet Algısının Aracı Rolü, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Yazıcıoğlu, İ. (2009). “Konaklama İşletmelerinde Örgütsel Güven Duyguları ile İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetleri Üzerine Bir Alan Araştırması,” Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(30), 235-249.
• Zencirkıran, M. ve Keser, A. (2018). Örgütsel Davranış, Bursa: Dora Basın Yayın Dağıtım.