Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

İsrail-Suudi Arabistan Yakınlaşması Gerçeğe Dönüşebilir Mi? Yapısalcı Realist Bir Analiz

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 60 - 100, 18.02.2019

Öz

Arap Baharı süreci ve sonrasında önemli dönüşümlerin yaşandığı Orta Doğu coğrafyasında son birkaç yılda yavaş yavaş ilerleyen ve uluslararası siyasette bugüne kadar pek fazla dikkat çekmeyen önemli bir konu, İsrail ile Suudi Arabistan arasında başlayan yakınlaşma sürecidir. Bu makalede, temel gerekçeleri İran karşıtlığı, ABD müttefikliği ve bölgesel güvenlik riskleri olarak sıralanabilecek olan bu ilişkilerin yakın bir gelecekte Suudi Arabistan’ın İsrail’i tanıyarak diplomatik ilişkilerini resmileştirmesi ve iki ülkenin bir müttefiklik ilişkisi içerisine girmesi şeklinde bir seyir izleyip izleyemeyeceği tartışılacaktır. Bu doğrultuda, ilk olarak, Suudi Arabistan rejiminin siyasal sistemi ve ekonomik yapısı açıklanacaktır. İkinci olarak, Suudi Arabistan’ın yakın gelecekte Kral’ı olması beklenen Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın son dönemde yaptığı reform çabaları detaylı olarak anlatılacaktır. Üçüncü bölümde, İsrail-Suudi Arabistan yakınlaşmasına dair son dönemde gözlemlenen bazı kanıtlar ileri sürülecektir. Dördüncü ve son bölümde ise, Muhammed bin Selman’ın reformist imajı ve uluslararası desteğine büyük zarar veren Cemal Kaşıkçı cinayetinin bu sürece etkileri değerlendirilecektir. Yapısalcı Realizm perspektifi kullanılarak yapılacak araştırmanın “Sonuç” bölümünde, bu doğrultuda elde edilen bulgular değerlendirilecektir. 

Kaynakça

  • AA (2018). “İsrail-Körfez ülkeleri normalleşme süreci Arap basınını ikiye böldü”, 31 Ekim 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israil-korfez-ulkeleri-normallesme-sureci-arap-basinini-ikiye-boldu/1298874.
  • Al Jazeera (2015). “Arena: Why were Saudis and Israelis in secret talks?”, 17 Ekim 2015, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.aljazeera.com/programmes/upfront/2015/10/arena-saudis-israelis-secret-talks-151017113137603.html.
  • Al Jazeera (2018/a). “Mohammed bin Selman: The dark side of Saudi Arabia's crown prince”, 20 Ekim 2018, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.aljazeera.com/news/2018/10/mohammed-bin-Selman-dark-side-saudi-arabia-crown-prince-181015123719153.html.
  • Al Jazeera (2018/b). “Khashoggi: Saudi Arabia can never be a democracy 'on MBS watch'”, 3 Ekim 2018, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.aljazeera.com/news/2018/03/khashoggi-saudi-arabia-democracy-mbs-watch-180323103543171.html.
  • Al Jazeera Türk (2014). “Ülke profili: Suudi Arabistan”, 27 Şubat 2014, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: http://www.aljazeera.com.tr/ulke-profili/ulke-profili-suudi-arabistan.
  • BBC (2005). “Text: Arab peace plan of 2002”, 22 Mart 2005, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/1844214.stm.
  • BBC (2018/a). “Saudi Arabia allows women to join military”, 26 Şubat 2018, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-43197048.
  • BBC (2018/b). “Saudi Arabia: How women are making football history”, 12 Ocak 2018, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-42656439.
  • BBC Türkçe (2018/a). “Cemal Kaşıkçı olayı: Suudi gazeteciye ne oldu? 2 Ekim'den bu yana neler yaşandı?”, 24 Ekim 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-45813519.
  • BBC Türkçe (2018/b). “Dünyanın en büyük halka arzında geri sayım: Suudi devi Aramco anonim şirket oldu”, 5 Ocak 2018, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-42577705.
  • BBC Türkçe (2018/c). “Erdoğan: Kaşıkçı cinayetinin emrini Kral Selman'ın verdiğine inanmıyorum”, 2 Kasım 2018, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-46038142.
  • BBC Türkçe (2018/d). “Reuters: Suudi Kraliyet Ailesi’nde Muhammed bin Selman’ın tahta geçmesini engellemek isteyenler var”, 20 Kasım 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-46276338.
  • Beach, D. (2012). Analyzing Foreign Policy. New York: Palgrave Macmillan.
  • Beblawi, H., & Luciani, G. (eds) (1987). The Rentier State in the Arab World. London: Croom Helm.
  • Bloomberg (2016). “Tek bir petrol kuyusundan dünyanın en değerli şirketine: Aramco”, 17 Ağustos 2016, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://businessht.bloomberght.com/piyasalar/haber/1283418-tek-bir-petrol-kuyusundan-dunyanin-en-degerli-sirketine-aramco.
  • Büyükkara, Mehmet Ali (2017). “Suudi siyasetinde dini otoritenin rolü”, AA, 30 Haziran 2017, Erişim Tarihi: 26.11.2018, Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/analiz-haber/suudi-siyasetinde-dini-otoritenin-rolu/851641.
  • Cleveland, W. L. (2008). Modern Orta Doğu Tarihi (Çev. M. Harmancı). İstanbul: Agora Kitaplığı.
  • Cook, Steven (2017). “Saudi Arabia's Untested New Crown Prince: Mohammed Bin Salman Has High Hopes, But Rises to Power at a Dangerous Moment”, 26 Haziran 2017, Erişim Tarihi: 25.11.2018, Erişim Adresi: https://www.cfr.org/blog/saudi-arabias-untested-new-crown-prince-mohammed-bin-salman-has-high-hopes-rises-power.
  • Council on Foreign Relations (2015). “Regional Challenges and Opportunities: The View from Saudi Arabia and Israel”, 4 Haziran 2015, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.cfr.org/event/regional-challenges-and-opportunities-view-saudi-arabia-and-israel-0.
  • Erickson, Amanda (2017). “Why Saudi Arabia hates Al Jazeera so much”, 23 Haziran 2017, Erişim Tarihi: 29.11.2018, Erişim Adresi: https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2017/06/23/why-saudi-arabia-hates-al-jazeera-so-much/.
  • Euronews (2017). “Suudi prens: Radikal düşünceleri yok ederek ılımlı İslam'a döneceğiz”, 25 Ekim 2017, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://tr.euronews.com/2017/10/25/suudi-prens-radikal-dusunceleri-yok-ederek-ilimli-islama-donecegiz.
  • France Culture (2018/a). “Le Chaos au Moyen-Orient”, 20.10.2018, Erişim Tarihi: 09.01.2019, Erişim Adresi: https://www.franceculture.fr/emissions/affaires-etrangeres/affaires-etrangeres-du-samedi-20-octobre-2018.
  • France Culture (2018/b). “Quand l'islam se mêle de politique”, 17.02.2018, Erişim Tarihi: 09.01.2019, Erişim Adresi: https://www.franceculture.fr/emissions/politique/quand-lislam-se-mele-de-politique.
  • Gardner, Frank (2018). “Cemal Kaşıkçı olayı: Suudi Prens Muhammed bin Selman’ın balayı dönemi sona mı erdi?”, BBC Türkçe, 16 Ekim 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-45875574.
  • Green, David B. (2018). “From Friends to Foes: How Israel and Iran Turned Into Arch-enemies”, 8 Mayıs 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.haaretz.com/middle-east-news/iran/MAGAZINE-how-israel-and-iran-went-from-allies-to-enemies-1.6049884.
  • Haaretz (2017). “Saudi Arabia Lifts Thirty-five-year Ban, Will Open Public Cinemas Next Year”, 11 Aralık 2017, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.haaretz.com/middle-east-news/saudi-arabia-lifts-ban-off-the-silver-screen-1.5628319.
  • Haaretz (2018/a). “Ending 70-year Ban, Saudi Arabia Allows Flights to Israel Over Its Airspace”, 8 Mart 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.haaretz.com/middle-east-news/saudi-arabia-will-allow-flights-to-israel-over-its-airspace-1.5886090.
  • Haaretz (2018/b). “Netanyahu Reiterates Support for Palestinian State Under Israeli Control, 'Will Consider' Trump’s Peace Plan 'With Open Mind'”, 29 Eylül 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.haaretz.com/israel-news/netanyahu-refuses-to-endorse-two-state-solution-1.6514247.
  • Haaretz (2018/c). “Saudi Crown Prince Warns Will Develop Nuclear Weapon if Iran's 'New Hitler' Does”, 15 Mart 2018, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.haaretz.com/middle-east-news/saudi-crown-prince-says-will-develop-nuclear-bomb-if-iran-does-1.5909847.
  • Haberler.com (2018). “Mısır ve Suudi Arabistan'dan "Katar ablukasına devam" mesajı”, 27 Kasım 2018, Erişim Tarihi: 29.11.2018, Erişim Adresi: https://www.yeniakit.com.tr/haber/misir-ve-suudi-arabistandan-katar-ablukasina-devam-mesaji-553080.html.
  • Habertürk (2018). “Aramco’nun halka arzı 2019'a kaldı”, 12 Mart 2018, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.haberturk.com/aramco-nun-halka-arzi-2019-a-kaldi-1872405-ekonomi.
  • Hertog, S. (2010) . Princes, Brokers and Bureaucrats, Oil and the State in Saudi Arabia. Ithaca: Cornell University Press.
  • Ivanova, Irina (2018). “Saudi Arabia is America's No. 1 weapons customer”, CBS News, 12 Ekim 2018, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.cbsnews.com/news/saudi-arabia-is-the-top-buyer-of-u-s-weapons/.
  • Jewish Virtual Library, “Israel International Relations: International Recognition of Israel”, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.jewishvirtuallibrary.org/international-recognition-of-israel.
  • Karl, Terry Lynn (2005). “Understanding the Resource Curse”, içinde Covering Oil: A Reporter’s Guide to Energy and Development,(editörler: Svetlana Tsalik & Anya Schiffrin, Revenue Watch Open Society Institute Initiative for Policy Dialogue, ss. 21-26, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.opensocietyfoundations.org/sites/default/files/osicoveringoil_20050803.pdf.
  • Kinninmont, Jane (2017/a). “End of Saudi women driving ban reflects deep changes in society”, BBC, 27 Eylül 2017, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-41412022.
  • Kinninmont, Jane (2017/b). “Mohammed bin Selman’s Shakeup Is More Than a Power Play”, Chatham House, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.chathamhouse.org/expert/comment/mohammed-bin-Selman-s-shakeup-more-power-play.
  • Knipp, Kersten (2017). “Israel and Saudi Arabia: New best friends in the Middle East?”, DW, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.dw.com/en/israel-and-saudi-arabia-new-best-friends-in-the-middle-east/a-41571420.
  • Lake, Eli (2006). “Saudi Ambassador Says Trade Boycott of Israel Will Not End”, New York The Sun, 21 Haziran 2006, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.nysun.com/foreign/saudi-ambassador-says-trade-boycott-of-israel/34829/.
  • Landau, Noa (2018). “Israel Working to Establish Diplomatic Ties With Sudan, Bahrain”, Haaretz, 25 Kazım 2018, Erişim Tarihi: 27.11.2018, Erişim Adresi: https://www.haaretz.com/israel-news/.premium-israel-working-to-reestablish-diplomatic-ties-with-sudan-bahrain-1.6682284.
  • Langer, Marko (2017). “Saudi Arabia's Mohammed bin Salman: Reformer and hard-liner”, DW, 5 Kasım 2017, Erişim Tarihi: 25.11.2018, Erişim Adresi: https://www.dw.com/en/saudi-arabias-mohammed-bin-salman-reformer-and-hard-liner/a-40714307.
  • Marcus, Jonathan (2017). “Why Saudi Arabia and Iran are bitter rivals”, BBC, 18 Kasım 2017, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-42008809.
  • Marcus, Jonathan (2018). “Israel and Saudi Arabia: The relationship emerging into the open”, BBC, 3 Nisan 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-43632905.
  • Medya Şafak (2016). “İsrailli eski bakan: Yakında vatandaşlarımız Suudi Arabistan’ı ziyaret edebilecek”, 6 Ağustos 2016, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: http://www.medyasafak.net/haber/2079/israilli-eski-bakan--yakinda-vatandaslarimiz-suudi-arabistan-i-ziyaret.
  • Mekay, Emad (2017). “Saudi Arabia and Israel quietly prepare ‘deal of the century’”, International Bar Association, 20 Ekim 2017, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.ibanet.org/Article/NewDetail.aspx?ArticleUid=d2659617-4cab-4fe9-8b60-a971485ec3d6.
  • Middle East Eye (2018/a). “Israeli minister’s visit to UAE raises questions about burgeoning Gulf relations”, 29 Ekim 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.middleeasteye.net/news/regev-visit-uae-sparks-questions-over-improving-relations-402480358.
  • Middle East Eye (2018/b). “Oman says it is time to accept Israel in region and 'move to a new world'”, 27 Ekim 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.middleeasteye.net/news/oman-says-time-accept-israel-region-and-move-new-world-1251239392.
  • New York Post (2018). “Netanyahu: Saudi Arabia deserves a pass for Khashoggi murder”, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://nypost.com/2018/11/02/netanyahu-saudi-arabia-deserves-a-pass-for-khashoggi-murder/.
  • Noack, Rick (2018). “Finland and Denmark join Germany in halting arms sales to Saudi Arabia”, The Washington Post, 22 Kasım 2018, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.washingtonpost.com/world/2018/11/22/denmark-joins-germany-halting-arms-sales-saudi-arabia/?utm_term=.78df7be324df.
  • Örmeci, Ozan (2018). “İsrail-Suudi Arabistan Yakınlaşması ve Tabuları Yıkan Prens Muhammed Bin Selman”, Uluslararası Politika Akademisi, 4 Nisan 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: http://politikaakademisi.org/2018/04/04/suudi-arabistan-israil-yakinlasmasi-ve-tabulari-yikan-prens-muhammed-bin-Selman/.
  • Pengelly, Martin (2018). “Trump: CIA 'didn't conclude' Saudi crown prince ordered Khashoggi death”, The Guardian, 22 Kasım 2018, Erişim Adresi: https://www.theguardian.com/us-news/2018/nov/22/trump-cia-saudi-crown-prince-jamal-khashoggi-murder.
  • Phillips, Tom (2013). “Israel and Saudi Arabia: A Suspicious Relationship”, Chatham House, 14 Ekim 2013, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.chathamhouse.org/media/comment/view/195535.
  • Ravid, Barak (2016). “Former Saudi General Visits Israel, Meets With Foreign Ministry Director-general”, Haaretz, 22 Temmuz 2016, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.haaretz.com/israel-news/.premium-saudi-ex-general-visits-israel-meets-with-foreign-ministry-chief-1.5414512.
  • Rawash, Amir (2017). “Suudi Arabistan'ın veliaht prensi Muhammed bin Salman kimdir?”, BBC Türkçe, 5 Kasım 2017, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-40357188.
  • Ross, Michael (2001). “Does Oil Hinder Democracy?”, World Politics, 53(3), 325-361.
  • Saidel, Nicholas (2016). “Saudi Arabia, the Mediator Israelis and Palestinians Have Been Waiting For?”, Haaretz, 16 Mayıs 2016, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.haaretz.com/opinion/.premium-saudi-arabia-the-mediator-for-israelis-and-palestinians-1.5383758.
  • “Saudi Arabia’s Constitution of 1992 with Amendments through 2005”, Erişim Tarihi: 26.11.2018, Erişim Adresi: https://www.constituteproject.org/constitution/Saudi_Arabia_2005.pdf.
  • Sputnik Türkiye (2017). “Sırada Ağlama Duvarı mı var?: 'İsrail’in bir parçası olmadığı bir durum tahayyül edemiyoruz'”, 16 Aralık 2017, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201712161031432966-aglama-duvari-kudus-israil-filistin-abd/.
  • Sputnik Türkiye (2018). “Netanyahu’dan Umman sürprizi”, 26 Ekim 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201810261035856586-netanyahu-dan-umman-surprizi/.
  • Staudenmaier, Rebecca (2018). “Saudi Arabia: Prince says women should decide whether to wear robes, face veils”, DW, 19 Mart 2018, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.dw.com/en/saudi-arabia-prince-says-women-should-decide-whether-to-wear-robes-face-veils/a-43043071.
  • The Jerusalem Post (2016). “Former Israeli Minister: Israel-Saudi Peace ‘in the cards’”, 5 Ağustos 2016, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.jpost.com/Arab-Israeli-Conflict/Former-Israeli-minister-Israel-Saudi-peace-in-the-cards-463348.
  • The New Arab (2018). “Netanyahu met with Saudi crown prince in Amman: report”, 25 Haziran 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.alaraby.co.uk/english/news/2018/6/25/netanyahu-met-with-saudi-crown-prince-in-amman-report.
  • The Washington Post (2018). “CIA concludes Saudi crown prince ordered Jamal Khashoggi’s assassination”, 16 Kasım 2018, Erişim Tarihi: 25.11.2018, Erişim Adresi: https://www.washingtonpost.com/politics/2018/11/22/confronted-with-bloody-behavior-autocrats-trump-instead-blames-world/.
  • The World Factbook, “Middle East: Saudi Arabia”, Erişim Tarihi: 10.01.2019, Erişim Adresi: https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sa.html. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “Suudi Arabistan’ın Siyasi Görünümü”, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: http://www.mfa.gov.tr/suudi-arabistan-siyasi-gorunumu.tr.mfa.
  • Tüysüzoğlu, Göktürk (2014). “Milenyum Sonrası Türkiye-İsrail İlişkileri’nin Değişen Görünümü”. Akademik Orta Doğu, 8(2),139-159. Vandewalle, D. (1998).  Libya since Independence: Oil and State-Building. London: Cornell University Press.
  • Yakut, Sarp (2017/a). “Kaynak Laneti (Resource Curse) Teorisi”, Uluslararası Politika Akademisi, 24 Ağustos 2017, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: http://politikaakademisi.org/2017/08/24/kaynak-laneti-resource-curse-teorisi/.
  • Yakut, Sarp (2017/b). “Suudi Arabistan’da Yolsuzluk Gözaltıları”, Uluslararası Politika Akademisi, 5 Kasım 2017, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: http://politikaakademisi.org/2017/11/05/suudi-arabistanda-yolsuzluk-gozaltilari/.
  • Yeni Şafak (2018). “Arabistan’da yalancı bahar”, 29 Nisan 2018, Erişim Tarihi: 25.11.2018, Erişim Adresi: https://www.yenisafak.com/hayat/arabistanda-yalanci-bahar-3267916.
  • Yılmaz, Sait (2018). “Dördüncü Krallık ve Kaşıkçı..”, 22 Kasım 2018, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.academia.edu/37828297/D%C3%B6rd%C3%BCnc%C3%BC_krall%C4%B1k_ve_Ka%C5%9F%C4%B1k%C3%A7%C4%B1.

Can Israel-Saudi Arabia Rapprochement Turn into Reality? A Structural Realist Analysis

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 60 - 100, 18.02.2019

Öz

Middle East has been transforming since the Arab Spring and political developments in its aftermath. A not so widely spoken and interesting change in the Middle East in the last few years is the slowly developing raprochement between Israel and Saudi Arabia. The main motives of this rapprochment could be listed as strong opposition to Iranian influence in the Middle East, alliance with the United States and regional security risks. This article aims to discuss whether Israeli-Saudi Arabia rapprochement could eventually turn into an alliance with the formal diplomatic recognition of Israel by the Saudi State. In order to make this, first of all, the nature of Saudi political regime and its economic characteristics will be analyzed. Secondly, the recent reform efforts made by Saudi Crown Prince Mohammad bin Selman will be explained in detail. Thirdly, some evidences about Israeli-Saudi Arabia rapprochement will be revealed. In the fourth and the last part, the negative effects of the recent Jamal Khashoggi murder will be discussed in relation to the future of Israeli-Saudi rapprochement. The article will adopt a Structural Realist perspective; accordingly, in the “Conclusion” part, findings of the research will be assessed. 

Kaynakça

  • AA (2018). “İsrail-Körfez ülkeleri normalleşme süreci Arap basınını ikiye böldü”, 31 Ekim 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israil-korfez-ulkeleri-normallesme-sureci-arap-basinini-ikiye-boldu/1298874.
  • Al Jazeera (2015). “Arena: Why were Saudis and Israelis in secret talks?”, 17 Ekim 2015, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.aljazeera.com/programmes/upfront/2015/10/arena-saudis-israelis-secret-talks-151017113137603.html.
  • Al Jazeera (2018/a). “Mohammed bin Selman: The dark side of Saudi Arabia's crown prince”, 20 Ekim 2018, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.aljazeera.com/news/2018/10/mohammed-bin-Selman-dark-side-saudi-arabia-crown-prince-181015123719153.html.
  • Al Jazeera (2018/b). “Khashoggi: Saudi Arabia can never be a democracy 'on MBS watch'”, 3 Ekim 2018, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.aljazeera.com/news/2018/03/khashoggi-saudi-arabia-democracy-mbs-watch-180323103543171.html.
  • Al Jazeera Türk (2014). “Ülke profili: Suudi Arabistan”, 27 Şubat 2014, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: http://www.aljazeera.com.tr/ulke-profili/ulke-profili-suudi-arabistan.
  • BBC (2005). “Text: Arab peace plan of 2002”, 22 Mart 2005, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/1844214.stm.
  • BBC (2018/a). “Saudi Arabia allows women to join military”, 26 Şubat 2018, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-43197048.
  • BBC (2018/b). “Saudi Arabia: How women are making football history”, 12 Ocak 2018, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-42656439.
  • BBC Türkçe (2018/a). “Cemal Kaşıkçı olayı: Suudi gazeteciye ne oldu? 2 Ekim'den bu yana neler yaşandı?”, 24 Ekim 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-45813519.
  • BBC Türkçe (2018/b). “Dünyanın en büyük halka arzında geri sayım: Suudi devi Aramco anonim şirket oldu”, 5 Ocak 2018, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-42577705.
  • BBC Türkçe (2018/c). “Erdoğan: Kaşıkçı cinayetinin emrini Kral Selman'ın verdiğine inanmıyorum”, 2 Kasım 2018, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-46038142.
  • BBC Türkçe (2018/d). “Reuters: Suudi Kraliyet Ailesi’nde Muhammed bin Selman’ın tahta geçmesini engellemek isteyenler var”, 20 Kasım 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-46276338.
  • Beach, D. (2012). Analyzing Foreign Policy. New York: Palgrave Macmillan.
  • Beblawi, H., & Luciani, G. (eds) (1987). The Rentier State in the Arab World. London: Croom Helm.
  • Bloomberg (2016). “Tek bir petrol kuyusundan dünyanın en değerli şirketine: Aramco”, 17 Ağustos 2016, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://businessht.bloomberght.com/piyasalar/haber/1283418-tek-bir-petrol-kuyusundan-dunyanin-en-degerli-sirketine-aramco.
  • Büyükkara, Mehmet Ali (2017). “Suudi siyasetinde dini otoritenin rolü”, AA, 30 Haziran 2017, Erişim Tarihi: 26.11.2018, Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/analiz-haber/suudi-siyasetinde-dini-otoritenin-rolu/851641.
  • Cleveland, W. L. (2008). Modern Orta Doğu Tarihi (Çev. M. Harmancı). İstanbul: Agora Kitaplığı.
  • Cook, Steven (2017). “Saudi Arabia's Untested New Crown Prince: Mohammed Bin Salman Has High Hopes, But Rises to Power at a Dangerous Moment”, 26 Haziran 2017, Erişim Tarihi: 25.11.2018, Erişim Adresi: https://www.cfr.org/blog/saudi-arabias-untested-new-crown-prince-mohammed-bin-salman-has-high-hopes-rises-power.
  • Council on Foreign Relations (2015). “Regional Challenges and Opportunities: The View from Saudi Arabia and Israel”, 4 Haziran 2015, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.cfr.org/event/regional-challenges-and-opportunities-view-saudi-arabia-and-israel-0.
  • Erickson, Amanda (2017). “Why Saudi Arabia hates Al Jazeera so much”, 23 Haziran 2017, Erişim Tarihi: 29.11.2018, Erişim Adresi: https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2017/06/23/why-saudi-arabia-hates-al-jazeera-so-much/.
  • Euronews (2017). “Suudi prens: Radikal düşünceleri yok ederek ılımlı İslam'a döneceğiz”, 25 Ekim 2017, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://tr.euronews.com/2017/10/25/suudi-prens-radikal-dusunceleri-yok-ederek-ilimli-islama-donecegiz.
  • France Culture (2018/a). “Le Chaos au Moyen-Orient”, 20.10.2018, Erişim Tarihi: 09.01.2019, Erişim Adresi: https://www.franceculture.fr/emissions/affaires-etrangeres/affaires-etrangeres-du-samedi-20-octobre-2018.
  • France Culture (2018/b). “Quand l'islam se mêle de politique”, 17.02.2018, Erişim Tarihi: 09.01.2019, Erişim Adresi: https://www.franceculture.fr/emissions/politique/quand-lislam-se-mele-de-politique.
  • Gardner, Frank (2018). “Cemal Kaşıkçı olayı: Suudi Prens Muhammed bin Selman’ın balayı dönemi sona mı erdi?”, BBC Türkçe, 16 Ekim 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-45875574.
  • Green, David B. (2018). “From Friends to Foes: How Israel and Iran Turned Into Arch-enemies”, 8 Mayıs 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.haaretz.com/middle-east-news/iran/MAGAZINE-how-israel-and-iran-went-from-allies-to-enemies-1.6049884.
  • Haaretz (2017). “Saudi Arabia Lifts Thirty-five-year Ban, Will Open Public Cinemas Next Year”, 11 Aralık 2017, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.haaretz.com/middle-east-news/saudi-arabia-lifts-ban-off-the-silver-screen-1.5628319.
  • Haaretz (2018/a). “Ending 70-year Ban, Saudi Arabia Allows Flights to Israel Over Its Airspace”, 8 Mart 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.haaretz.com/middle-east-news/saudi-arabia-will-allow-flights-to-israel-over-its-airspace-1.5886090.
  • Haaretz (2018/b). “Netanyahu Reiterates Support for Palestinian State Under Israeli Control, 'Will Consider' Trump’s Peace Plan 'With Open Mind'”, 29 Eylül 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.haaretz.com/israel-news/netanyahu-refuses-to-endorse-two-state-solution-1.6514247.
  • Haaretz (2018/c). “Saudi Crown Prince Warns Will Develop Nuclear Weapon if Iran's 'New Hitler' Does”, 15 Mart 2018, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.haaretz.com/middle-east-news/saudi-crown-prince-says-will-develop-nuclear-bomb-if-iran-does-1.5909847.
  • Haberler.com (2018). “Mısır ve Suudi Arabistan'dan "Katar ablukasına devam" mesajı”, 27 Kasım 2018, Erişim Tarihi: 29.11.2018, Erişim Adresi: https://www.yeniakit.com.tr/haber/misir-ve-suudi-arabistandan-katar-ablukasina-devam-mesaji-553080.html.
  • Habertürk (2018). “Aramco’nun halka arzı 2019'a kaldı”, 12 Mart 2018, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.haberturk.com/aramco-nun-halka-arzi-2019-a-kaldi-1872405-ekonomi.
  • Hertog, S. (2010) . Princes, Brokers and Bureaucrats, Oil and the State in Saudi Arabia. Ithaca: Cornell University Press.
  • Ivanova, Irina (2018). “Saudi Arabia is America's No. 1 weapons customer”, CBS News, 12 Ekim 2018, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.cbsnews.com/news/saudi-arabia-is-the-top-buyer-of-u-s-weapons/.
  • Jewish Virtual Library, “Israel International Relations: International Recognition of Israel”, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.jewishvirtuallibrary.org/international-recognition-of-israel.
  • Karl, Terry Lynn (2005). “Understanding the Resource Curse”, içinde Covering Oil: A Reporter’s Guide to Energy and Development,(editörler: Svetlana Tsalik & Anya Schiffrin, Revenue Watch Open Society Institute Initiative for Policy Dialogue, ss. 21-26, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.opensocietyfoundations.org/sites/default/files/osicoveringoil_20050803.pdf.
  • Kinninmont, Jane (2017/a). “End of Saudi women driving ban reflects deep changes in society”, BBC, 27 Eylül 2017, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-41412022.
  • Kinninmont, Jane (2017/b). “Mohammed bin Selman’s Shakeup Is More Than a Power Play”, Chatham House, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.chathamhouse.org/expert/comment/mohammed-bin-Selman-s-shakeup-more-power-play.
  • Knipp, Kersten (2017). “Israel and Saudi Arabia: New best friends in the Middle East?”, DW, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.dw.com/en/israel-and-saudi-arabia-new-best-friends-in-the-middle-east/a-41571420.
  • Lake, Eli (2006). “Saudi Ambassador Says Trade Boycott of Israel Will Not End”, New York The Sun, 21 Haziran 2006, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.nysun.com/foreign/saudi-ambassador-says-trade-boycott-of-israel/34829/.
  • Landau, Noa (2018). “Israel Working to Establish Diplomatic Ties With Sudan, Bahrain”, Haaretz, 25 Kazım 2018, Erişim Tarihi: 27.11.2018, Erişim Adresi: https://www.haaretz.com/israel-news/.premium-israel-working-to-reestablish-diplomatic-ties-with-sudan-bahrain-1.6682284.
  • Langer, Marko (2017). “Saudi Arabia's Mohammed bin Salman: Reformer and hard-liner”, DW, 5 Kasım 2017, Erişim Tarihi: 25.11.2018, Erişim Adresi: https://www.dw.com/en/saudi-arabias-mohammed-bin-salman-reformer-and-hard-liner/a-40714307.
  • Marcus, Jonathan (2017). “Why Saudi Arabia and Iran are bitter rivals”, BBC, 18 Kasım 2017, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-42008809.
  • Marcus, Jonathan (2018). “Israel and Saudi Arabia: The relationship emerging into the open”, BBC, 3 Nisan 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-43632905.
  • Medya Şafak (2016). “İsrailli eski bakan: Yakında vatandaşlarımız Suudi Arabistan’ı ziyaret edebilecek”, 6 Ağustos 2016, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: http://www.medyasafak.net/haber/2079/israilli-eski-bakan--yakinda-vatandaslarimiz-suudi-arabistan-i-ziyaret.
  • Mekay, Emad (2017). “Saudi Arabia and Israel quietly prepare ‘deal of the century’”, International Bar Association, 20 Ekim 2017, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.ibanet.org/Article/NewDetail.aspx?ArticleUid=d2659617-4cab-4fe9-8b60-a971485ec3d6.
  • Middle East Eye (2018/a). “Israeli minister’s visit to UAE raises questions about burgeoning Gulf relations”, 29 Ekim 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.middleeasteye.net/news/regev-visit-uae-sparks-questions-over-improving-relations-402480358.
  • Middle East Eye (2018/b). “Oman says it is time to accept Israel in region and 'move to a new world'”, 27 Ekim 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.middleeasteye.net/news/oman-says-time-accept-israel-region-and-move-new-world-1251239392.
  • New York Post (2018). “Netanyahu: Saudi Arabia deserves a pass for Khashoggi murder”, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://nypost.com/2018/11/02/netanyahu-saudi-arabia-deserves-a-pass-for-khashoggi-murder/.
  • Noack, Rick (2018). “Finland and Denmark join Germany in halting arms sales to Saudi Arabia”, The Washington Post, 22 Kasım 2018, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.washingtonpost.com/world/2018/11/22/denmark-joins-germany-halting-arms-sales-saudi-arabia/?utm_term=.78df7be324df.
  • Örmeci, Ozan (2018). “İsrail-Suudi Arabistan Yakınlaşması ve Tabuları Yıkan Prens Muhammed Bin Selman”, Uluslararası Politika Akademisi, 4 Nisan 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: http://politikaakademisi.org/2018/04/04/suudi-arabistan-israil-yakinlasmasi-ve-tabulari-yikan-prens-muhammed-bin-Selman/.
  • Pengelly, Martin (2018). “Trump: CIA 'didn't conclude' Saudi crown prince ordered Khashoggi death”, The Guardian, 22 Kasım 2018, Erişim Adresi: https://www.theguardian.com/us-news/2018/nov/22/trump-cia-saudi-crown-prince-jamal-khashoggi-murder.
  • Phillips, Tom (2013). “Israel and Saudi Arabia: A Suspicious Relationship”, Chatham House, 14 Ekim 2013, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.chathamhouse.org/media/comment/view/195535.
  • Ravid, Barak (2016). “Former Saudi General Visits Israel, Meets With Foreign Ministry Director-general”, Haaretz, 22 Temmuz 2016, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.haaretz.com/israel-news/.premium-saudi-ex-general-visits-israel-meets-with-foreign-ministry-chief-1.5414512.
  • Rawash, Amir (2017). “Suudi Arabistan'ın veliaht prensi Muhammed bin Salman kimdir?”, BBC Türkçe, 5 Kasım 2017, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-40357188.
  • Ross, Michael (2001). “Does Oil Hinder Democracy?”, World Politics, 53(3), 325-361.
  • Saidel, Nicholas (2016). “Saudi Arabia, the Mediator Israelis and Palestinians Have Been Waiting For?”, Haaretz, 16 Mayıs 2016, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.haaretz.com/opinion/.premium-saudi-arabia-the-mediator-for-israelis-and-palestinians-1.5383758.
  • “Saudi Arabia’s Constitution of 1992 with Amendments through 2005”, Erişim Tarihi: 26.11.2018, Erişim Adresi: https://www.constituteproject.org/constitution/Saudi_Arabia_2005.pdf.
  • Sputnik Türkiye (2017). “Sırada Ağlama Duvarı mı var?: 'İsrail’in bir parçası olmadığı bir durum tahayyül edemiyoruz'”, 16 Aralık 2017, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201712161031432966-aglama-duvari-kudus-israil-filistin-abd/.
  • Sputnik Türkiye (2018). “Netanyahu’dan Umman sürprizi”, 26 Ekim 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201810261035856586-netanyahu-dan-umman-surprizi/.
  • Staudenmaier, Rebecca (2018). “Saudi Arabia: Prince says women should decide whether to wear robes, face veils”, DW, 19 Mart 2018, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.dw.com/en/saudi-arabia-prince-says-women-should-decide-whether-to-wear-robes-face-veils/a-43043071.
  • The Jerusalem Post (2016). “Former Israeli Minister: Israel-Saudi Peace ‘in the cards’”, 5 Ağustos 2016, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.jpost.com/Arab-Israeli-Conflict/Former-Israeli-minister-Israel-Saudi-peace-in-the-cards-463348.
  • The New Arab (2018). “Netanyahu met with Saudi crown prince in Amman: report”, 25 Haziran 2018, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: https://www.alaraby.co.uk/english/news/2018/6/25/netanyahu-met-with-saudi-crown-prince-in-amman-report.
  • The Washington Post (2018). “CIA concludes Saudi crown prince ordered Jamal Khashoggi’s assassination”, 16 Kasım 2018, Erişim Tarihi: 25.11.2018, Erişim Adresi: https://www.washingtonpost.com/politics/2018/11/22/confronted-with-bloody-behavior-autocrats-trump-instead-blames-world/.
  • The World Factbook, “Middle East: Saudi Arabia”, Erişim Tarihi: 10.01.2019, Erişim Adresi: https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sa.html. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “Suudi Arabistan’ın Siyasi Görünümü”, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: http://www.mfa.gov.tr/suudi-arabistan-siyasi-gorunumu.tr.mfa.
  • Tüysüzoğlu, Göktürk (2014). “Milenyum Sonrası Türkiye-İsrail İlişkileri’nin Değişen Görünümü”. Akademik Orta Doğu, 8(2),139-159. Vandewalle, D. (1998).  Libya since Independence: Oil and State-Building. London: Cornell University Press.
  • Yakut, Sarp (2017/a). “Kaynak Laneti (Resource Curse) Teorisi”, Uluslararası Politika Akademisi, 24 Ağustos 2017, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: http://politikaakademisi.org/2017/08/24/kaynak-laneti-resource-curse-teorisi/.
  • Yakut, Sarp (2017/b). “Suudi Arabistan’da Yolsuzluk Gözaltıları”, Uluslararası Politika Akademisi, 5 Kasım 2017, Erişim Tarihi: 23.11.2018, Erişim Adresi: http://politikaakademisi.org/2017/11/05/suudi-arabistanda-yolsuzluk-gozaltilari/.
  • Yeni Şafak (2018). “Arabistan’da yalancı bahar”, 29 Nisan 2018, Erişim Tarihi: 25.11.2018, Erişim Adresi: https://www.yenisafak.com/hayat/arabistanda-yalanci-bahar-3267916.
  • Yılmaz, Sait (2018). “Dördüncü Krallık ve Kaşıkçı..”, 22 Kasım 2018, Erişim Tarihi: 24.11.2018, Erişim Adresi: https://www.academia.edu/37828297/D%C3%B6rd%C3%BCnc%C3%BC_krall%C4%B1k_ve_Ka%C5%9F%C4%B1k%C3%A7%C4%B1.
Toplam 69 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Siyaset Bilimi
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Ozan Örmeci

Yayımlanma Tarihi 18 Şubat 2019
Yayımlandığı Sayı Yıl 2018Cilt: 1 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Örmeci, O. (2019). İsrail-Suudi Arabistan Yakınlaşması Gerçeğe Dönüşebilir Mi? Yapısalcı Realist Bir Analiz. International Journal of Economics Administrative and Social Sciences, 1(1), 60-100.