AN EVALUATION OF FUNCTIONAL USE OF KARAGOZ/ SHADOW PLAY IN GAINING LANGUAGE AND CULTURAL VALUES IN TURKISH EDUCATION

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 3, 88 - 100, 30.12.2014

Mesut Bulut

Öz

The shadow play of Karagoz which is a product of Turkish nation’s acute mind and which has an important place in traditional Turkish Theatre fulfils important functions in Turkish education with its educational aspect with regard to containing values systematic within itself from past to present. Concerning language and cultural transfer, it has very important functions both in child education and adults’ education with regard to ensuring national culture, national conscience, national solidarity and unity, developing individuals psychologically, socially, and culturally, and specifically with its educational aspect. As the shadow play of Karagoz ,which has a very important place primarily in language and cultural transfer as well as in education with its many aspects, represents traditional Turkish performing arts in its most unique way, everybody, either young or old, still continues to protect its importance; however, it is an undeniable fact that it is not appreciated functionally as it deserves in education. It has been revealed by the scientific studies that the shadow play of Karagoz , which is used Turkish education, provides convenience not only for language and cultural transfer but also for the representation of Turkish nation’s colours, feelings and ideas. In this study, the social and cultural values included in the shadow play of Karagoz, an important element of traditional Turkish Theatre, in terms of its educational aspect in Turkish education were explored via literature review method and evaluations were made about the contributions which the functional use of this play made to the Turkish education, its importance and roles. Moreover, the study aimed at making contributions to the individual and social level of awareness in terms of its functional use.

Anahtar Kelimeler

Karagoz, shadow play, Turkish education, functionality

TÜRKÇE EĞİTİMİNDE DİL VE KÜLTÜREL DEĞERLERİN KAZANILMASINDA KARAGÖZ / GÖLGE OYUNUNUN İŞLEVSEL KULLANIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Türk milletinin keskin zekâsının ürünü olan ve Geleneksel Türk Tiyatrosu’nda çok önemli bir yere sahip olan Karagöz/gölge oyunu, geçmişten günümüze bünyesinde barındığı değerler sistematiği açısından eğitim boyutu itibarıyla Türkçe eğitiminde önemli işlevleri yerine getirmektedir. Dil ve kültür aktarımı noktasında, özellikle millî kültür, millî şuur, millî birlik ve beraberliğin sağlanması, bireylerin psikolojik, sosyal ve kültürel yönden geliştirilmesi başta olmak üzere, özellikle eğitsel yönleriyle hem çocuk eğitiminde hem de yetişkin eğitiminde önemli işlevlere sahiptir. Dil ve kültür aktarımı başta olmak üzere birçok boyutuyla eğitimde önemli bir yere sahip olan Karagöz oyunu, geleneksel Türk temaşa sanatını en özgün şekliyle yansıtması dolayısıyla, genç-yaşlı herkes tarafından önemini korumaya devam etmektedir; fakat hak ettiği şekilde işlevsel olarak eğitimde değerlendirilmediği de yadsınamaz bir gerçektir. Karagöz, toplumun tüm katmanları tarafından bu denli kabul görmüş bir gölge oyunudur. Türkçe eğitiminde kullanılan Karagöz’ün, başta dil ve kültür aktarımı olmak üzere, Türk milletinin renklerini, duygularını, düşüncelerini yansıtmada kolaylık sağladığı bilimsel çalışmalarla ortaya konmuştur. Bu çalışmada, Geleneksel Türk Tiyatrosu’nun önemli bir ögesi olan Karagöz/gölge oyununun içerdiği sosyal ve kültürel değerleri, Türkçe eğitimindeki eğitsel yönü nitel araştırmanın literatür taraması yöntemiyle ele alınmış, bu oyunun işlevsel kullanımının Türkçe eğitimine yönelik katkıları, önemi ve rolleri konusunda değerlendirmelerde bulunulmuş ve bu oyunun işlevsel kullanımına yönelik olarak bireysel ve toplumsal anlamda farkındalık düzeyine katkı sağlanması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Karagöz, gölge oyunu, Türkçe eğitimi, işlevsellik

Kaynakça

• AND, M. (1967). Karagöz ve Ortaoyununda Kişiler ve Kişileştirmeler, Türk Dili Dergisi, C.XVI. Sayı:184-186.
• AND, M. (1983).Türk Tiyatrosunun Evreleri. Ankara: Turhan Kitabevi.
• BAKŞAN, Z. M. (1973). Çocuklara Karagöz. İstanbul: Milliyet yayınları
• ÇOLAKOĞLU, G. (2006). Gelenekten Beslenen Karagöz. Folklor/Edebiyat Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 46, Ankara.
• DEMİR, T., ve ÖZDEMİR, B. (2013). Türkçe Eğitiminde Karagöz/Gölge Oyunlarıyla Değer Öğretimi. Değerler Eğitimi Dergisi, Değerler Eğitimi Merkezi, C. 11, No. 25, 57-89.