Problems Encountered in Teaching the Turkic Genre in Turkish Folk Literature

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 3, 1 - 20, 30.09.2021

Ali Yakıcı , Umut Erdoğan

https://doi.org/10.29228/ijlet.51757

Öz

Ethnopedagogic studies indicate the use of folk literature crops and use them in education to raise new generations with values education and to enable them to gain socio-cultural awareness. Turkish folk songs, which are valuable crops of Turkish folk literature, can also be evaluated in this context. The folk song, which is evaluated in the anonymous folk poetry branch of Turkish folk literature, is defined as "poetry products sung with a unique composition". Since Turkish folk songs sung with lyrics and tunes are viewed as a means of entertaining and entertaining, the benefits to students in literature education have been neglected. The aim of this article is to draw attention to the problems for teaching the Turkish folk song genre in Turkish language and literature courses. For this purpose, various problems related to Turkish folk song teaching were identified in Turkish language and literature courses in high schools, evaluations were made and problems arising within the framework of Turkish folk song teaching were discussed under various topics. In this article, which is a qualitative research, the data are collected by document examination technique, sorted and interpreted using the descriptive analysis method. As a result of the research, when examining the text of a Turkish folk song, it is insufficient to give meaning to this text by abstracting the Turkish language, culture and history in which it was born; It has been concluded that there are important considerations to be considered in the selection of Turkish folk song texts and that these texts have positive functions for values education.

Anahtar Kelimeler

Culture, mentality, values, education, folk literature, Turkish folk song genre, Turkish folk song teaching

Türk Halk Edebiyatında Türkü Türünün Öğretiminde Karşılaşılan Problemler

Öz

Etnopedagojik çalışmalar, yeni kuşakları değerler eğitimiyle yetiştirmek ve onların sosyo-kültürel bilinç kazanmalarını sağlamak için halk edebiyatı mahsullerinden yararlanmayı ve eğitimde kullanmayı işaret etmektedir. Türk halk edebiyatının değerli mahsulleri olan türküleri de bu bağlamda değerlendirebiliriz. Türk halk edebiyatının anonim halk şiiri şubesinde değerlendirilen türkü, “kendine özgü bir besteyle söylenen manzum ürünler” olarak tanımlanmaktadır. Söz ve ezgi eşliğinde söylenen türkülere eğlenme ve eğlendirme aracı olarak bakıldığından edebiyat eğitiminde öğrencilere sağlayacağı yararlar ihmal edilmiştir. Bu makalenin amacı, Türk dili ve edebiyatı derslerinde türkü türünün öğretimine yönelik problemlere dikkat çekmektir. Bu amaçla liselerdeki Türk dili ve edebiyatı derslerinde türkü öğretimine ilişkin çeşitli problemler belirlenmiş, bunların değerlendirilmesi yapılmış ve türkü öğretimi çerçevesinde ortaya çıkan sorunlar çeşitli başlıklar altında tartışılmıştır. Nitel bir araştırma olan bu makalede veriler doküman incelemesi tekniği ile toplanmış, betimsel analiz yöntemi kullanılarak tasnif edilmiş ve yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda bir türkü metnini incelerken, bu metne içinden doğduğu Türk dili, kültürü ve tarihinden soyutlayarak anlam vermenin türkü türünün öğretimi açısından yetersiz olduğu; türkü metinlerinin seçiminde dikkat edilmesi gereken önemli hususlar bulunduğu ve bu metinlerin değerler eğitimine yönelik olumlu işlevlerinin olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kültür, zihniyet, değerler, eğitim, halk edebiyatı, türkü türü, türkü öğretimi

Kaynakça

• Aça, M. (2008). Halk şiirinde tür ve şekil. M. Ö. Oğuz (Ed.), Türk halk edebiyatı el kitabı içinde (s.). Ankara: Grafiker.
• Aktaş, Ş. (2009). Edebî metin ve özellikleri [Özel Sayı]. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 39, 187-200.
• Artun, E. (2012). Anonim Türk halk edebiyatı nazmı: edebiyat tarihi/metinler. Adana: Karahan.
• Aslan, E. (2018). Türk halk edebiyatı. Ankara: Pegem Akademi
• Baba, M. O. (2001). Halk edebiyatı ve terimleri sözlüğü. İstanbul: Güldağ.
• Başgöz, İ. (1977). Karacaoğlan. İstanbul: Cem.
• Başgöz, İ. (2008). Türkü. İstanbul: Pan.
• Bekki, S. (2004). Baş yastıkta göz yolda/Sivas türküleri. İstanbul: Kitabevi.
• Boratav, P. N. (1995). 100 soruda Türk halk edebiyatı. İstanbul: Gerçek.
• Eliot, T. S. (1987). Kültür üzerine düşünceler (S. Kantarcıoğlu, Çev.). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Eskimen, A. D. (2020). Halk edebiyatı ve eğitim. İsmet Çetin (Ed.), Türk halk edebiyatı genel bilgiler içinde (s.240-253). Ankara: Nobel.
• Gözaydın, N. (2014). Okumayı sevdirmenin kolay bir yolu: türkülerimiz. Türk Dili, 106(746), 66-72.
• Güney, E. C. (1953). Halk türküleri. İstanbul: Yeditepe.
• Güney, E. C. (1971). Folklor ve halk edebiyatı. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı.
• Güzel, A. & Torun, A. (2003). Türk halk edebiyatı el kitabı. Ankara: Akçağ.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi/ kavramlar ilkeler teknikler. Ankara: Nobel Akademi. Kaya, D. (1999). Anonim halk şiiri. Ankara: Akçağ.
• Köprülü, M. F. (1976). Türk edebiyatında ilk mutasavvıflar. Ankara: DİB.
• Kösoğlu, N. (2005). Türk olmak ya da olmamak (millî kültür, mozaik kültür ve etnisite). Ankara: Ötüken.
• Onay, A. T. (2012). Türk halk şiirinde şekil ve türler. C. Kurnaz (Haz.), Ankara: Kurgan Edebiyat.
• Özbek, M. (1975). Folklor ve türkülerimiz. İstanbul: Ötüken.
• Öztelli, C. (1958). Halk türküleri. İstanbul: Varlık.
• Öztelli, C. (1972). Evlerinin önü halk türküleri. İstanbul: Hürriyet.
• Şatıroğlu, V. (1991). Dostlar beni hatırlasın: bütün şiirleri-sanatı-hayatı. Ü. Y. Oğuzcan (Haz.), İstanbul: Özgür.
• Uyguner, M. (1954). Türkü üzerine. TFAD, 3(66), s.1041-1042.
• Yakıcı, A. (2007). Halk şiirinde türkü. Ankara: Akçağ.
• Yılar, Ö. (2018). Halkbilimi ve eğitim. Ankara: Pegem Akademi.
• Yıldırım, D. (1998). Türk bitiği araştırma/inceleme yazıları. Ankara: Akçağ.