Determination of The Factors Affecting Health Expenditures: The Case of Developed and Developing Countries

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 509 - 538, 29.12.2022

Ebru Karaş

https://doi.org/10.30927/ijpf.1135323

Öz

In the study, it is aimed to determine the factors affecting health expenditures on the basis of developed and developing countries by means of panel regression method. For this purpose, regression estimation was made with robust estimators in which the basic assumptions were met. According to the findings obtained as a result of the analysis, the relevant factors show the opposite effect of what is expected in theory in developed countries, while in developing countries they have an effect consistent with the expected effect in theory. In developed countries, per capita income, life expectancy at birth and urbanization rate have the greatest impact, while in developing countries per capita income and life expectancy at birth are influential. In addition, according to the findings, while there is a clear distinction between the public and private sectors in health expenditures in developed countries due to the development differences between countries, it is seen that there is an increasing effect on the public sector in developing countries.

Anahtar Kelimeler

Health, Health Expenditures, Developed and Developing Countries, Panel Regression Analysis

Sağlık Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Belirlenmesi: Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkeler Örneği

Öz

Çalışmada, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler bazında sağlık harcamalarına etki eden faktörlerin panel regresyon yöntemi aracılığıyla belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç kapsamında temel varsayımların karşılandığı dirençli tahmincilerle regresyon tahmini yapılmıştır. Analiz sonucunda elde edilen bulgulara göre, ilgili faktörler gelişmiş ülkelerde teoride beklenenin tersi, gelişmekte olan ülkelerde ise teoride beklenen etkiyle uyumlu etki göstermektedir. Gelişmiş ülkelerde kişi başında düşen gelir, doğumda beklenen yaşam süresi ve şehirleşme oranı en fazla etkiye sahipken, gelişmekte olan ülkelerde ise kişi başına düşen gelir ve doğumda beklenen yaşam süresi etkilidir. Ayrıca bulgulara göre, ülkeler arasındaki gelişmişlik farklarından dolayı gelişmiş ülkelerde sağlık harcamalarında kamu ve özel sektör ayrımı belirli bir şekilde görülürken, gelişmekte olan ülkelerde ise ağırlıklı olarak kamu sektörü üzerinde artırıcı etki oluştuğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık, Sağlık Harcamaları, Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkeler, Panel Regresyon Analizi

Kaynakça

• Ağır, H. & Tıraş, H. H. (2018). “Türkiye’de Sağlık Harcama Türlerinin Değerlendirilmesi”, KSÜSBD, 15(2), 643-670.
• Akar, S. (2014). “Türkiye’de Sağlık Harcamaları, Sağlık Harcamalarının Nisbi Fiyatı ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 21(1), 311-322.
• Akdoğan, A. (2011). Kamu Maliyesi, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Albayrak, A. S. (2008). “Değişen Varyans Durumunda En Küçük Kareler Tekniğinin Alternatifi Ağırlıklı Regresyon Analizi ve Bir Uygulama”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 10(2), 111-134.
• Alpugan, O. (1984). “Sağlık Hizmetlerinin Ekonomik Açıdan İncelenmesi”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 40(1-4), 133-160.
• Altay, A. (2007). “Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Açılımlar ve Türkiye Açısından Değerlendirilmesi, Sayıştay Dergisi, 64, 33-58.
• Altuntaş, M. & Özyurt, M. (2020). “Kentleşme Ve Sağlık Harcamaları: Türkiye Üzerine Ekonometrik Bir Çalışma”, KAÜİİBFD, 11(22), 891-915.
• Arı, H. O. (2018). Türkiye’de Sağlık Harcamaları: Ulusal Sağlık Hesapları Sonuçlarının Genel Değerlendirmesi 1999-2016, TÜSPE Yayınları, İstanbul.
• Balan, C. & Jaba, E. (2011). “Statistical Analysis of the Determinants of Life Expectancy in Romania”, Romanian Journal of Regional Science, 5(2), 25-38.
• Baltagi, B. H. & Moscone, F. (2010). “Health Care Expenditure and Income in the OECD Reconsidered: Evidence from Panel Data”, Discussion Paper No. 4851, 1-22.
• Beck, N. & Katz, J. N. (1995). “What to Do (and Not to Do) With Time-Series Crosssection Data”, American Political Science Review, 89(3), 634-647.
• Bhargava, A., Franzini, L. & Narendranathan, W. (1982). “Serial Correlation and the Fixed Effects Model”, Review of Economic Studies, 49(4), 533-549.
• Boachie, M. K., Mensah, I. O., Sobiesuo, P., Immurana,M., Iddrisu, A. &Brobbey, I. K. (2014), “Determinants of Public Health Expenditure in Ghana: A Cointegration Analysis”, 2(2), 35-40.
• Boruchovitch, E. & Mednick, B. R. (2002). “The Meaning of Health and Illness: Some Considerations for Health Psychology”, Psico-USF, 7 (2), 175-183.
• Çalışkan, G. (2019). “Ülkelerin Gelir Gruplarına Göre Sağlık Harcamalarının Belirleyicileri: Panel Veri Analizi”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çalışkan, Z. (2009). “OECD Ülkelerinde Sağlık Harcamaları: Panel Veri Analizi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 34, 117-137.
• Çeştepe, H. & Tatar, H. E. (2018). “Yolsuzluk ve Gelir Eşitsizliği: Seçilmiş Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Panel Veri Analizi”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(2), 111-123.
• Çıraklı, Ü. (2019). “Türkiye’de Makroekonomik Faktörler ile Sağlık Harcamaları ve Sağlık Bakanlığı Bütçesi Arasındaki İlişkinin ARDL Sınır Testi Yaklaşımı ile İncelenmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 581-596.
• Deshpande, N., Kumar, A. & Ramaswami, R. (2014). “The Effect of National Healthcare Expenditure on Life Expectancy”, Georgia Institute of Technology, https://smartech.gatech.edu/handle/1853/51648, (20.04.2022).
• Dhoro, N. L., Chidoko, C., Sakuhuni, R. C. & Gwaindep, C. (2011). “Economic Determinants of Public Health Care Expenditure in Zimbabwe”, Clainos Chidoko, et.al., Int. J. Eco. Res., 2(6), 13 – 25.
• Ecevit, E., Çetin, M. & Yücel, G. (2018). “Türki Cumhuriyetlerinde Sağlık Harcamalarının Belirleyicileri: Bir Panel Veri Analizi”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(19), 318-334.
• Ecevit, E., Yaprak, Z. Ö. & Çetin, M. (2020). “Türkiye’de İşsizliğin Sağlık Üzerindeki Etkisi: Ampirik Bir Analiz”, Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(4), 117-144.
• Flores, C. C., Pinilla-Rodriguez, D. E., Erazo, F. D. & Torres, Y. A. (2020). “Determinants of Health Expenditure in Latin America”, Revista Espacios, 41(40), 171-181. Furuoka, F., Yee, B. L. F., Kok, E., Hoque, M. Z. & Munir, Q. (2011). “What Are The Determinants of Health Care Expenditure? Empirical Results from Asian Countries”, Sunway Academic Journal, 8, 12-25.
• Gerdtham, U., Sorgaard, J., Andersson, F. & Jönsson, B. (1992). “An Econometric Analysis of Health Care Expenditure: A Cross-Section Study of The OECD Countries”, Journal of Health Economics, 11, 63-84.
• Giray, F. & Çimen, G. (2018). “Sağlık Harcamalarının Düzeyini Belirleyen Faktörler: Türkiye ve OECD Ülkeleri Analizi”, Sayıştay Dergisi, 111, 143-171.
• Hansen, P. & King, A. (1996). “The Determinants of Health Care Expenditure: A Cointegration Approach”, Journal of Health Economics, 15, 127-137.
• İyidoğan, P. V., Balıkçıoğlu, E. & Yılmaz, H. H. (2017). “The Tax Effects Of Health Expenditures on Aging Economies: Empirical Evidence on Selected OECD Countries”, Romanian Journal of Economic Forecasting, 20(1), 116-127.
• Jaba, E., Balan, C. B. & Robu, I. B. (2014). “The Relationship Between Life Expectancy at Birth and Health Expenditures Estimated by A Cross-Country and Time-Series Analysis”, Procedia Economics and Finance, 15, 108-114.
• Karaman, S., Ürek, D., Demir, İ. B., Uğurluoğlu, Ö. & Işık, O. (2020). “The Impacts of Healthcare Spending on Health Outcomes: New Evidence from OECD Countries”, Erciyes Med J, 42(2), 218-222.
• Karasoy, A. & Demirtaş, G. (2018). “Sağlık Harcamalarının Belirleyicileri Üzerine Bir Uygulama: Çevre Kirliliği ve Yönetişimin Etkilerinin İncelenmesi”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(3), 1917-1939.
• Ke, X., Saksena, P. &Holly, A. (2011). “The Determinants of Health Expenditure: A Country-Level Panel Data Analysis”, A Working Paper of the Results for Development Institute, 1-26.
• Koçbulut, Ö. & Altıntaş, H. (2016). “İkiz Açıklar ve Feldstein-Horioka Hipotezi: OECD Ülkeleri Üzerine Yatay Kesit Bağımlılığı Altında Yapısal Kırılmalı Panel Eşbütünleşme Analizi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 48, 145-174.
• Magazzino, C. & Mele, M. (2012). “The Determinants of Health Expenditure in Italian Regions”, International Journal of Economics and Finance, 4(3), 61-72.
• Matteo, L. D. (2005). “The Macro Determinants of Health Expenditure in The United States and Canada: Assessing The Impact of Income, Age Distribution and Time”, Health Policy, 71, 23-42.
• Moore, M., Gould, P. & Keary, B. S. (2003). “Global Urbanization and Impact on Health”, International Journal of Hygiene and Environmental Health, 206, 269-278.
• Nghiem, S. H. & Connely, L. B. (2017). “Convergence and Determinants of Health Expenditures in OECD Countries”, Health Economics Review, 7, 1-11.
• O’Brien, R. & Patacchini, E. (2003). “The Hausman Test for Correlated Effects in Panel Data Models under Misspecification”, https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.504.8228&rep=rep1&type=pdf, (14.04.2022).
• Özdemir, A. (2020). “Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Ülkelerindeki Sağlık Harcamalarının Makroekonomik Değişkenler Üzerindeki Etkileri”, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 563-587.
• Öztürk, S. & Küsmez, T. (2019). “Sağlık Harcamalarının Belirleyicileri: BRICS-T Ülkelerinin Analizi”, Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 23(1), 31-47.
• Pakdaman, M., Geravandi, S., Askari, R., Askarishahi, M. & Afzali, H. R. (2019). “The Effect of Macroeconomic Indicators on Healthcare Expenditure in Iran”, Journal of Education and Health Promotion, 8(1), 1-6.
• Rahman, T. (2008). “Determinants of Public Health Expenditure: Some Evidence from Indian States”, Applied Economics Letters, 15(11), 853-857.
• Samadi, A. & Rad, E. H. (2013). “Determinants of Healthcare Expenditure in Economic Cooperation Organization (ECO) Countries: Evidence from Panel Cointegration Tests”, Health Policy and Management, 1(1), 63-68.
• Self, S. & Grabowski, R. (2003). “How Effective is Public Health Expenditure in Improving Overall Health? A Cross–Country Analysis”, Applied Economics, 35(7), 835-845.
• Tabar, Ç. & Karaş, G. (2021). “Vergilerin Demokrasi Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkeleri Örneği”, International Journal of Social Inquiry, 14(1), 255-275.
• Taşkaya, S. & Demirkıran, M. (2017). “Enflasyon, Gelir ve Sağlık Harcaması Arasındaki Nedensellik İlişkisi”, TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(2), 127-131.
• Tatoğlu, F. Y. (2013). İleri Panel Veri Analizi, Beta Basım Yayın Dağıtım, İstanbul.
• Tatoğlu, F. Y. (2016). Panel Veri Ekonometrisi, Beta Basım, İstanbul.
• Tıraş, H. H. & Türkmen, S. (2020). “Sağlık Harcamalarının Belirleyicilerine Yönelik Bir Araştırma; AB ve Türkiye Örneği”, Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 107-139.
• Tıraş, H. H. (2013). “Sağlık Ekonomisi: Teorik Bir İnceleme”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2), 125-152.
• Tosun, C. (2018). “Türkiye’de Sağlık Harcamalarının Belirleyicileri”, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ün, T. (2015). “Stata İle Panel Veri Analizi”, Stata İle Panel Veri Modelleri, (Ed.) Güriş, S. Der Yayınları, İstanbul, 40-79.
• Wang, Z. (2009). “The Determinants of Health Expenditures: Evidence from US State-Level Data”, Applied Economics, 41(4), 429-435.
• World Bank Data, https://data.worldbank.org/, (10.04.2022).
• World Bank Country and Lending Groups, https://datahelpdesk.worldbank.org/knowledgebase/articles/906519-world-bank-country-and-lending-groups, (15.04.2022).
• Yetim, B., İlgün, G., Çilhoroz, Y., Demirci, Ş. & Konca, M. (2020). “The Socioeconomic Determinants of Health Expenditure in OECD: An Examination on Panel Data”, International Journal of Healthcare Management, 14(4), 1265-1269.