Ortaokul Öğrencilerinde Akademik Erteleme: Öz-Yeterlik ve Denetim Odağının Yordayıcılığının İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 1, 19 - 35, 30.06.2018

Ozan Korkmaz

Öz

Bu çalışmanın amacı öz-yeterlik ve denetim odağının birlikte akademik erteleme davranışını ne kadar yordayabildiğini ortaya koymaktır. Bu araştırmanın çalışma grubunu 2016-2017 eğitim-öğretim yılında Orta Karadeniz Bölgesinde yer alan bir ildeki 4 farklı devlet okulunda 6, 7 ve 8. sınıfa devam eden, 167’si kız ve 162’si erkek olmak üzere toplamda 329 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Veriler; Muris (2001) tarafından geliştirilen ve Telef (2011) tarafından Türkçe’ye uyarlanan Çocuklar İçin Öz-Yeterlik Ölçeği, Nowicki ve Strickland (1973) tarafından geliştirilen ve Öngen (2003) tarafından uyarlanan İç-Dış Denetim Odağı Ölçeği, Çakıcı (2003) tarafından geliştirilen Akademik Erteleme Ölçeği ve araştırmacı tarafından geliştirilen kişisel bilgi formu kullanılarak toplanmıştır. Çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Analizler için SPSS ve AMOS kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre akademik erteleme davranışı öz-yeterlik ile denetim odağı tarafından anlamlı olarak yordanmaktadır. Elde edilen bulgular ilgili alanyazın bilgileri ışığında tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Akademik Erteleme, Öz-Yeterlik, Denetim Odağı

Kaynakça

• Ackerman, D. S. ve Gross, B. L. (2005). My instructor made me do it: task characteristics of procrastination. Journal of Marketing Education, 27(1), 5-13.
• Aitken, M. E. (1982). A personality profile of the college student procrastinator. University of Pittsburgh, USA.
• Akbay, S. E. ve Gizir, C. A. (2010). Cinsiyete göre üniversite öğrencilerinde akademik erteleme davranışı: akademik güdülenme, akademik öz yeterlik ve akademik yüklenme stillerinin rolü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 60-78.
• Balkıs, M. (2013). Academic procrastination, academic life satisfaction and academic achievement: the mediation role of rational beliefs about studying. Journal of Cognitive and Behavioral Psychotherapies, 13(1), 57–74.
• Balkıs, M., Duru, E., Buluş, M. ve Duru, S. (2006). Üniversite öğrencilerinde akademik erteleme eğiliminin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 7(2), 57–73.
• Bandura, A. (1977). Self efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (Vol. 4, pp. 71-81). New York: Academic Press. (Reprinted in H. Friedman [Ed.], Encyclopedia of mental health. San Diego: Academic Press, 1998).
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
• Bandura, A. (1998). Personal and collective efficacy in human adaptation and change. In J. G. Adair, D. Belanger ve K. L. Dion (Eds.), Advances in psychological science: Vol. 1. Personal, social and cultural aspects. Hove, UK: Psychology Press.
• Bandura, A. (2006). Guide for constructing self-efficacy scales. In F. Pajares ve T. Urdan (Eds), Self-efficacy beliefs of adolescents. USA: LAP-Information Age Publishing.
• Bassi, M., Steca, P., Fave, A. D. ve Caprara, G. V. (2007). Academic self-efficacy beliefs and quality of experience in learning. Journal of Youth and Adolescence, 36(3), 301-312.
• Berber Çelik, Ç. ve Odacı, H. (2015). Akademik erteleme davranışının bazı kişisel ve psikolojik değişkenlere göre açıklanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3), 31–47.
• Bery, J. ve West, R. (1993). Cognitive self-efficacy in relation to personal mastery and goal setting across the life span. International Journal of Behavioral Development, 16(2), 351-379.
• Betz, N. E. (2004). Contrubitions of self-efficacy theory to career counseling: a personal perspective. The Career Development Quarterly 52(4), 340-353. Bıkmaz, F. H. (2002). Fen öğretiminde öz-yeterlik ölçeği. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(2), 197-210.
• Burns, L. R., Dittmann, K., Nguyen, N. L. ve Mitchelson, J. K. (2000). Academic procrastination, perfectionism, and control: Associations with vigilant and avoidant coping. Journal of Social Behavior and Personality, 15(5), 35-46.
• Chow, H. P. H. (2011). Procrastination among undergraduate students: effects of emotional intelligence, school life, self-evulation, and self-efficacy. Alberta Journal of Educational Research, 57(2), 234-240.
• Cerino, E. S. (2014). Relationships between academic motivation, self-efficacy, and academic procrastination, Journal of Psychologicial Research, 19(4), 156–163.
• Collins, J. L. (1984). Self efficacy and ability in achievement behavior. Unpublished doctoral dissertation, Stanford University, Palo Alto, CA.
• Çakıcı, D. Ç. (2003). Lise ve üniversite öğrencilerinde genel erteleme ve akademik erteleme davranışının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çam, Z. (2013). Ergenlerde genel ve akademik erteleme davranışının yordayıcısı olarak beş büyük kişilik özelliği. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 89–96.
• Çelikkaleli, Ö. ve Akbay, S. E. (2013). Üniversite öğrencilerinin akademik erteleme davranışı genel yetkinlik inancı ve sorumluluklarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 237–254.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: Spss ve Lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Deniz, M. E., Traş, Z. ve Aydoğan, D. (2009). An investigation of academic procrastination, locus of control, and emotional intelligence. Educational Sciences: Theory and Practice, 9(2), 623–632.
• Ferrari, J. R., Johnson, J. L., ve McCown, W. G. (1995). Procrastination and task avoidance: theory, research, and treatment. New York: Plenum Press.
• Hen, M. ve Goroshit, M. (2014). Academic procrastination, emotional intelligence, academic sel-efficacy, and gpa: a comparison between students with and without learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 47(2), 116–124.
• Janssen, T. ve Carton, J. (1999). The effects of locus of control and task difficulty on procrastination. The Journal of Genetic Psychology, 160(4), 436-442.
• Kandemir, M. (2012) Öğrencilerin akademik erteleme davranışlarının, kaygı, başarısızlık korkusu, benlik saygısı ve başarı amaçları ile açıklanması. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(4), 81-88.
• Kandemir, M. (2014). A model explaining academic procrastination behavior. Pegem Journal of Education and Instruction, 4(3), 51–72.
• Kaur, H. ve Kaur, J. (2011). Perfectionism and procrastination: cross cultural perspective. FWU Journal of Social Sciences, 5(1), 34-50.
• Khan, M. J., Arif, H., Noor, S. S. ve Muneer, S. (2014). Academic procrastination among male and female university and college students. FWU Journal of Social Sciences, 8(2), 65–70.
• Klassen, R. M., Krawchuk, L. L. ve Rajani, S. (2008). Academic procrastination of undergraduates: low self-efficacy to self-regulate predicts higher levels of procrastination. Contemporary Educational Psychology, 33, 915-931.
• Klassen, R. M. ve Kuzucu, E. (2009). Academic procrastination and motivation of adolescents in Turkey. Educational Psychology, 29(1), 69-81.
• Knaus, W. J. (2000). Procrastination, blame, and change. Journal of Social Behavior and Personality, 15(5), 153-166.
• Kotaman, H. (2008). Öz-yeterlik inancı ve öğrenme performansının geliştirilmesine ilişkin yazın taraması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 111-133. Lay, C. H. (1986). At last, my research article on procrastination. Journal of Research in Personality, 20, 474-495.
• Leksas, L. (1989). Locus of control, academic performance, and depression: a longitudinal study of a medical school class. Unpublished doctoral dissertation. University of Health Sciences, The Chicago Medical School, USA.
• Milgram, N. A. ve Tenne, R. (2000). Personality correlates of decisional and task avoidant proctastination. European Journal of Personality, 14, 141–156.
• Multon, K. D., Brown, S. D. ve Lent, R. W. (1991). Relation of self-efficacy beliefs to academic outcomes: A meta-analytic investigation. Journal of Counseling Psychology, 38, 30-38.
• Nábělková, E. ve Ratkovská, J. (2015). Academic procrastination and factors contributing to its overcoming. The New Educational Review, 107–118.
• Nowicki, S. Jr. ve Strickland, B. R. (1971). A locus of control scale for children. Paper Presented at the 79th Annual Convention of the American Psychological Association, Washington, D. C.
• Öngen, D. (2003). Denetim odağı ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 35, 436–447.
• Özen Kutanis, R., Mesci, M. ve Övdür, Z. (2011). The effects of locus of control on learning performance: a case of an academic organization. Journal of Economic and Social Studies, 1(2), 113-136.
• Özer Uzun, B. (2009). Bir grup lise öğrencisinde akademik erteleme davranışı: sıklığı, olası nedenleri ve umudun rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(32), 12-19.
• Özer, A. ve Altun, E. (2011). Üniversite öğrencilerinin akademik erteleme nedenleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(21), 45-72.
• Pajares, F. (1996). Self-efficacy beliefs in academic settings. Review of Educational Research, 66, 543–578.
• Pajares, F. (2002). Overview of social cognitive theory and of self-efficacy. Web: http://www.uky.edu/~eushe2/Pajares/eff.html adresinden alınmıştır.
• Pajares, F. ve Usher, E. L. (2008). Self-efficacy, motivation, and achievement in school from the perspective of reciprocal determinism. Advances in motivation and achievement, 15, 391-423.
• Pastorelli, C., Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Rola, J., Rozsa, S. ve Bandura, A. (2001). The structure of children’s percieived self-efficacy: a cross national study. European Journal of Psychological Assessment, 17(2), 87-97.
• Rothblum, E. D. (1990). Fear of failure the psychodynamic, need achievement, fear of succes, and procrastination models. In H. Leitenberg (Ed.), Handbook of Social and Evulation Anxiety (pp. 497–537). New York: Plenum Press.
• Rothblum, E. D., Solomon, L. J. ve Murakami, J. (1986). Affective, cognitive, and behavioral differences between hig and low procrastinators. Journal of Counseling Psychology, 33, 387–394.
• Rozental, A., ve Carlbring, P. (2014). Understanding and Treating Procrastination: A Review of a Common Self-Regulatory Failure. Psychology, 5, 1488-1502.
• Sakız, G. (2013). Başarıda anahtar kelime: öz-yeterlik. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 185-209.
• Schunk, D. H. (1984). Self-efficacy perspective on achievement behavior. Educational Psychologist, 19, 48-58.
• Schunk, D. H. (1990). Goal setting and self-efficacy during self-regulated learning. Educational psychologist, 25(1), 71-86.
• Schunk, D. H. (1995). Self-efficacy, motivation, and performance. Journal of Applied Sport Psychology, 7(2), 112-137.
• Solomon, L. J. ve Rothblum, E. D. (1988). Procrastination assessment scale-students. In M. Hersen ve A. S. Bellack (Eds.), Dictionary of Behavioral Assessment Techniques. New York: Pergammon Press.
• Steel, P. (2007). The nature of procrastination: a meta-analytic and theoretical review of quintessential self-regulatory failure. Psychological Bulletin, 133(1), 65-94.
• Telef, B. B. (2011). Öz-yeterlikleri farklı olan ergenlerin psikolojik semptomlarının incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Tuckman, B. W. (1991). The development and concurrent validity of the procrastination scale. Educational and Psychlogical Measurement, 51, 473-480.
• Uzun, B. ve Demir, A. (2015). Erteleme: türleri, bileşenleri, demografik etkenler ve kültürel farklılıklar. Ege Eğitim Dergisi, 16(1), 106-121.
• Yaakub, N. F. (2000). Procrastination Among Students in Institutes of Higher Learning: Challenges for K-Economy. The School of Languages and Scientific Thinking, University of Utara, Malaysia.
• Zaidi, I. H., ve Mohsin, M. N. (2013). Locus of control in graduation students. International Journal of Psychological Research, 6(1), 15-20.
• Zerega Jr, W. D., Tseng, M. S. ve Greever, K. B. (1975). Locus of control and students aims in a high school setting.
• Zimmerman, B. ve Martinez-Pons, M. (1990) Student differences in self-regulated learning: Relating grade, sex and giftedness to self-efficacy and strategy use. Journal of Educational Psychology, 82(1), 51-59.