TÜRKİYE'NİN İNOVASYON GÖSTERGELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN DEĞİŞEN VARYANS PROBLEMLİ ÇOK DEĞİŞKENLİ DOĞRUSAL REGRESYON İLE MODELLENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 125 - 139, 31.10.2019

Aygülen Karakul , Gizem Özaydın

Öz

Bilimsel üretim sürecinin pratik
yaşamdaki karşılığı yeni bir ürün, üretim biçimi ya da sürecin ortaya
çıkmasıdır. Yeni ürünler ise Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) faaliyetlerinin bir
sonucu olarak ortaya çıkmakta ve inovasyon kavramı ile ilişkilendirilmektedir. Bu
çalışmanın amacı, Türkiye’deki inovasyon göstergelerinden biri olan yeni ürün
sayılarını etkileyen değişkenleri belirlemek ve bu değişkenleri kullanarak bir
tahmin modeli geliştirmektir. Çalışmada çoklu doğrusal regresyon analizi
kullanılmıştır. Bağımlı değişken olarak Türk Patent ve Marka Enstitüsü’ne
yapılan patent, marka, tasarım ve faydalı model tescil sayıları bağımsız
değişken olarak ise  Ar-Ge’ ye ayrılan
finansal kaynaklar ile Ar-Ge alanında çalışan insangücü sayıları ele
alınmıştır. Değişkenler arasındaki doğrusal regresyon ilişkisinin modellenmesi
için logaritmik dönüşümler kullanılmış, çoklu bağlantı probleminin olup
olmadığı araştırılarak modelin performansı performans ölçütlerine göre
değerlendirilmiştir.

 

Anahtar Kelimeler

Çok değişkenli Doğrusal Regresyon Analizi, İnovasyon Göstergeleri, Ar-Ge, patent, tasarım, faydalı model

Kaynakça

• Albayrak, A. (2008). Değişen Varyans Durumunda En Küçük Kareler Tekniğinin Alternatifi Ağırlıklı Regresyon Analizi ve Bir Uygulama, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi (C.X, S II, 2008).
• Alkan, O. (2009). Yükseköğretim Kurumlarında Ar-Ge Harcamaları ve Finansman Şekilleri. Devlet Bütçe Uzmanlığı Araştırma Raporu, Ankara: Maliye Bakanlığı BÜMKO Genel Müdürlüğü.
• Alpar, R. (2011). Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Altaş, D., Yakut, S., ve Yorulmaz, Ö. (2018). Social Sciences Research Journal, Volume 7, Issue 4, 47654 (December, 2018), ISSN:'214765237'
• Aydın, D. (2014). Uygulamalı Regresyon Analizi: Kavramlar ve R Hesaplamaları. Ankara: Nobel.
• Burmaoğlu S. (2012). Ulusal İnovasyon Göstergeleri ile Ulusal Lojistik Performansı Arasındaki İlişki: AB Ülkeleri Üzerine Bir Araştırma, Ege Akademik Bakış, Cilt: 12, Sayı: 2, Nisan 2012 ss. 193-208
• Chauvin, K. W. ve Hirschey, M. (1993). Advertising, R&D expenditures and the market value of the firm, Financial management, 128-140.
• Çakın E. ve Özdemir A. (2015). Bölgesel Gelişmişlikte Ar-Ge ve İnovasyonun Rolü: Dematel Tabanlı Analitik Ağ Süreci (DANP) ve TOPSIS Yöntemleri ile Bölgelerarası Bir Analiz, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:30, Sayı:1, Yıl:2015, ss. 115-144
• Doğan, H. (2011). Günümüz İşletmeleri İçin Ahilik Kültüründen Örtülü Bilginin Gelişim ve Paylaşım Örnekleri, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, Vol 4 .pp.77-100.
• Erdoğan, H. (2016). Türkiye’nin İhracatını Etkileyen Faktörler: Çoklu Regresyon Analizi, Haliç Üniversitesi, Social Sciences Research Journal, Volume 5, Issue 2, 178, June 2016
• Ersöz, F. (2009). Avrupa İnovasyon Göstergeleri (EIS) Işığında Türkiye’nin Konumu, itüdergisi/b Sosyal Bilimler Cilt:6, Sayı:1, 3-16, Aralık 2009
• Ersöz, F., Bayraktar, T. ve Ersöz, T. (2016). Dünyada ve Türkiye’de İnovasyon Göstergelerinin Analizi, https://www.researchgate.net/publication/315832418 Erişim Tarihi: Haziran 2018)
• European Commisison (2017). European Innovation Scoreboard. https://www.rvo.nl/sites/default/files/2017/06/European_Innovation_Scoreboard_2017.pdf (Erişim Tarihi: 31 Mayıs 2018)
• Karaöz, M. ve Albeni, M. (2004). Türkiye’de Teknoloji Çabalarına İlişkin Bir Değerlendirme: Türkiye’de Patent Aktivitesi, III.Bilgi Teknolojileri Kongresi, Bilgitek, Pamukkale Üniversitesi, Denizli, 2004, s.4.
• Kattan, A., Abdullah, R., & Geem, Z.W. (2011). Artificial neural network training and software implementation. Newyork: Nova Science.
• Marka ve Patent Terimleri Sözlüğü (2018) https://www.makropatent.com.tr/4/104/105/bilgi-bankasi/terimler-sozlugu/a/ (Erişim Tarihi: Mayıs 2018)
• Mercan, B., Göktaş, D. ve Gömleksiz, M. (2011). AR-GE Faaliyetleri ve Girişimcilerin İnovasyon Üzerindeki Etkileri: Patent Verileri Üzerinde Bir Uygulama. Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, Cilt 7 Sayı 10. ss. 27-44.
• Morbey, G. K. ve Reithner, R. M. (1990). How R&D affects sales growth, productivity and profitability. Research-Technology Management, 33(3), 11-14.
• Nazlı E., Özer İ. ve Yanıktepe B. (2018). Ar-Ge Giderlerinin Karlılık ve Net Satışlara Etkisinin Bir Analizi: Kocaeli İli Örneği, 5. Uluslararası Politik, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Kongresi (ICPESS), 26-29 Ekim 2018, S: 94-103
• OECD (1994). The Measurement of Scientific and Technological Activities, Using Patent Data as Science and Technology Indicators Patent Manual 1994, OECD, Paris.
• OECD ve Eurostat (2005) Oslo Kılavuzu, Yenilik Verilerinin Toplanması ve Yorumlanması İçin İlkeler. (Çev. : TÜBİTAK), 3. Baskı, OECD-Eurostat Ortak Yayını.
• OECD.Stat (2019). Science, Technology and R&D Statistics: Main Science and Technology Indicators, (Erişim Tarihi: 10.04.2019). https://data.oecd.org/rd/researchers.htm
• Örücü, E., Kılıç, R., ve Savaş, A. (2011). KOBİ’lerde İnovasyon Stratejileri ve İnovasyon Yapmayı Etkileyen Faktörler, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 12 (1) 2011, 58-73.
• Saatçioğlu, C. ve Bildirici, Ü. (2017). İnovasyon Göstergeleri Bakımından Türkiye’nin OECD Ülkeleri Arasındaki Yeri: Ekonometrik Bir Uygulama, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, Cilt 5, Sayı 4, 2017, ss.44-56.
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2018). Teknoloji Geliştirme Bölgeleri. https://teknopark.sanayi.gov.tr/Home/TgbListesi (Erişim Tarihi: 31 Mayıs 2018)
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı(2019). Ar- Ge ve Tasarım Merkezleri İstatistikleri. https://btgm.sanayi.gov.tr/Handlers/DokumanGetHandler.ashx?dokumanId=fc1997e4-4dbf-4bcf-a79b-8a8e365576df (Erişim Tarihi:7 Mayıs 2019)
• Süt, E. ve Çetin A.K. (2018). İnovasyon Göstergesi Olarak İnovasyon Endeksleri, Uluslararası Turizm, İşletme, Ekonomi Dergisi International Journal of Tourism, Economicand Business Sciences E-ISSN: 2602-4411 2(2): 299-309, 2018
• Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics, (6th ed.) Boston, MA Pearson.
• TÜİK (2018). Konularına göre istatistikler, Bilgi, teknoloji ve bilgi toplumu http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1082 (Erişim Tarihi: Mayıs 2018)
• Türk Patent Kurumu (2018). İstatistikler, https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/statistics/ (Erişim Tarihi: Mayıs 2018)
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2018 http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27742 (Erişim Tarihi: 5 Haziran 2019)
• Tüylüoğlu, Ş. ve Saraç, Ş. (2012). Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde İnovasyonun Belirleyicileri: Ampirik Bir Analiz, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(1): 39-74.
• UNESCO İstatistik Enstitüsü, 2018 http://uis.unesco.org/apps/visualisations/research-and-development-spending/ (Erişim Tarihi: 5 Haziran 2019)
• Yavuz, Ç. (2010). İşletmelerde İnovasyon-Performans İlişkisinin İncelenmesine Dönük Bir Çalışma, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi (5:2) 2010
• Zerenler, M., Türker, N. ve Şahin, E. (2007). Küresel Teknoloji, Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) ve Yenilik İlişkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı. 17.ss. 653-667.