“ENDÜLÜSTE RAKS” VE “MOHAÇ TÜRKÜSÜ” ÖRNEĞİNDE YAHYA KEMAL’İN ŞİİRLERİNDE KİŞİSEL VE KOLEKTİF BİLİNÇALTI*

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 290 - 303, 01.01.2018

Özlem Fedai

Öz

Bu çalışmada, Cumhuriyet devri Türk şiirinin usta kalemi Yahya Kemal Beyatlı’nın özelde “Endülüs’te Raks” ve “Mohaç Türküsü”, genelde ise Kendi Gök Kubbemiz ve Eski Şiirin Rüzgârıyla adlı eserlerindeki şiirleri, C. G. Jung’un “Kişisel ve Kolektif bilinçaltı” kavramları eşliğinde ele alınmıştır. Ayrıca Nietzsche’nin “Apollon-Dionysos” düalizminden de yararlanılarak şairin şiirlerini, daha çok hangi bilinçaltı sürecinin etkisiyle yazdığı araştırılmıştır. Böylece Beyatlı’nın, birçok şiirini kişisel bilinçaltının etkisiyle yazdığı, sayısı daha az ancak daha meşhur şiirlerini kolektif bilinçaltının etkisi ile yazdığı sonucuna varılmıştır

Anahtar Kelimeler

Kişisel bilinçaltı, kolektif bilinçaltı, Yahya Kemal

THE CONCEPT OF “PERSONAL AND COLLECTIVE SUBCONSCIOUS” IN YAHYA KEMAL BEYATLI’S POEMS, IN THE EXAMPLES OF “ENDÜLÜS’TE RAKS” AND “MOHAÇ TÜRKÜSÜ”

Öz

In this study, Yahya Kemal Beyatlı’s poems within his books Kendi Gök Kubbemiz and Eski Şiirin Rüzgarlarıyla are examined, in company with C. G. Jung’s notion of “personal and collective subconscious”. By referring to Nietzsche’s “Apollonian-Dionysian dichotomy” and the poet’s own biography, his opinions; it is studied that through which subconscious process the poet wrote his poems. Thereby, it is suggested that Beyatlı wrote many of his poems with an “Apollonian” percept, by reflecting the visible world with his personal subconscious; whereas he wrote some of his poems with a Dionysian- collective subconscious

Anahtar Kelimeler

Personal subconscious, collectice subconcious, Yahya Kemal

Kaynakça

• ALKAN, Erdoğan (2005), Şiir Sanatı, İstanbul: İnkılap Kitabevi Yayınları.
• AYVAZOĞLU, Beşir (1993), “Cihân’ın Cânını Aramak, Aşk Estetiği, İstanb.ul: Ötüken Yayınları.
• BEK, Kemal (2001), Yahya Kemal Beyatlı-Yaşamı ve Yapıtlarını Okuma Kılavuzu, İstanbul: Tarih ve Özne Yayınları.
• BENNET, E. A. (2006), Jung Aslında Ne Dedi?, (çev. Işıl Çobanlı), İstanbul: Say Yayınları.
• BEYATLI, Yahya Kemâl (1974), Kendi Gök Kubbemiz, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları.
• BEYATLI, Yahya Kemâl (1962), Eski Şiirin Rüzgârıyla, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları
• BEYATLI, Yahya Kemâl (1971), Edebiyata Dair, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları
• EMRE, İsmet (2006), Edebiyat ve Psikoloji, Anı Yayınları, Ankara.
• ENGİNÜN Prof. Dr., İnci (1994), “Şiirimizin Klâsik Şairi Yahya Kemal Beyatlı”, Doğumunun
• Yüzüncü Yılında Yahya Kemal Beyatlı, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara. EROĞLU, Ebubekir (2008), “Modernleşmenin İçindeki Gelenek ve Yahya Kemal’in Kurucu İşlevi”
• Hayal Şiir-Yahya Kemal Beyatlı Şiiri Üzerine Makaleler, İstanbul: İş Bankası Yayınları. FORDHAM, Freida (2011), Jung Psikolojisinin Ana Hatları, İstanbul: Say Yayınları.
• GÖKERİ, A. İpek (1979), Arketiplere Dayanan Yeni Bir İnceleme Yönteminin Tanıtılarak İngiliz ve Türk Edebiyatında Bazı Romans ve Epik Niteliğinde Yapıtlara Uygulanması, Ankara
• (Yayımlanmamış Doktora Tezi). JACOBİ, Jolande (2002), Carl Gustav Jung Psikolojisi, (çev. Mehmet Arap), İstanbul: İlhan Yayınları.
• JUNG, C. G. (tarihsiz), Anılar, Düşler, Düşünceler (çev İris Kantemir), 2. b., İstanbul: Can Yayınları. KAHRAMAN, Hasan Bülent (1997), “Yahya Kemal Baudelaire’i Okudu Mu?”, İstanbul: YKY.
• NADİ, Doğan, Cumhuriyet, 18.06.1961.
• NİETZSCHE, Friedrich (2003), Müziğin Ruhundan Tragedyanın Doğuşu, (çev. İsmet Zeki Eyüboğlu)
• İstanbul: Say Yayınları. SCHULTZ, Duane-SCHULTZ, Sidney (2007), Modern Psikoloji Tarihi (çev. Yasemin Aslay)
• İstanbul: Kaknüs Yayınları. TANPINAR, Ahmet Hamdi (1982), Yahya Kemal, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• TANPINAR, Ahmet Hamdi (1992), Edebiyat Üzerine Makaleler, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• UYSAL, Sermet Sami (1972), İşte Gerçek Yahya Kemâl, İstanbul: İnkılap Yayınları.
• YETİŞ, Kâzım (1998), Yahya Kemal-I (Hayatı), İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları.
• YÜCEBAŞ, Hilmi (1979), Bütün Cepheleriyle Yahya Kemal Beyatlı, İstanbul. Milliyet Yayınları.