CHANGİNG/TRANSFORMİNG HUMAN RELATİONS İN EVERYDAY LİFE: ONLİNE SHOPPİNG

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 1, 151 - 162, 30.06.2025

Murat Toprak

https://doi.org/10.54282/inijoss.1357662

Öz

In everyday life, shopping is one of the primary methods that people use to meet their needs. In a social reality of mutual interaction, people are in a constant state of exchange or shopping. Therefore, it should be emphasized that there is a cultural interaction as well as a material exchange with shopping. The virtual world significantly transforms human relations in this way. As a result, societies become open to change through exchange. From this point of view, the study aims to discuss the complex view of human relations that emerges with virtual shopping. In addition, the fact that mass media has become an important object of use in everyday life has caused human relations to be shaped by shopping. Changing social conditions and the “necessity” to adapt to the global world have affected the form and direction of shopping. This study examines the new form of shopping in everyday practices, its content and formal shopping changes. The study characterizes this form as virtual shopping and points out that it is an artificial space where material and immaterial needs are met. The study also identified the importance of virtual shopping in everyday life, local and global influences, as well as the transforming needs of human beings from the micro to the macro sphere. It has been determined that face-to-face relationships in social reality have been replaced by virtual shopping in a space that has no time and space limits. Virtual shopping, which facilitates people's everyday life and provides unlimited options to meet their needs, has also offered privacy to the global market along with cultural transformation. With technological devices, people's private sphere has been seriously penetrated and people's daily relationships have been mentally and actionally influenced.

Anahtar Kelimeler

Everyday life , shopping , online shopping , change and transformation.

Gündelik Hayatta Değişen/Dönüşen İnsan İlişkileri: Sanal Alışveriş

Öz

Gündelik hayatta insanın ihtiyaçlarını karşılamada başvurduğu yöntemlerin başında alışveriş gelmektedir. Karşılıklı etkileşimin olduğu sosyal gerçeklikte insanlar sürekli bir değiş tokuş ya da alışveriş halindedir. Dolayısıyla alışverişle beraber maddi bir değiş tokuşun yanı sıra kültürel bir etkileşimin olduğunu vurgulamak gerekir. Sanal dünya insan ilişkilerini bu şekilde önemli ölçüde dönüştürmektedir. Bunun sonucunda toplumlar alışverişle değişime açık hâle gelmektedir. Buradan hareketle çalışma, insan ilişkilerinin sanal elışverişle ortaya çıkan karmaşık görünümünü tartışmayı amaçlamaktadır. Ayrıca kitle iletişim araçlarının gündelik hayatta önemli bir kullanım nesnesi haline gelmesi, insan ilişkilerinin alışverişle şekillenmesine sebep olmuştur. Değişen toplumsal koşullar ve küresel dünyaya adapte olma “zorunluluğu” alışverişin biçimini ve yönünü etkilemiştir. Bu çalışma, gündelik hayat pratiklerinde alışverişin yeni formunu, içerik ve biçimsel değişimini ele almıştır. Çalışma, bu formu sanal alışveriş olarak nitelendirirken onu maddi ve manevi ihtiyaçların karşılandığı yapay bir alan olduğuna dikkat çekmiştir. Ayrıca çalışma, gündelik hayatta sanal alışverişin önemini; yerel ve küresel etkilerin yanı sıra insanın mikro alandan makro alana kadar dönüşen ihtiyaçlarını saptamıştır. Sosyal gerçeklikte yüz yüze olan ilişkiler sanal alışverişle yerini zaman ve mekân sınırı olmayan bir alana bıraktığı tespit edilmiştir. Görece insanın gündelik hayatını kolaylaştırıcı ve ihtiyacı karşılamada sınırsız seçenek hakkı tanıyan sanal alışveriş, kültürel dönüşümle beraber mahremiyeti de küresel pazara sunmuştur. Teknolojik aygıtlarla insanın özel alanına ciddi anlamda nüfuz edilmiş ve insanın gündelik ilişkilerine zihinsel ve eylemsel olarak etki altına alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gündelik hayat , alışveriş , sanal alışveriş , değişim ve dönüşüm

Kaynakça

• Agcadağ, İ. (2014). Sanal alışveriş. Mediterranean Journal of Humanities, 4(1), 22-33.
• Alınta, D. (2023). Dönüştürücü etkiyi ortaya çıkarmak: Covid-19 salgını dönemindeki çevrimiçi alışveriş deneyimleri üzerine nitel bir araştırma. Sosyal Mucit Academic Review, 4(2), 219-260.
• Angün, S. (2024). Çevrimiçi alışverişte farklı toplumların riskleri algılamasına dair bir çalışma. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 10(2): 161-180.
• Armağan, A. (2013). Gençlerin sanal alanı kullanım tercihleri ve kendilerini sunum taktikleri: Bir araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(27), 78-92.
• Baudrillard, J. (2011). Simülakrlar ve simülasyon. Çev. Oğuz A. (6. Basım). Doğu Batı Yayınları.
• Beyaz, Ö. İ. (2022). Dijitalleşme, sosyal medya ve risk toplumu. İmgelem, 6(10), 141-158.
• Blau, P. M. (1964). Exchange and power in social life. John Wiley & Sons.
• Binar, T. (2020). Evlilik sürecinde sanal çöpçatanlık kurumları üzerine bir araştırma: İnstagram ve Facebook Örneği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Halkla İlişkiler Bölümü, Konya (Türkiye).
• Cho, C. H. Kang, J. ve Cheaon, H. J. (2006). Online shopping hesitation. Cyber Psychology & Behavior, 9(3), 261-274.
• Çetinkaya, M. (2013). İlköğretim öğrencilerinde internet bağımlılığının incelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Rehberlik ve Psikoloji Danışmanlık Bölümü, İzmir (Türkiye).
• Erdaş, Y. ve Ecer, F. (2022). Covid-19 salgınında sanal alışveriş platformlarının performanslarının ölçülmesi: Ahp-Mairca modeli. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 13(34), 619-641.
• Gambacorta, C. (1989). Experiences of daily life. Current Sociology, 37(1), 121-140.
• Goffman, E. (2016). Günlük yaşamda benliğin sunumu. Çev. Barış C. (Üçüncü Basım), Metis Yayınları.
• Harvey, D. (2010). Post-modernliğin durumu. Çev. Sungur S. Metis Yayınları.
• Homans, G. C. (1961). Social behavior: It’s elementary forms. Harcourt, Brace &World.
• Homans, G. C. (1951/2017). The human group. Routledge.
• Lee, D. H. (2009). Mobile snapshots and private/public boundaries. Know, Technology and Policy, 22 (1), 161-171.
• Lefebvre, H. (2019). Gündelik hayatın eleştirisi II. Çev. Işık E. (Üçüncü Baskı). Sel Yayıncılık.
• Mead, G. H. (2017). Zihin, benlik ve toplum. Çev. Yeşim E. Heretik Yayınları.
• Murthy, D. (2008). Digital Ethnography: An Examination of the Use of New Technologies for Social Research. Sociology, 42(5), 837-855.
• Özen, M.(2013). Sanal İlişkiler: Hiç Görmediğiniz Bir İnsanı Sevebilmeniz Mümkün mü? https://www.tavsiyeediyorum.com/makale_11716.htm Erişim Tarihi:26.05. 2024
• Ritzer, G. (2013). Sosyoloji kuramları. Çev. Himmet H. De Ki Basım Yayım.
• Sarpkaya, G. ve Sağlam, M. (2019). Covid-19 pandemi dönemi ve sonrasında tüketicilerin e-ticaret eğilimleri üzerine bir araştırma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Girişimcilik Dergisi, 6(2): 40-60.
• Salimoğlu, K.B.(2016). İnternette tanışdık. https://www.tavsiyeediyorum.com/makale_16696.htm Erişim Tarihi: 26.05.2024
• Schütz, A. (2018). Fenomenoloji ve toplumsal ilişkiler. Çev. Adnan A. ve Seyda K. Heretik Yayınları.
• Sili Kalem, A. (2022). Gündelik hayatın dijitalleşmesi karşısında sosyoloji. Necmettin Erbakan Üniversitesi Medeniyet ve Toplum Dergisi (METDER), 6(2), 95-101.
• Toprak, M. (2023). Bir Mekânın gündelik hayatı: Farklılıklarla yaşayabilmek. Paradigma Akademi Yayıncılık.
• Toprak, M. (2022). Etkin özneden edilgene olana: H. Lefebvre ve J. Baudrillard’ın gündelik hayata pratik katkıları. Sosyolojik Bağlam Dergisi, 3(3), 318-329.
• Töret, A. B. (2017). Geleneksel çöpçatanlık kurmunun günümüz sosyal medya evrimi üzerine bir değerlendirme. Ulsulararası Kıbrıs Üniversitesi Folklor/Edebiyat Dergisi, 23(91): 237-250.
• Türkkan, Z. (2020). Toplumsal alışverişte hakkaniyet. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 23 (1), 192-222.
• Yüksel, G. (2020). Medya ve eğitim. M. Çağatay Ö. ve A. Selcen B., (ed.), Eğitim sosyolojisi (İkinci baskı, s. 225-247). Pegem Akademi.
• Wallace, R. ve Wolf, A. (2018). Çağdaş Sosyoloji Kuramları. Çev. Leyla E. ve M. Rami A. (7. Baskı). Doğu Batı Yayınları.