Ölümsüzlüğe Öykünme Bağlamında Şölen Diyaloğunun Dionysos Ritüelleriyle Bağlantısı

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 2, 71 - 86, 15.12.2016

Şeyma Kömürcüoğlu

Öz

İnsanın, tanrının ölümsüzlüğüne öykünmesi ve çeşitli ritüellerle bu amacın peşinden koşması, antik dinlerde rastlanan bir olgudur. Söz konusu ritüeller, antik Yunan dinleri arasında, Dionysos dininde karşılık bulmaktadır. Dionysos dininin mensupları, gerçekleştirdikleri ayinler esnasında tanrının ruhunun o ayine katılanlara nüfuz ettiğine ve bu yolla tanrıdan pay aldıklarına inanıyorlardı. Bu şekilde tanrıdan pay alan kişilerin, belirli bir süreyle tanrılaşmış oldukları ve ahlâkî bir erginlenme yaşadıkları kabul ediliyordu. İnsanın ahlâkî bir çaba çerçevesinde tanrıya benzemesi/tanrıyla bir olması fikri, antik Yunan dinlerinden, antik Yunan felsefesine dönüşüm geçirerek intikal etmiştir. Söz konusu intikalin ve dönüşümün en belirgin okunabileceği isimlerden biri de Platon’dur. Bu makale, antik Yunan toplumundaki dinî atmosferin ve tanrılaşma merkezli ritüellerin, felsefî bir metin olarak Şölen’e etkisi üzerinde durmayı amaçlamaktadır. Bir drama olarak Şölen’in fizikî atmosferi ve felsefî teması, insanın ölümsüzlük arayışı merkezinden incelenmiştir. Şölen’de Eros’un tabiatının ve işlevinin, tanrı-insan ilişkisiyle irtibatı da ölümsüzlük ve tanrıya benzeme temalarıyla bağlantısı ortaya konulmuştur. Platon’un bu konuyu işleyişiyle, Dionysos dininde yer alış şekli arasında herhangi bir irtibat olup olmadığı makalenin temel sorusudur.

Anahtar Kelimeler

tanrıya benzeme, ritüel- felsefe ilişkisi, tanrılaşma, ölümsüzlük, Dionysos, Şölen

Kaynakça

• Anderson, D. E. (1993). The Masks of Dionysos: A Commentary on Plato’s Symposium. Albany, SUNY Press.
• Anton, J. P. (1962). Some Dionysian References in the Platonic Dialogues. The Classical Journal, (58), s. 55-49.
• Bacon, H. H. (1959, Yaz). Socrates Crowned. The Virginia Quarterly Review, 430-415 ,)3(35.
• Benitez, E. (2007). Philosophy, Myth and Plato’s Two-World Eorld View. The Europeon Legacy, 242-225 ,)2(12.
• Bradshaw, D. (1998). The Argument of the Digression in the Theaetetus. Ancient Philosophy, (68 -61 ,)18.
• Bretlinger, J. (1970). The Symposium of Plato. Amherst: University of Massachusetts Press.
• Burkert, W. (1987). Ancient Mystery Cults. Cambridge: Harvard University Press.
• Cooper, J. (Ed.) (1997). The Complete Works of Plato. Cambridge: Hackett Publishing Company
• Cornford, F. (1912). From Religion to Philosophy. New York: Harper& Row.
• Deutsch, H. (1969). A Psychoanalytic Study of the Myth of Dionysus and Apollo: Two Variants of the Son-Mother Relationship. New York: International Universities Press.
• Eliade, M. (2003). Dinler Tarihine Giriş. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Evans, A. (1988). The God of Extasy:Sex-roles and the Madness of Dionysos. New York: St. Martin’s Press.
• Hooper, A. (2013). The Memory of Virtue: Achieving Immortality in Plato’s symposium. Classical Quarterly. 557-543 ,)2(63.
• Lânnström, A. (2011). Socrates, the Philosopher in the Theaetetus Digression (172c–177c), and the Ideal of Homoiôsis theôi. Apeiron, 130-111 ,)2(44.
• Larson, J. (2007). Ancient Greek Cults, A Guide. New York: Routledge