İnançsızlığa Yönelmede Çevresel ve Entelektüel Faktörlerin Etkisi

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 2, 87 - 116, 15.12.2016

Kenan Sevinç , Ali Ulvi Mehmedoğlu

Öz

İnançsızlık, dini veya spiritüel herhangi bir inanca sahip olmamak, doğaüstü bir gerçekliği kabul etmemek, aşkın varlık/varlıklara inanmamak şeklinde tanımlanabilecek tutumların genel adıdır ve ateizm, agnostisizm, apateizm gibi tiplere ayrılmaktadır. Yapılan araştırmaların önemli bir kısmı, inançsızların 70%’den fazlasının sonradan inançsız olduğunu göstermiştir. İnançlı bir bireyin zamanla nasıl inançsız olduğu sorusuna verilen cevapların büyük kısmı, entelektüel gelişimin buna yol açtığı şeklindedir. Bu araştırmada, inançlılardan ve inançsızlardan oluşan 502 kişiye anket uygulanmış ve 32 inançsız ile mülakat yapılmıştır. Elde edilen bulgular incelendiğinde, inançsızlığa yönelmede çevresel faktörlerin entelektüel faktörleri öncelediği, çevresel faktörlerin etkisiyle inançsız olan bireylerin daha sonra inançsızlıklarını rasyonel olarak gerekçelendirmeye çalıştıkları ve inançsızların entelektüel faktörleri ön plana çıkarma eğilimi sergiledikleri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İnançsızlık, ateizm, agnostisizm, çevresel, entelektüel, psikososyal, afektif

Kaynakça

• Allport, G. (2004). Birey ve Dini. (B. Sambur, Çev.) Ankara: Elis Yayınları.
• Altemeyer, B. ve Hunsberger, B. (1997). Amazing Conversions: Why Some Turn to Faith and Others Abandon Religion. Amherst ve New York: Prometheus Books.
• Aronson, E. (2004). The Social Animal (9. Baskı). New York: Worth Publishers.
• Atkinson, R. L., Atkinson, R. C., Smith, E. E., Bem, D. J. ve Nolen-Hoeksema, S. (2010). Psikolojiye Giriş (6. Baskı) (Y. Alogan, Çev.). Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Aydın, A. R. (1995). Dini İnkârın Psiko-sosyal Nedenleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, SBE.
• Baker, J. O. ve Smith, B. (2009). None Too Simple: Examining Issues of Religious Nonbelief and Nonbelonging i the United States. Journal for the Scientific Study of Religion, 48(4), 719-733.
• Bainbridge, W. S. (2005). Atheism. Interdisciplinary Research on Religion, 1(1), 1-24.
• Beit-Hallahmi, B. (2007). Atheists: A Psychological Profile. M. Martin (Ed.), The Cambridge Companion to Atheism içinde (s. 300-317). New York: Cambridge University Press.
• Beit-Hallahmi, B. ve Argyle, M. (1997). The Psychology of Religious Behavior, Belief and Experience. New York: Routledge.
• Blazo, D. R. (2013). The Politics of Atheism in the West. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Memphis: The University of Mississippi.
• Bolay, S. H. (1996). Felsefi Doktrinler ve Terimler Sözlüğü (6. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Bradley, D. (2014). The Reasons of Atheist/Agnostics for Nonbelief in God’s Existence Scale: Development and Initial Validation. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Cleveland: Case Western Reserve University.
• Bremmer, J. N. (2007). Atheism in Antiquitye. M. Martin (Ed.), The Cambridge Companion to Atheism (s. 11-26). New York: Cambridge University Press.
• Brinkerhoff, M. ve Mackie M. (1993). Casting Off the Bonds of Organized Religion: A Religious-Careers Approach to the Study of Apostasy. Review of Religious Researh, 34(3), 235-258.
• Brown, L. B. (1966). The Structure of Religious Belief. Journal for the Scientific Study of Religion, 5(2), 259-272.
• Bullivant, S. (2013). Defining Atheism. S. Bullivant ve M. Ruse (Ed.), The Oxford Handbook of Atheism içinde (s. 11-21). Oxford: Oxford University Press.