A Critique of Western Modernity and the Narrative about Turkey as “Model State”

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 2, 1 - 18, 01.06.2018

Berdal Aral

Öz

Türkiye uzun bir süredir laik modernleşmesi, demokrasi düzeyi ve ekonomik kalkınmışlık düzeyi itibariyle Batılı çevrelerce İslam dünyası için bir “model ülke” olarak lanse edilmiştir. Türkiye’nin bir “model ülke” olarak kavramsallaştırılması bağlamında birbiriyle bağlantılı olan üç meselenin genellikle göz ardı edildiği ya da hafife alındığı gözlenmektedir. Bu konudaki literatüre belli bir derinlik katmak amacıyla, bu çalışmada, aynı zamanda ortaya konan argümana da işaret eden şu sorulara ışık tutulmaya çalışılacaktır: Birincisi, Türk modeli ne ölçüde Batılı laik modernitenin etkisi altındadır? İkincisi, “Türk modeli”ne yapılan vurgu, büyük ölçüde emperyalizmin mührünü taşıyan ve “azgelişmiş”/ “gayrı medeni” Araplar’a ya da Müslümanlar’a ilişkin oryantalist anlatıya yaslanan Batı ile Diğerleri arasındaki söylemsel asimetrinin bir uzantısı mıdır? Üçüncüsü, bir model ülke olarak Türkiye’ye ilişkin literatürün, nispeten daha az ideolojik bir içeriği sahip olan ve daha ikna edici görünen, bir ülkenin iktisadî, sosyal ve siyasî performansını esas alan “örnek ülke” benzeri yeni bir kavramı esas alması daha isabetli olmaz mı? Bu son durumda, Malezya ve Endonezya gibi devlet-aktörler, Türkiye’yle birlikte örnek ülkeler olarak temayüz edebileceklerdir.

Anahtar Kelimeler

Model ülke, modernleşme teorisi, Türk modernleşmesi, laiklik, Avrupa-merkezcilik, Oryantalizm, örnek ülke.

A Critique of Western Modernity and the Narrative about Turkey as “Model State”

Öz

Turkey has long been depicted by Western circles as a ‘model state’ for the rest of the Muslim world on account of its secular modernity, level of democracy and economic advancement. The literature about Turkey as a model-state appears to neglect or treat lightly the three interrelated themes without which this debate is bound to remain superficial. In order to expand the contours of this discussion, this study seeks to shed light on the following questions, which also point to the arguments being made: First, to what extent is the Turkish model impregnated with Western secular modernity? Second, is the stress on the Turkish model part and parcel of the overall discursive asymmetry between the West and the Rest, which involves a strong tinge of imperialism and an orientalist narrative about the “underdeveloped” / “uncivilised” Arabs or Muslims? Third, is it not proper for the literature about the model state (Turkey) to employ a new terminology such as “exemplary state” which is less ideologically-charged and more reliably oriented towards the economic, social and political performance of a given state. In the latter case, state actors, such as Malaysia and Indonesia, could likewise qualify as possible exemplary states, alongside Turkey

Anahtar Kelimeler

Model state, theory of modernization, Turkish modernization, laicism, Eurocentrism, Orientalism, exemplary state.

Kaynakça

• Al-Azm, S. J. (2011). The ‘Turkish Model’: A View from Damascus. Turkish Studies, 12 (4), 633-641.
• Altunışık, M. B. (2005, Winter-Spring). The Turkish Model and Democratization in the Middle East. Arab Studies Quarterly, 27 (1–2), 45–63.
• Aslan, R. (2003, 28 July). Bush’s model won’t play in Iran. New York Times.
• Bhambra, G. K. (2007). Rethinking Modernity: Postcolonialism and the Sociological Imagination. London and New York; Palgrave.
• Blaney, D. L. & Inayatullah, N. (2002). Neo-Modernization? IR and the Inner Life of Modernization Theory. European Journal of International Relations, 8 (1), 103-137.