Unwillingness to Organ Donation and Religious Concerns in Turkey

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 3, 35 - 50, 01.09.2018

Zeynep Burcu Uğur

Öz

Bu çalışma ile Türkiye’de yaşayanların organ bağışına yaklaşımının Avrupa ülkelerinde yaşayanlar ile kıyaslanması ve organ bağışı hususundaki dinî kaygıların ele alınması amaçlanmıştır. Bunun için Eurobarometer 72.3 anketi kullanılmıştır. Bu anket, Avrupa çapında en güncel verileri sunmakta ve Türkiye için toplumu temsil edebilir nitelikte olan tek ankettir. Ankete Türkiye’den katılan 1.004 kişinin %50’den fazlası organlarını bağışlamak istemediklerini ve %16’sı da bu konuda kararsız olduklarını belirtmişlerdir. Katılımcıların sadece %19’u organ bağışı ile ilgili hukuki düzenlemelerden haberdardır. Ayrıca katılımcıların organ bağışlamak istememelerinin en yaygın sebebi, (%35.7) dinî gerekçelerdir. Bulgularımız, Türkiye’nin sosyo-kültürel çerçevesinde organ bağışını artırmanın en temel unsurunun dinî kaygıları gidermek olduğunu göstermektedir. Organ bağışıyla ilgili en kritik nokta ‘beyin ölümünü’ resmî ölüm olarak tanımlayıp tanımlamamakta yatmaktadır. Fakat Diyanet İşleri Başkanlığı’nın organ bağışı ile ilgili kararı, beyin ölümünün ölüm olarak kabul edilip edilmediği ile ilgili bir açıklama barındırmamaktadır. Bu belirsizliği gidermek için Türkiye’deki İslam âlimleri, beyin ölümünü tartışmalı ve izin verilebilirliği hususunu açıklığa kavuşturmalılardır.

Anahtar Kelimeler

Organ bağışına yaklaşım, dinî kaygılar, beyin ölümü, Türkiye, İslam

Unwillingness to Organ Donation and Religious Concerns in Turkey

Öz

This study aimed to determine the Turkish population’s attitudes towards organ donation in comparison to European countries and discuss religious concerns regarding organ donation. Public attitudes were studied using the Eurobarometer 72.3 survey which is the most recent survey on organ donation in Europe and is population representative. Among 1,004 respondents from Turkey, over 50% of participants were not willing to donate their organs, and around 16% of people remain equivocal. Only about 19% of respondents were familiar with the national laws regarding organ donation, and the most (35.7%) commonly cited reason for refused organ donation was: “religious reasons”. In Turkish socio-cultural context, an essential component for success in organ donation is addressing religious concerns. As the crux of the organ donation is acceptance of ‘brain death’ as formal death, and Turkish Presidency’s guidelines on organ donation do not clarify whether brain death is accepted as death or not, Islamic scholars in Turkey needs to discuss brain death and clarify its permissibility.

Anahtar Kelimeler

Attitudes toward organ donation, religious concerns, brain death, Turkey, Islam

Kaynakça

• Abadie, A., & Gay, S. (2006). The impact of presumed consent legislation on cadaveric organ donation: A crosscountry study. J Health Econ, 25(4), 599-620. doi:10.1016/j.jhealeco.2006.01.003
• Akgun, H. S., Bilgin, N., Tokalak, I., Kut, A., & Haberal, M. (2003). Organ donation: A cross-sectional survey of the knowledge and personal views of Turkish health care professionals. Transplant Proc, 35(4), 1273-5.
• Akrami, S. M., Osati, Z., Zahedi, F., & Raza, M. (2004). Brain death: recent ethical and religious considerations in Iran. Transplant Proc, 36(10), 2883-7. doi:10.1016/j.transproceed.2004.10.046
• Albar, M. A. (2010). Islamic ethics of organ transplantation and brain death. Islam dan Pemindahan Organ (pp. 105). Kuala Lumpur: Institute of Islamic Understanding Malaysia