Özel Eğitim Öğretmenlerinin Çalışma Yaşamı Kalitelerinin Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 1, 94 - 110, 01.06.2016

Hasan Bozgeyikli

Öz

Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin çalışma yaşamı kalitelerinin çeşitli demografik değişkenler (cinsiyet, medeni durum, kıdem, mesleği isteyerek seçim seçmediği ve meslekten memnuniyet düzeyi) açısından incelenmesinin amaçlandığı bu çalışmada genel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcıları 2015-2016 eğitim öğretim döneminde Kayseri ve Konya il merkezlerindeki özel eğitim kurumlarında çalışan toplam 217 özel eğitim öğretmeninden oluşmaktadır. 217 katılımcının % 52,5’i (114) kadın, %47,5’i (103) erkektir. Araştırma verilerini toplamak amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen kişisel bilgi formu ve çalışanlar için yaşam kalitesi ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistiklerin aynı sıra bağımsız gruplar için t testi, tekyönlü varyans analizi ve tukey testi teknikleri kullanılmıştır. Araştırma bulguları özel eğitim öğretmenlerinin çalışma yaşamı kalitelerinin alt boyutları olan mesleki tatmin, tükenmişlik ve eş duyum yorgunluğu düzeylerinin cinsiyet, medeni durum, kıdem, mesleği isteyerek seçip seçmeme ve meslekten memnuniyet değişkenleri açısından anlamlı düzeyde farklılaştığı sonucunu ortaya çıkarmıştır. Bu araştırmanın sonuçları ilgili literatür çerçevesinde tartışılmış ve gelecek araştırmalara yönelik öneriler sunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Özel eğitim öğretmenleri, çalışma yaşamı kalitesi, demografik özellikler

Examination of Special Education Teachers’ Professional Life Quality According to Demographic Features

Öz

The various demographic variables of the working life quality of teachers (gender, marital status, seniority, job willingly choose which to choose and human satisfaction level) who are recruited in special education field is intended to be examined for this study. Survey model was used for this study. The participants consist of Kayseri and Konya 2015-2016 academic year a total of 217 special education teachers working in special educational institutions in the city centers. 52.5% of 217 respondents (114) were female, 47.5% (103) were male. Professional Quality of life scale and personal information form developed by the researcher was used to collect research data scale. t test for the same as independent groups of descriptive statistical analysis of the data testing unidirectional variance analysis and Tukey test techniques were used. The findings show that professional satisfaction that the dimensions of the working life of the quality of special education teachers, compassion satisfaction, burnout and compassion fatigue levels of the sex, marital status, seniority, job willingly choose or not to choose and human satisfaction variables revealed form the results differed significantly in terms. The results of this research were discussed in accordance with the relevant researches and were presented and recommendations for future research

Anahtar Kelimeler

Special education teachers, life quality, demographic features

Kaynakça

• Andrew, J., Faubion, C., ve Palmer, C. (2002). The relationship between counselor satisfaction and extrinsic job factors in state rehabilitation agencies. Rehabilitation Counselors Bulletin, 45(4), 223-232.
• Bane, T., Y. (2006) Job Satisfaction Among Professional Middle School Counselors in Virginia. Unpublished Doctoral Thesis. Faculty of the Virginia Polytechnic Institute, Blacksburg, VA
• Bond, J., Corner, L. (2004). Quality of Life and Older People. Open University Press. London.
• Bowling, A. (1993) Measuring Health, A review of Quality of Life Measurement. Open University Pres, s. 1-23.
• Bozgeyikli, H. (2011) Observation Of Turkish School Counselor’s Life Quality, International journal of Academic Research, Vol. 3(4), s:326-331.
• Brush, D. H., Moch, M. K., ve Pooyan, A. (1987). Individual differences and job satisfaction. Journal of Operational Behavior, 8, 139-156.
• Cemaloğlu, N. ve Erdemoğlu Şahin, D. (2007) Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 465- 484.
• Coll, K. M., ve Freeman, B. (1997). Role conflict among elementary school counselors: A national comparison with middle and secondary school counselors. Elementary School Guidance & Counseling, 31, 251-261.
• Dolunay, A. B. (2001). Keçiören İlçesi Genel Liseler ve Teknik- Ticaret- Meslek Liselerinde Görevli Öğretmenlerde tükenmişlik Durumu Araştırması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Ducharme, L. J., ve Martin, J. K. (2000). Unrewarding work, coworker support, and job satisfaction. Work and Occupations, 27, (2), 223-243.
• Ganz P, Reuben D. (2000) Assessment of health status and outcomes: Quality of life and geriatric assessment. In: Hunter C, Johnson K, Muss H (eds), Cancer in the Elderly. New York, Marcel Dekker Inc.
• Gazioglu, S., ve Tansel, A. (2006). Job satisfaction in Britian: Individual and job related factors. Applied Economics, 38(10), 1163-1172.
• Girgin, G, ve Baysal, A. (2005). Tükenmişlik sendromuna bir örnek: zihinsel engelli öğrencilere eğitim veren öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4 (4), 172-187.
• Izgar, H. (2000). Okul yöneticilerinin tükenmişlik düzeyleri, nedenleri ve bazı Etken faktörlere göre incelenmesi (Orta Anadolu örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Karahan, Ş., ve Balat, G. U. (2011) Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Öz- Yeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 29 (Ocak 2011/I), ss. 1-14.
• Kesler, K. D. (1990). Burnout: A multimodal strategy to assessment and resolution. Elementary School Guidance & Counseling, 24(4), 303-311.
• Kırılmaz, A., Çelen, Y., ve Sarp, N. (2000). İlköğretim’de Çalışan Bir Öğretmen Grubunda “Tükenmişlik Durumu” Araştırması. A.Ü. Sağlık Eğitim Fakültesi, İlköğretim-Online 2(1), 2- 9. 01 Mart 2016 tarihinde http:// www.ilkogretimonline.org.tr adresinden erişilmiştir.
• Kış, A. Gürgür, H. ve Akçamete, G. (2012). Engelli öğretmenlerin iş doyumları ve çalışma koşulları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 272 – 294.
• Koustelios, A.D. (2001). Personal characteristics and job satisfaction of Greek teachers. The international journal of educational management, 15(7), 354-358.
• Levine, R. J.(1996) Quality of life assessments in clinical trials: an ethical perspective. In: Spilker B (editor). Quality of Life and Pharmacoeconomics in Clinical Trials. 2nd edition. Philedelphia, Lippincott-Raven Publishers, 51:489-95.
• Lobban, R. K., Husted, J., ve Farewell, V. T. (1998). A comparison of the effect of ob demand, decision latitude, role and supervisory style on self-reported job satisfaction. Work & Stress, 12, (4), 337-350.
• Martin, U., ve Schinke, S. P. (1998). Organizational and individual factors influencing job satisfaction and burnout of mental health workers. Social Work in Health Care, 28, (2), 51-62. Maslach C, Jackson SE (1981) The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behavior, 2: 99- 113.
• Maslach, C. (2003). Job burnout: New directions in research and intervention. Current Directions in Psychological Science, 12, 189–192.
• Maslach, C., Jackson, S. E., ve Leiter, M. (1996). Maslach Burnout Inventory manual (3rd ed.). Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.
• Maslach, C., Schaufeli, W. B., ve Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52, 397–422.
• Matsumoto, D. (2009) The Cambridge Dictionary of Psychology. UK: Cambridge University Press
• Mertler, C. (2002). Job satisfaction and perception of motivation among middle and high school teachers. American Secondary Education, 31(1), 43-53.
• Olson, M. J., ve Dilley, J. S. (1988). A new look at stress and the school counselor. The School Counselor, 35, 194-198.
• Orley J., Kuyken, W. (1993) Quality of Life Assessment: International Perspectives. Proceedings of The Jointmeeting Organized by the WHO and the Foundation IPSEN in Paris, s. 41-57.
• Ortlepp, K., ve Friedman, M. (2002). Prevalence and correlates of secondary traumatic stress in workplace lay counsellors. Journal of Trauma Stress, 15(3), 213–222.
• Pearlman, L.A. ve MacIan, P.S. (1995). Vicarious traumatization: An empirical study of the effects of trauma work on trauma therapists. Professional Psychology: Research and Practice, 26, 558-565.
• Platsidou, M. ve Agaliotis, I. (2008). Burnout, job satisfaction and instructional assignmentrelated sources of stress in Greek special education teachers. International Journal of Disability, Development and Education (1034-912X), 55(1),61-76
• Pugliesi, K. (1999). The consequences of emotional labor: Effects on work stress, job satisfaction, and well-being. Motivation and Emotion, 23, (2), 125-154.
• Sevimli, F. ve İşcan, Ö.F., (2005), “Bireysel ve İş Ortamına Ait Etkenler Açısından İş Doyumu”, Ege Akademik Bakış – Ekonomi, İşletme, Uluslararası İlişkiler ve Siyaset Bilimleri Dergisi; Cilt:5, ss.1-2.
• Sheffield, D. S. (1999). A qualitative study of burnout among three school counselors (Doctoral dissertation, North Carolina State University, 1999). Dissertation Abstracts International, 60, 2390.
• Spilker B.(1990) Introduction to the field of Quality of Life trials. In: Spilker B (ed), Quality of Life Assessments in Clinical Trials. New York, Raven Press, 3-10.
• Stamm BH (2005). Professional Qualitiy of Life Scale IV Tests. 3 Mart 2016 tarihinde http://www.proqol.org/ProQol_Test.html. Adresinden erişilmiştir.
• Sulu, H. (2007) Resmi ve özel ilköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin iş tatminleri ile denetim odağı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Şahin, H. ve Dursun, A. (2009). Okul öncesi öğretmenlerinin iş doyumları: Burdur örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, yıl 9, sayı 18, 160-174.
• The WHOQOL Group (1996) What Quality of Life. World Health Forum, 17:354-356.
• Um, M., ve Harrison, D. F. (1998). Role stressors, burnout, mediators, and job satisfaction: A stress-strain-outcome model and an empirical test. Social Work Research, 22, (2), 100-115.
• Whalen GF, Ferrans CE. (2001). Quality of life as an outcome in clinical trials and cancer care: A primer for surgeons. J Surg Oncol ; 77: 270-276
• Wolpin, J., Burk, R. J., ve Greenglass, E. R. (1991). Is job satisfaction an antecedent or a consequence of psychological burnout? Human Relations, 44, (2), 193-209.
• Yeşil A, Ergün Ü, Amasyalı C, Er F, Olgun NN ve Aker AT (2010). Çalışanlar için yaşam Kalitesi Ölçeği Türkçe Uyarlaması Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışması. Nöropsikiyatri Arşivi Dergisi, 47: 111-117.