Boş Zaman Yoluyla Stresle Baş Etme Stratejisi ve Mutluluk Düzeyi Arasındaki İlişki

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 2, 593 - 607, 30.12.2022

Buğra Akay , Betül Ayhan , Fatih Yaşartürk

Öz

Araştırmanın amacı, Bartın Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin boş zaman yoluyla stresle baş etme stratejisi ve mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın çalışma grubu, kolayda örnekleme yöntemi ile seçilen 632 (kadın 245 ve erkek 387) Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu, “Boş Zaman Yoluyla Stresle Baş Etme Strateji Ölçeği (BZSBSÖ)” ve “Oxford Mutluluk Ölçeği (OMÖ)” kullanılmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler, t-Testi, ANOVA ve Pearson Korelasyon analizleri kullanılmıştır. Çalışmanın bulgularında katılımcıların cinsiyet değişkenine göre BZSBSÖ ve alt boyutları arasında anlamlı farklılık tespit edilmezken cinsiyet değişkeni ile OMÖ arasında erkek katılımcıların lehine anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Katılımcıların yaş değişkeni ile BZSBSÖ ve OMÖ arasında anlamlı ilişki tespit edilmemiştir. Üniversite öğrencilerinin gelir ve spor yapma yılları ile OMÖ arasında düşük düzeyde ve pozitif yönde anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Üniversite öğrencilerinin serbest zaman süresi ve spor yapma yılları ile BZSBSÖ arasında düşük düzeyde ve pozitif yönde anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Üniversite öğrencilerinin boş zaman yoluyla stresle baş etme stratejileri ile mutluluk düzeyleri arasında düşük düzeyde ve pozitif yönde anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Sonuç olarak Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin boş zamanlarında stresle baş etme stratejisi geliştirmeleri mutluluk düzeylerini olumlu yönde etkilediği söylenebilir. Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin stresle baş etme stratejilerini geliştirecek boş zaman etkinliklerinin planlanması ve uygulanması mutluluk düzeylerine katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Boş zaman, Stresle baş etme stratejisi, Mutluluk, Leisure time, Coping strategy with stress, Happiness

The Relationship Between Happiness Level and Coping Strategy with Stress through Leisure Time

Öz

The aim of the study is to examine the relationship between coping strategies with stress through leisure time and the happiness levels of students studying at the Faculty of Sport Sciences at Bartın University. The study group of the research consisted of 632 (female 245 and male 387) students from the Faculty of Sport Sciences selected by convenient sampling method. Personal information forms, "Leisure Stress Coping Strategies Scale (LSCSS)" and "Oxford Happiness Questionnaire (OHQ)" were used as data collection tools in the study. Descriptive statistics, t-test, and Pearson Correlation were used in the analysis of the data. While the findings of the study showed no significant difference between the LSCSS and sub-dimensions according to the gender variable of participants, significant differences was found between the gender variable and the OHQ in favour of the male participants. There was no significant relationship between the age variable of the participants and LSCSS and OHQ. A low-level and positively significant relationship was found between the income and year of sports of university students and OHQ. A low-level and positive significant relationship was found between university students' leisure time and year of sports and LSCSS. A low and positive significant difference was found coping strategy with stress via leisure time and happiness levels of university students. As a result, it can be said that the students of the Faculty of Sports Sciences develop a coping strategy with stress in their leisure time, which positively affects their happiness levels. Planning and implementation of leisure activities that will develop the coping strategy with stress of the students of the Faculty of Sports Sciences will contribute to their happiness level

Anahtar Kelimeler

Leisure time, Coping strategy with stress, Happiness

Kaynakça

• Abbate-Daga, G., Quaranta, M., Marzola, E., Amianto, F., Fassino, S. (2015). The relationship between alexithymia and intolerance of uncertainty in anorexia nervosa. Psychopathology, 48(3): 202-208. https://doi.org/10.1159/000381587
• Aksoy, Y. (2020). Fitness merkezlerine giden insanların boş zaman stratejilerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 22(1): 55-63.
• Akgül, B. M., Karaküçük, S. (2015). Boş zaman yönetimi ölçeği: geçerlik- güvenirlik çalışması. International Journal of Human Sciences, 12(2): 1867-1880. http://doi.org/10.14687/ijhs.v12i2.3445
• Akyüz, H., Türkmen, M. (2016). Üniversite öğrencilerinin boş zaman faaliyetlerine yönelik tutumlarının incelenmesi: Bartın Üniversitesi örneği. International Journal of Sport Culture and Science, 4(1): 340-357.
• Akyüz, H., Yaşartürk, F., Aydın, İ., Zorba, E., Türkmen, M. (2017). Üniversite öğrencilerinin yaşam kalitesi ve mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2): 253-262.
• Akyüz, H., Yaşartürk, F., Karataş, İ., Türkmen, M., Zorba, E. (2018). Rekreasyon bölümünde öğrenim gören öğrencilerin serbest zaman motivasyonlarının mutluluk düzeyi üzerine etkisi. International Journal of Human Sciences, 15(2): 1086-1096. https://doi.org/10.14687/jhs.v15i2.5355
• Altın, M. (2018). Strategies of high school students to cope with stress through leisure time. International Journal of Higher Education, 7(4): 195-202. https://doi.org/10.5430/ijhe.v7n4p195
• Arslan, S. (2011). Serbest zaman kullanımı: Sıradan serbest zaman etkinlikleri ve sistemli serbest zaman etkinlikleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2): 1-10.
• Aslan, L. N. (2000). Üniversite öğrencilerinin boş zaman değerlendirme eğilimi. İzmir: Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Bakırcıoğlu, R. (2014). Ansiklopedik eğitim ve psikoloji sözlüğü. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Bal, P. N., Gülcan, A. (2014). Genç yetişkinlerde iyimserliğin mutluluk ve yaşam doyumu üzerindeki etkisinin incelenmesi. Asya Öğretim Dergisi, 2(1): 41-52.
• Bayrakdar, A., Genç, A., Karaman, M. (2019). The relationship between the level of physical activity and daily life habits of adolescents. International Journal of Applied Exercise Physiology, 8(3): 32-39. https://doi.org/10.26655/IJAEP.2019.9.5
• Bedir, F. (2016). Boş zaman (rekreasyonel) aktivitelerinin stresin üstesinden gelebilme rolünün incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Boss, P. (2004). Ambiguous loss research, theory, and practice: Reflections after 9/11. Journal of Marriage and Family, 66(3): 551-566. https://doi.org/10.1111/j.0022-2445.2004.00037.x
• Boss, P., Yeats, J. R. (2014). Ambiguous loss: A complicated typeof grief when loved ones disappear. Bereavement Care, 33: 63-69. https://doi.org/10.1080/02682621.2014.933573
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demiral, F. (2021). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cantez, E. (2018). Üniversite öğrencilerinin mutluluk, psikolojik sağlamlık ve öz yeterlik düzeyleri arasındaki ilişki. Aydın İnsan ve Toplum Dergisi, 4(2): 61-76.
• Çevik, H., Özcan, Ö., Munusturlar, S. (2018). Boş zaman yoluyla stresle baş etme inancı ölçeği ve boş zaman yoluyla stresle baş etme strateji ölçeğinin faktör yapısının türkiye örneklemine yönelik sınanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. SPORMETRE, 17(2): 36-50. https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000353
• Çiçek, G., İmamoğlu, O., Yamaner, F., Türk, N. (2017). Psychological effects of cardio bosu exercise on sedentary women. International Journal of Sport Exercise and Training Sciences. 3(3): 69-75. https://doi.org/10.18826/useeabd.307306
• Demir, K., Duman, S. (2019). Bireylerin spor yapma durumlarıyla, benlik saygıları ve mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkisinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(4): 437-449. https://doi.org/10.31680/gaunjss.567126
• Demir, R., Murat, M. (2017). Öğretmen adaylarının mutluluk, iyimserlik, yaşam anlamı ve yaşam doyumlarının incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 7(13): 347-378. https://doi.org/10.26466/opus.347656
• Doğan, E., Yılmaz, A. K., Kabadayi, M., Mayda, M. H. (2018). Spor bilimleri öğrencileri ile farklı fakültelerde okuyan öğrencilerin sosyalleşme ve mutluluk düzeylerinin incelenmesi. Kafkas Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22): 403-411. https://doi.org/10.9775/kausbed.2018.027
• Doğan, T., Çötok, N. A. (2011). Oxford mutluluk ölçeği kısa formunun Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(36): 165-170.
• Eskin, M., Harlak, H., Demirkiran, F., Dereboy, C. (2013). Adaptation of perceived stress scale to Turkish: reliability and validity analysis. New Symposium Journal, 51(3): 132-140.
• Eskiler, E., Karataş, G. (2017). Sakarya üniversitesi öğrencilerinin serbest zaman ilgilenimleri ile davranışsal niyetleri arasındaki ilişkilerinin incelenmesi. İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 7(3): 10-24.
• Eryılmaz, A. (2009). Ergenlik döneminde stres ve başa çıkma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2): 20-37.
• Ferreri-Carbonell, A. (2005). Income and well-being: an empirical analysis of the comparison ıncome effect. Journal of Public Economics, 89(6): 997-1019. https://doi.org/10.1016/j.jpubeco.2004.06.003
• Genç, A., Tunç, A. Ç. (2020). Examination of obesity awareness levels of physical education teacher and coaching education. Journal of Education and Training Studies, 8(2): 24-28. https://doi.org/10.11114/jets.v8i2.4638
• George, D., Mallery, P. (2019). IBM SPSS Statistics 25 Step by Step: A Simple Guide and Reference. Routledge.
• Göksel, A. G., Caz, Ç., Yazıcı, Ö. F., Zorba, E. (2018). Spor hizmeti alan bireylerin sosyal görünüş kaygısı ve öznel mutluluklarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(3): 88-101. https://doi.org/10.31680/gaunjss.434184
• Hills, P., Argyle, M. (2002). The oxford happiness questionnaire: a compact scale for the measurement of psychological well-being. Personality and Individual Differences, 33(7): 1073-1082. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(01)00213-6 Iwasaki, Y. (2006). Counteracting stress through leisure coping:A prospective health study. Psychology Health & Medicine, 11(2): 209-220. https://doi.org/10.1080/13548500500155941 Iwasaki, Y., Mannell, R. C. (2010). Hierarchical dimensions of leisure stress coping. Leisure Sciences, 22: 163-18. https://doi.org/10.1080/01490409950121843 Kalkavan, A., Kadıoğlu, H. C., Kayhan, R. F. (2021). Spor lisesindeki sporcuların stresle başa çıkma düzeylerinin araştırılması. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 9(24): 124-137.
• Karaküçük, S., Başaran, Z. (1996). Stresle başa çıkmada rekreasyon faktörü. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(4): 55-64.
• Kaya, Ö. S., Demir, E. (2017). Kendini toparlama gücü ve stresle başa çıkma stratejilerinin mutluluk düzeyini yordama gücü. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (33): 18-33.
• Kayğusuz, Ş., Karagün, E. (2021). İstanbul Avrupa yakası fitness antrenörlerinin tükenmişlik, stresle başa çıkma ve yardım arama tutumları. OPUS International Journal of Society Researches, 17(35): 2102-2124. https://doi.org/10.26466/opus.784499
• Kesici, M. (2019). Yiyecek-içecek yöneticilerinin boş zaman tutumu ve boş zaman etkinliklerine katılım engelleri ilişkisi. GSI Journals Serıe A: Advancements in Tourism, Recreation and Sports Sciences, 2(1): 76-94. https://doi.org/10.5281/zenodo.3360335
• Kılbaş, Ş. (2004). Rekreasyon boş zamanı değerlendirme. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Köksal, O., Şahin, F. (2015). Gelir ve mutluluk: Gelir karşılaştırmasının etkisi. Sosyoekonomi, 23(26): 45-60. https://doi.org/10.17233/se.91108
• Layard, R. (2005). Happiness: Lessons from a new science. Penguin Books.
• Marar, Z. (2003). Happiness paradox. Reaktion Books.
• Masaroğulları, G., Koçakgöl, M. (2011). Psikoloji sözlüğü. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Mumcu, N., Mumcu, H. E. (2019). Sporun stres ve mutluluk üzerine etkileri. Ankara: Akademisyen Kitabevi AŞ.
• Myers, D. G., Deiner, E. (1995). Who is happy. Psychological Science, 6(1): 1-17. https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.1995.tb00298
• Myers, D. G., Diener, E. (2018). The Scientific Pursuit of Happiness. Perspectives on Psychological Science, 13(2): 218-225. https://doi.org/10.1177/174569161876517
• Özgün, A., Yaşartürk, F., Ayhan, B., Bozkuş, T. (2017). Hentbolcuların spora özgü başarı motivasyonu ve mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, (3)2: 83-94.
• Öztaş, İ. (2018). Farklı kurumlarda çalışan memurların serbest zaman doyum ve mutluluk düzeylerinin belirlenmesi (Kırıkkale ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ağrı.
• Parmaksız, İ. (2021). Erişkin dönemde belirsizliğe tahammülsüzlük üzerinde otomatik düşünceler ve stresle başa çıkma mekanizmalarının etkisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 13(Ek 1): 1-11. https://doi.org/ 10.18863/pgy.850699
• Sabuncuoğlu, Z., Paşa, M., Kaymaz, K. (2010). Zaman yönetimi. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Serdar, E., Demirel, M., Harmandal Demirel, D., Donuk, B. (2018). Üniversite öğrencilerinin serbest zaman doyum düzeyleri ve mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki. Sosyal Bilimler Dergisi, 5(28): 429-438. https://doi.org/10.16990/SOBIDER.4412
• Söyler, D. Y., Gacar, A., Altungül, O. (2022). Fitness merkezlerinde spor yapan kadınların mutluluk düzeylerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(1): 30-41.
• Szabo, A. (2003). The acute effects of humor and exercise on mood and anxiety. Journal of Leisure Research, 35(2): 152-162. https://doi.org/10.1080/00222216.2003.11949988
• Tsaur, S. H., Yen, C. H., Hsiao, S. L. (2013). Transcendent experience, flow and happiness for mountain climbers. International Journal of Tourism Research, 15(4): 360-374. https://doi.org/10.1002/jtr.1881
• Türkmen, İ., Yaşartürk, F. (2021). Formasyon eğitimindeki öğrencilerin boş zaman yoluyla stresle baş etme stratejileri ve öğrenme stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(2): 459-471. https://doi.org/10.25307/jssr.972686
• Uzun, M., İmamoğlu, O. (2020). Serbest zaman yolu ile stresle baş edebilme stratejilerinin incelenmesi: halı sahada futbol oynayanlar üzerinde bir araştırma. Turkish Studies-Social Sciences, 15(4): 2187-2198. http://doi.org/10.29228/TurkishStudies.42974
• Üney, R., Erim, B. R. (2019). Kapalı cezaevindeki kalan erkek mahkûmlarda düzenli fiziksel egzersizin şiddet davranışı, stresle baş etme ve özgüven üzerine etkileri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 20(6): 619-626. https://doi.org/10.5455/apd.29009
• Yaşartürk, F., Akyüz, H., Karataş, İ. (2018). Rekreasyon bölümü öğrencilerinin boş zaman yönetimi ile akademik başarılarını etkileyen örgütsel faktörler arasındaki ilişkinin incelenmesi. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(2): 233-243. https://doi.org/10.25307/jssr.485859
• Yaşartürk, F., Yılmaz, H. (2019). Rekreatif etkinliklere katılan kamu personellerinin iş stresi ve serbest zamanda algılanan özgürlük düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, (8)1: 1325-1335. https://doi.org/10.33206/mjss.499731
• Yaşartürk, F., Akyüz, H., Karataş, H. (2020). The investigation of the relationship between handball players’ levels of leisure boredom and happiness. African Educational Research Journal, 8(1): 81-86. https://doi.org/10.30918/AERJ.8S1.20.013
• Yaman, M., Arslan, S. (2009). Çocuk ve gençlik suçlarının önlenmesinde rekreatif sporlar. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1): 445-459.
• Yurtsever, H. (2009). Kişilik özelliklerinin stres düzeyine etkisi ve stresle başa çıkma yolları: üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.