ON THE USING OF SCIENTIFIC DATA FOR UNDERSTANDING AND INTERPRETATION OF HADITH

Yıl 2014, Cilt 2 (Özel Sayı 1), 397 - 414, 22.03.2016

Osman Oruçhan

https://doi.org/10.14486/IJSCS113

Öz

The Muslim scholars were made great efforts on understanding and interpretation of the Prophet Muhammad's cultural heritage, during the Islamic history.They were made also use of experiences, observations and scientific data for understanding and interpretation of Hadith texts. In the last two centuries, they were used the scientific data more intensely. The Muslim scholars were adopted two different approaches to this issue: According to the first approach, the hadiths are revealed knowledges. For this reason, The Hadiths cannot be criticized by using the information that product of the human mind and senses, but the scientific data that supports the Hadith can be used in interpreting of hadith. According to second approach, the traditions should be utilized in every age again. Many of the scholars involved in this approach were used that scientific data for critisizm of Hadith texts. In this paper, both approachs’s arguments are discussed and methodological recommendations on understanding and interpretation of the hadith on the use of scientific data is presented.

Anahtar Kelimeler

Understanding, Interpretation, Hadith, Scientific Data

HADİSLERİN ANLAŞILMASI VE YORUMUNDA BİLİMSEL VERİLERİN KULLANIMI ÜZERİNE

Öz

İslam âlimleri tarih boyunca Hz. Peygamber'in mirasını anlama ve yorumlama konusunda büyük çabalar sarf etmişlerdir. Onlar, bazı hadis metinlerini anlamak ve yorumlamak için tecrübe, müşahede ve bilimsel verilerden de yararlanmışlardır. Son iki yüzyılda bilimsel verilerden yararlanma daha yoğun olmuştur. Müslüman âlimler, bu konuda iki farklı yaklaşım benimsemişlerdir: Birinci yaklaşıma göre, hadisler vahiy kaynaklı bilgilerdir. Bu nedenle onlar, insan aklının ve duyularının ürünü olan bilgiler kullanılarak tenkit edilemezler, ancak hadisleri destekleyen bilimsel veriler, hadislerin yorumlanmasında kullanılabilir. İkinci yaklaşıma göre hadisler, her çağda yeniden ele alınıp değerlendirilmelidir. Bu yaklaşıma dâhil olan âlimlerin pek çoğu bilimsel verileri hadis metinlerinin tenkidi için kullanmışlardır.tartışılmış ve hadislerin anlaşılması ve yorumlanmasında bilimsel verilerin kullanılması konusunda metodolojik öneriler sunulmuştur. Bu tebliğde, her iki yaklaşımın argümanları

Anahtar Kelimeler

Anlama, Yorumlama, Hadis, Bilimsel veriler

Kaynakça

• Akbulut, A. (1992); Nübüvvet Meselesi Üzerine, Birleşik yay., Ankara.
• Aksan, D. (1995); Her Yönüyle Dil, Ankara.
• Aydemir; A. (1992); Tefsirde İsrailiyyat, Beyan Yay. İstanbul
• Bağcı, H. M. (2009); Hadis Tarihi,(İlk Üç Asır), Ankara.
• el-Bâr, M. A. (1991); Kur’an-ı Kerîm ve Modern Tıbba Göre İnsanın Yaratılışı, (Abdulvehhab Öztürk, Çev.) Ankara.
• Birand, K. (1960); Manevi İlimler Metodu Olarak Anlama, A.Ü.İ.F.Y., Ankara.
• Bolay, S. H. (1997); Felsefi Doktrinler ve Terimler Sözlüğü, Akçağ, Ankara.
• Bozer, F. vd. (1986); Evrim Anaforu ve Gerçek, İzmir.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail (1410/1990); es-Sahîh, (6), (Mustafa Dîb el-Buğâ, Thk.), Dâru İbn Kesîr, Beyrut.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail, (t.y.) et-Tarihu’l Kebîr, (es-Seyyid Hâşim en-Nedvî, Thk.), Dâru’l Fikr, Beyrut.
• Dartma, B. vd. (2010); Tefsir Tarihi ve Usûlü, Anadolu Üniversitesi Yay. Eskişehir.
• Ebû Reyye, M. (1988); Muhammedî Sünnetin Aydınlatılması, (Muharrem Tan Çev.), İstanbul.
• Ebû Şehbe, M. (1990); Sünnet Müdafaası, (M. Görmez-M. E. Özafşar Çev.) Ankara.
• Emin, A. (1933); Duha’l-İslâm, Kahire.
• Erul, B. (1998); Hz. Peygamber’e Kur’an Dışında Vahiy Geldiğini İfade Eden Rivayetlerin Tahlil ve Tenkidi, İslâmiyât, sy. 1, s. 55-72,Ankara,
• Gökberk, Ü. (1980); Yorumsama kuramı açısından Yazın Eleştirisi, T.D.Y.K., Ankara.
• Görmez, M. (1997); Sünnet ve Hadisin Anlaşılması ve Yorumlanmasında Metodoloji Sorunu, T.D.V.Y., Ankara.
• Hamidullah, M. (1967); Hemmâm b. Munebbih’in Sahîfesi, (Talat Koçyiğit, Çev.), Ankara.
• Hatiboğlu, M. S. (2000); Hz. Peygamber ve Kur’an Dışı Vahiy, Otto Yay., Ankara.
• Hekim, M. T. (1985); Sünnetin Etrafındaki Şüpheler, (Hüseyin Aslan, Çev.) Pınar Yay. İstanbul.
• İbn Ebî Usaybia (1299/1882); Kitâbu Uyûni’l-Enbâ’ fî Tabakâti’l-Etıbbâ’, Matbaatu’l-Vehbiyye, Mısır.
• İbn Fâris (1392/1972), Ahmed b. Zekeriyya; Mu’cemu Mekâyîsi’l-Luga (6), (Abdusselâm Muhammed Hârun, Thk.), Dâru’l-Cîl, Beyrut.
• İbn Hacer, el-Askalani (1379); Fethu’l-Bâri, (13), (M. F. Abdulbâkî-Muhyiddin el-Hatib Thk.), Dâru’l-Marife, Beyrut.
• İbn Haldun (1979), Târîhu İbn Haldun, [Mukaddime], Beyrut.
• -
• İbn Hanbel, (t.y.); el-Musned, (6), Muessesetu Kurtuba, Mısır.
• İbn Kuteybe (1989); Hadis Müdâfaası (Te’vîlu Muhtelifi’l-Hadis) (M. Hayri Kırbaşoğlu, Çev.), İstanbul.
• İbn Manzûr (1979); Lisânu’l-Arab, (6) Dâru’l-Maârif, Kahire.
• İbnu’l-Esîr (1963); en-Nihâye fî Garîbi’l-Hadis ve’l-Eser, (5), (Tahir Ahmed ez-Zâvî, Mahmud Muhammed et-Tanâhî, Thk.), Kahire.
• Jansen, J. J. G. (1999) Kur’an’a Bilimsel-Filolojik-Pratik Yaklaşımlar, (Halilrahman Açar, Çev.), Fecr, İstanbul.
• Juynboll, G.H.A. (2000); Modern Mısır’da Hadis Tartışmaları, (Salih Özer, Çev.) Ankara Okulu Yay. Ankara.
• Keleş, A. (1998); Hadislerin Kur’an’a Arzı, İnsan Yay., İstanbul.
• Kırbaşoğlu, M. H. (1996); İslâm Düşüncesinde Sünnet, Ankara Okulu Yay. Ankara.
• Koçyiğit, T. (1985) Hadis Istılahları, Ankara Üniv. Yay. Ankara.
• Mubârekfûri (t. y.), Tuhfetu’l-Ahvezî, Beyrut.
• Muslim b. el-Haccac(t.y.); es-Sahîh, (5), (M. F. Abdulbaki, Thk.), Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut.
• Nevevî, Ebû Zekeriyya Yahya, (1392); Şerhu Sahihi Muslim, (18), Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut.
• Oruçhan, O. (2011), Hadis ve Bilim, TDV Yay. Ankara.
• Özlem, D. (1984); Tarih Felsefesi, İzmir.
• Özlem, D, (2000); Kültür Bilimleri ve Kültür Felsefesi, İnkılap yay. İstanbul.
• Polat, S. ( t.y.); Hadis Araştırmaları, İnsan Yay., İstanbul.
• Rickman, H. P. (1992); Anlama ve İnsan Bilimleri, (Çev., Mehmet Dağ), Ankara.
• Robinow, P. (1990); Toplumbilimlerinde Yorumcu Yaklaşım, (Derleme) (Taha Parla, Çev.) Hürriyet Vakfı Yay. İstanbul.
• Sakallı, T. (2002); “Cârî Kültürün Hadis rivayetine Tesiri”, IV. Kutlu Doğum Sempozyumu (Tebliğler) 19-20 Nisan 2001, S.D.Ü.İ.F. yay. Isparta.
• Şener, A. (1987); İslâm Hukuku Dersleri, İzmir.
• -
• Tatar, B. (2004); Hermenötik, İstanbul, İnsan Yayınları..
• TDK (2006, 26 Eylül) Yorum Md. Erişim: 10.05.2014. http://www.tdk.gov.tr/index.php ?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.536dd3f6b31189.49341489
• Ural, Ş. (1998); Bilim Tarihi, Kırkambar yay. İstanbul.
• Yıldırım, C. (1998); Bilim Felsefesi, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Yıldırım, E. (1996); Hadis Problemleri, İstanbul.