The Relationship Between Budget Balance And Inflation in Turkey: An Empirical Analysis of The Last 20 Years

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 201 - 222, 31.12.2023

Dilek Göze Kaya Ayşe Durgun

https://doi.org/10.55065/intraders.1395563

Öz

Schools of economics that advocate Ricardian Equivalence Theory (such as the Classics and Monetarists) argue that fiscal policies have no effect on the economy, while schools of economics that advocate Non-Ricardian Fiscal Policy (such as Keynesian economics, unpleasant monetarist arithmetic and the fiscal theory of the price level) argue that budget deficits cause inflationary effects. The empirical analysis of the impact of budget deficits on inflation over the last two decades in Turkey aims to reveal which of these policies is favored. According to the results obtained, the variables turned out to be cointegrated in the long term. A 1% increase in the budget deficit increases inflation by 0.06%. Similarly, a 1% increase in money supply increases inflation by 0.2%. Based on the empirical analysis of the effect of budget deficits on inflation in Turkey over the past two decades, it is seen that a Non-Ricardian Fiscal Policy has been adopted.
The aim of this study, which deals with the last two decades of Turkey, is to reveal the impact of budget deficits on inflation. Time series analyses were conducted with monthly data on budget balance, consumer price index and money supply variables.

Anahtar Kelimeler

fiscal policy, budget deficit, inflation, money supply

Türkiye’de Bütçe Dengesi ve Enflasyon İlişkisi: Son 20 Yılın Ampirik Analizi

Öz

Ricardocu Denklik Teorisini savunan iktisat okulları (Klasikler ve Parasalcılar gibi) maliye politikalarının ekonomide etkisi olmadığını savunurken, Ricardocu Olmayan Maliye Politikasını savunan iktisat okulları (Keynesyen iktisat, hoş olmayan parasalcı aritmetik ve fiyat düzeyinin mali teorisi gibi) ise bütçe açıklarının enflasyonist etkiye neden olduğunu savunmaktadırlar. Türkiye’de son yirmi yılda bütçe açıklarının enflasyon üzerindeki etkisinin ampirik analizi sonucunda söz konusu politikalardan hangisine meyledildiği ortaya konulmak istenmektedir.
Türkiye’nin son yirmi yılını ele alan bu çalışmanın amacı bütçe açıklarının enflasyon üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Bütçe dengesi, tüketici fiyat endeksi ve para arzı değişkenlerinin aylık verileri ile zaman serisi analizleri yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre değişkenler uzun dönemde eşbütünleşik çıkmışlardır. Bütçe açığında %1’lik artış enflasyonu %0,06 oranında arttırmaktadır. Aynı şekilde para arzındaki %1’lik artış %0,2 oranında enflasyonu arttırmaktadır. Türkiye’de son yirmi yılda bütçe açıklarının enflasyon üzerindeki etkisinin ampirik analizi sonucuna bakılarak Ricardocu Olmayan Maliye Politikasının benimsendiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

maliye politikası, bütçe açığı, enflasyon, para arzı

Kaynakça

• Abdioğlu, Z. ve Terzi, H. (2009). Enflasyon ve Bütçe Açıkları İlişkisi: Tanzi ve Patinkin Etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23 (2), 195-211.
• Akçoroğlu, A. ve F. Yurdakul (2004). Siyasal Ekonomi Açısından Büyüme, Enflasyon ve Bütçe Açıkları: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 59(1), 1-25. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000001483
• Alavirad A. ve Athawale, S. (2005) The Impact of The Budget Deficit on Inflation in The Islamic Republic of Iran. OPEC Energy Review, 29(1), 37-49. https://doi.org/10.1111/j.0277-0180.2005.00142.x
• Atgür, M. (2021). Türkiye’de Kamu Kesimi Bütçe Açıkları ve Enflasyon İlişkisinin ARDL Sınır Testi Yöntemi ile İncelenmesi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(1), 231-252.
• Bayrak, M. ve Kanca, O. C. (2013) Türkiye’de Kamu Kesimi Açıklarının Nedenleri ve Fiyatlar Genel Düzeyi Üzerindeki Etkileri. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No:48, 91-111.
• Canzoneri, M., Cumby, R. ve Diba, B. (2001). Is the Price Level Determined by the Needs of Fiscal Solvency?. American Economic Review, 91(5, Dec),1221-1238.
• Ceyhan, S. M. ve Koç Yıldız S. (2017). Bütçe Açıkları Belirleyicilerinin Ekonometrik Analizi: Türkiye Uygulaması (2006-2015), USOBED Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 1(1): 21-35.
• Cochrane, J. H. (1998a). A frictionless view of U.S. inflation. NBER Working Paper, 6646. https://www.nber.org/system/files/chapters/c11250/c11250.pdf
• Cochrane, J. H. (1998b). Long-term debt and optimal policy in the fiscal theory of price level. NBER Working Paper, 6771. https://www.nber.org/papers/w6771
• Cochrane, J. H. (2017). Stepping on a rake: the fiscal theory of monetary policy. NBER Working Paper Series. 22979. https://doi.org/10.3386/w22979
• Dağ, M. ve Kızılkaya, F. (2019). Bütçe Açığı ile Enflasyon İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. İktisadi Yenilik Dergisi, 6(2), 76-85.
• Doğan, B. S. ve Günel, T. (2021). Avrupa’nın Yükselen Ekonomilerinde Bütçe Açığının Enflasyon Üzerindeki Etkisi: Panel ARDL Yaklaşımı. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (32), 17-30. DOI: 10.18092/ulikidince.869517
• Doğru, B. (2014). Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Bütçe Açığı ve Enflasyon Arasında Nedensellik İlişkisi Var mıdır? 1978-2002 Dönemi Türkiye Örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Nisan 2014, 9(1), 113-129.
• Doğru, B. ve Şentürk S.H. (2013). Latin Amerika Ülkelerinde Bütçe Açığı ve Enflasyon Arasındaki Eş Bütünleşme İlişkisinin Analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (41), 89-109.
• Dokja, R. (2013). Do Budget Deficits Cause İnflation? Evidence From Albania. Academic Journal of Interdisciplinary Studies, 2(9), 764-768. https://doi.org/10.5901/ajis.2013.v2n9p764v
• Friedman, M. (1968). The Role of Monetary Policy, The American Economic Review, LVIII(1), 1-17, https://www.aeaweb.org/aer/top20/58.1.1-17.pdf
• Göktuğ Kaya M. ve Öz E. (2016). Enflasyon, Bütçe Açığı ve Para Arzı İlişkisinin Türkiye Ekonomisi Açısından Değerlendirilmesi: 1980-2014 Dönem. Yönetim ve Ekonomi, 23(3), 639-651.
• Güneş, H. (2020). Tanzi ve Patinkin Etkisi Çerçevesinde Bütçe Açığı ile Enflasyon Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. AÇÜ Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 1-11.
• Habibullah M. S., Cheah C. ve Baharom A. H. (2011). Budget Deficits and Inflation in Thirteen Asian Developing Countries. International Journal of Business and Social Science. 2(9), 192-204.
• Humprey, Thomas M. (1997). Fisher and Wicksell on the Quantity Theory. Federal Reserve Bank of Richmond Economic Quarterly, 83(4), 71-90.
• İpek E. ve S. Akar (2016). Bütçe Açığı ve Enflasyon Arasındaki İlişki: Türkiye için Ampirik Bir Analiz. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38 (2), 167-189.
• Juselius K. (1999). Models and Relations in Economics and Econometrics. Journal of Economic Methodology, 6, 259-290.
• Karadeniz, Y. (2022). Enflasyon ve Bütçe Açığı Arasındaki Kuadratik İlişki: Türkiye Örneği. Sayıştay Dergisi, 33(125), 291-309. https://doi.org/10.52836/sayistay.1140367
• Karaş E. (2023). Türkiye'de Bütçe Dengesi ve Enflasyon Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Ardl Sınır Testi Yaklaşımı, The Journal of International Scientific Researches, 8(3), 550-565.
• Karayılmazlar E. ve Berk E. (2017). Bütçe Açığının, Cari Açık, Ekonomik Büyüme ve Enflasyon Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği. Pamukkale Journal of Eurosian Socioekonomic Studies, 4(1), 2017, 26-36. DOI: 10.5505/pjess.2017.43531
• Kılıç Satıcı, H. ve Öner, H. (2020). Türkiye’de Bütçe Açığı, Döviz Kuru ve Enflasyon İlişkisi: 2006-2017 Dönemi VAR, Etki-Tepki ve Varyans Ayrıştırması Analizleri. Business & Management Studies: An International Journal, 8(3), 3495-3525. https://doi.org/10.15295/bmij.v8i3.1484
• Leeper, E. M. (1991). Equilibria under ‘Active’ and ‘Passive’ Monetary and Fiscal Policies. Journal of Monetary Economics, 27, 127-147.
• Makochekanwa, A. (2008). The impact of a budget deficit on inflation in Zimbabwe. MPRA Paper No. 24227. https://mpra.ub.uni-muenchen.de/24227/
• Maraş, G. ve Dumrul C. (2019). Türk Ekonomisinde Bütçe Açığı ve Enflasyon İlişkisinin Sınır Testi Yaklaşımı ile Eş-Bütünleşme Analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (54), 314-342.
• Oladipo, S.O. ve Akinbobola, T.O. (2011). Budget Deficit and Inflation in Nigeria : A Causal Relationship. Journal of Emerging Trends in Economics and Management Sciences, 2(1), 1-8.
• Öruç, E. (2016). Bütçe Açıkları Enflasyonist Etkiye Sahip Midir? Türkiye Üzerine Uzun Dönemli Analiz. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 1-21.
• Özçelik, Ö. ve Uslu, N. (2017). Ekonomik Büyüme, İşsizlik ve Enflasyon Arasındaki İlişkinin Var Modeli ile Analizi: Türkiye Örneği (2007–2014). Ekev Akademi Dergisi, (69), 31-51.
• Samimi, A. J. ve Jamshidbaygi, S. (2011). Budget Deficit and Inflation: A Sensitivity Analysis to Inflation and Money Supply in Iran. Middle-East Journal of Scientific Research, 8(1), 257-260.
• Sargent, T. ve Wallace, N. (1981). Some Unpleasant Monetarist Arithmetic. Federal Reserve Bank of Minneapolis Quarterly Review, Fall, 5(3), 1-17.
• Sesebulime, K. ve Edward B. (2019). Budget Deficit and Inflation Nexus in Uganda 1980-2016: A Cointegration and Error Correction Modeling Approach. Journal of Economic Structures, 8(3), 1-14. https://doi.org/10.1186/s40008-019-0136-4
• Sims, C. A. (1994). A Simple Model for the Study of the Determination of the Price Level and the Interaction of Monetary and Fiscal Policy. Economic Theory, 4(63), 381-399.
• Sims, C. A. (1998). Econometric Implications of the Government Budget Constraint. Journal of Econometrics, 83, 9-19.
• Solomon, M. ve De Wet, W.A. (2004). The Effect of A Budget Deficit on Inflation: The Case Of Tanzania. South African Journal of Economic and Management Sciences. 7(1), 100-116.
• Songur, M. ve Saraç, F. E. (2018). Türkiye'de Fiyat Düzeyinin Mali Teorisi Ve Ricardocu Maliye Politikası (1975-2014). Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36 (2), 149-170. DOI: 10.17065/huniibf.438931
• Şentürk, S.H., Karakurt, B. ve Şahingöz, B. (2017). Mali Disiplin ve Enflasyon İlişkisi Üzerine Bir Analiz: Türkiye Örneği, Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 3(2), 185-204.
• Tarı, R. (2011). Ekonometri, Kocaeli, Umuttepe Yayınları.
• Tarı, R. ve Yıldırım, D. Ç. (2009). Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama, Celal Bayar Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim ve Ekonomi, 16(2),95-105.
• Tharaka Niroshan Devapriya K.P.N., ve Ichıhashı, M. (2012). How does the budget deficit affect inflation in Sri Lanka. IDEC Discussion Paper, Hiroshima University,1-38. https://home.hiroshima-u.ac.jp/ichi/Tharaka2012.pdf
• Woodford, M. (1994). Monetary Policy and Price-Level Determinacy in a Cash-in-Advance Economy. Economic Theory, 4(3), 345-380.
• Woodford, M. (1995). Price-level Determinacy Without Control of a Monetary Aggregate. Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy, 43, 1-46. https://doi.org/10.1016/0167-2231(95)90033-0
• Woodford, M. (1996). Control of the Public Debt: A Requirement for Price Stability?. NBER Working Paper, No. 5684, National Bureau of Economic Research, Inc. https://www.nber.org/papers/w5684
• Yurdakul, F. ve Saçkan, O. (2007). Genel Fiyat Düzeyinin Belirlenmesinde Para ve Maliye Politikası Baskın Rejimler. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, 62(02), 219-236. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ausbf/issue/3084/42725