Türkiye’de Örgütsel Sinizm: 2007-2012 Yılları Arasındaki Çalışmalar Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2014, Cilt: 16 Sayı: 3, 106 - 130, 01.09.2014

Araş. Gör. Akansel Yalçınkaya

Öz

Örgütsel sinizm, bir bireyin örgütüne yönelik olarak geliştirmiş olduğu negatif bir örgütsel davranış türüdür. Bu çalışmada, örgütsel sinizm çalışmalarının ülkemizde izlediği seyrin Türkiye örneklemi bağlamında belirlenebilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda, örneklem olarak ülkemizin seçildiği hem ulusal hem de uluslararası makale, bildiri ve lisansüstü çalışmalara ulaşılması hedeflenmiştir. Bu doğrultuda, örgütsel sinizm ile ilgili olarak yapılmış olan kapsamlı yazın taraması sonucu ulaşılan çalışmalar, çalışmanın yılı, örneklemi, çalışmada kullanılan ölçekler ve ilgili değişkenler bazında ele alınmıştır. Söz konusu bu boyutlar üzerinden yapılan kapsamlı değerlendirmelerin yanında, özet tablolara da yer verilerek konuya ilişkin genel bir bakış açısının sunulması hedeflenmiştir. Yazın taraması sonucu, incelenen çalışmaların büyük bir bölümünde örgütsel sinizm ile demografik değişkenler ve genel sinizm, psikolojik sözleşme ihlali, örgütsel destek, örgütsel adalet, örgütsel özdeşleşme, işten ayrılma niyeti ve örgütsel bağlılık gibi birçok değişken arasındaki ilişkilerin irdelendiği görülmüştür. Çalışmanın, örgütsel sinizme ilişkin, Türkiye’deki genel durumu ortaya koyarak; daha sonra bu konuda çalışacaklara yararlı olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sinizm, Örgütsel Sinizm, Negatif Örgütsel Davranış

Kaynakça

• Alan, H. ve Fidanboy, C. Ö. (2012). Sinizm, Tükenmişlik ve Kişilik İlişkisi: Bilişim Sektörü Çalışanları Kapsamında Bir İnceleme. 11. Ulusal Büro Yönetimi ve Sekreterlik Kongresi, Isparta.
• Altınöz, M., Çöp, S., Kervancı, F., Seyfert, B. (2011). Die Beziehung Zwischen Der Organisatorischen Gerechtigkeitswahrnehmung Und Dem Organisatorischen Zynismus: Eine Studie In Den 4 Und 5 Sternehotels In Ankara. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt 66, No. 3, 29-54.
• Altınöz, M., Çöp, S. ve Sığındı, T. (2011). Algılanan Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Sinizm İlişkisi: Ankara’daki Dört ve Beş Yıldızlı Konaklama İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 21, 285-315.
• Altınöz, M., Göral, R. ve Çöp, S. (2012). Örgütsel Güvenin Örgütsel Sinizm Üzerine Etkisi: Bir Alan Araştırması. 11. Ulusal İşletmecilik Kongresi, Konya.
• Andersson, L. M. (1996). Employee cynicism: An examination using a contract violation framework. Human Relations, 49(11), 1395-1418.
• Apaydın, Ç. (2012). The Relationship Workplace Bullying with Organizational Cynicism in Universities. Cyprus International Conference on Educational Research, Cyprus, (Çevrimiçi) http://www.worldeducationcenter.eu /index.php/cyicer/cyicer2012/paper/v iew/13192, 12 Ekim 2012.
• Arabacı, I. B. (2010). The effects of depersonalization and organizational cynicism levels on the job satisfaction of educational inspectors. African Journal of Business Management, 4(13), 2802-2811.
• Arslan, E. T. (2012). Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Akademik Personelinin Genel ve Örgütsel Sinizm Düzeyi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13 (1), 12-27.
• Ayduğan, N. Pelit, E. ve Doğan, İ. (2012). Örgütsel Sinizmi Etkileyen Bazı Değişkenlerin CHAID Analizi İle İncelenmesi: Otel İşletmeleri İşgörenleri Üzerinde Bir Uygulama. II. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi, Kemer, Antalya, 1068-1084.
• Bedeian, A. G. (2007). Even if the Tower Is ‚Ivory,‛ It Isn't ‚White:‛ Understanding the Consequences of Faculty Cynicism. Academy of Management Learning & Education, 6(1), 9-32.
• Bernerth, J. B., Armenakis, A. A., Feild, H. S., & Walker, H. J. (2007). Justice, cynicism, and commitment a study of important organizational change variables. The Journal of Applied Behavioral Science, 43(3), 303-326.
• Brandes, P. M. (1997). Organizational Cynicism: Its Nature, Antecedents, and Consequences. University of Cincinnati.
• Brandes, P., Dharwadkar, R., & Dean, J. W. (1999). Does organizational cynicism matter?: Employee and supervisor perspectives on work outcomes. Annual Meeting of the Eastern Academy of Management, Philadelphia, PA.
• Brown, M., & Cregan, C. (2008). Organizational change cynicism: the role of employee involvement. Human Resource Management, 47(4), 667-686.
• Cole, M. S., Bruch, H., & Vogel, B. (2006). Emotion as mediators of the relations between perceived supervisor support and psychological hardiness on employee cynicism. Journal of Organizational Behavior, 27(4), 463- 484.
• Çağ, A. (2011). Algılanan Örgütsel Adaletin, Örgütsel Sinizme ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma.
• Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Çalışkan, S. ve Erim, A. (2010). Pozitif Örgütsel Davranış Değişkenleri ile Yeni Model Kurma Arayışları: POD’nin Örgütsel Sinizm, Tükenmişlik ve İşe Adanmışlık Üzerindeki Etkileri. 18. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Adana, 658-670.
• Çarıkçı, İlker, Bektaş, M. ve Turak, B. (2012). Örgüt Çalışanları ve Sinizm: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Büro Çalışanlarına Yönelik Bir Alan Araştırması. 11. Ulusal Büro Yönetimi ve Sekreterlik Kongresi, Isparta.
• Dean, J. W., Brandes, P., & Dharwadkar, R. (1998). Organizational cynicism.Academy of Management review, 23(2), 341-352.
• Dikmetaş, E., Top, M., Durukan, S., Ergin, G. ve Yiğit, V. (2010). Hastane Personelinde Örgütsel Sinisizm. 8. International Knowledge, Economy & Management Congress, İstanbul, 28-31.
• Eaton, J. A. (2000). A Social Motivation Approach to Organizational Cynicism (Doctoral dissertation), York University Toronto, Ontario.
• Efeoğlu, İ. E. ve İplik, E. (2011). Algılanan Örgütsel Adaletin Örgütsel Sinizm Üzerindeki Etkilerini Belirlemeye Yönelik İlaç Sektöründe Bir Uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 20, Sayı: 3, 343-360.
• Efilti, S., Gönen, Y., & Öztürk, F. (2008). Örgütsel Sinizm: Akdeniz Üniversitesinde Görev Yapan Yönetici Sekreterler Üzerinde Bir Alan Araştırması. Ulusal Büro Yönetimi ve Sekreterlik Kongresi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, 1-14.
• Erdost, H. E., Karacaoğlu, K. ve Reyhanoğlu, M. (2007). Örgütsel Sinizm Kavramı ve İlgili Ölçeklerin Türkiye’deki Bir Firmada Test Edilmesi, 15. Ulusal Yönetim Ve Organizasyon Kongresi, Sakarya, 514-524.
• Fındık, M. ve Eryeşil, K. (2012). Örgütsel Sinizmin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma‛, International Iron & Steel Symposium, Karabük, 1250-1255.
• Görmen, M. (2012). Örgüt Kültürünün Örgütsel Sinizm Tutumları Üzerine Etkisi ve Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gül, H. ve Ağıröz, A. (2011). Mobbing ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişkiler: Hemşireler Üzerinde Bir Uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt:.XIII, Sayı: II, 27-47.
• Güner, Ebru, Yıldırım, M. H. ve İçerli, L. (2012). Hizmet İşletmelerinde Çalışanların Örgütsel Güven ve Sinisizm Davranışı Arasındaki İlişki. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi Cilt 4, Sayı 1, 75-84.
• Güzel, B., Perçin, N. ve Tükeltürk, Ş. (2010). Algılanan Örgütsel Desteğin, Örgütsel Sinizm ile İlişkisi ve İşten Ayrılma Niyetine Etkileri Üzerine Bir Araştırma: 4-5 Yıldızlı Otel İşletmeleri. 18. Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Adana.
• Güzeller, C., & Kalağan, G. (2008). Örgütsel sinizm ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması ve çeşitli değişkenler açısından eğitim örgütlerinde incelenmesi, 16. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı, 87-94.
• İçerli, L. ve Yıldırım, M. H. (2012). Örgütsel Sinisizm ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki: Sağlık Sektöründe Bir Araştırma.
• "İŞ, GÜÇ" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi "IS, GUC" Industrial Relations and Human Resources Journal www.isguc.org 128 Tem Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi Cilt 4, Sayı 1, 167-176.
• İnce, M. ve Turan, Ş. (2011). Organizational Cynicism as a Factor that Affects the Organizational Change in the Process of Globalization and an Application in Karaman’s Public Institutions. European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, Issue, 37, 104-121.
• Johnson, J. L., & O'Leary‐Kelly, A. M. (2003). The effects of psychological contract breach and organizational cynicism: Not all social exchange violations are created equal. Journal of Organizational Behavior, 24(5), 627- 647.
• Kabataş, A. (2010). Örgütsel Sinizm İle Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi ve Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Kalağan, G., & Güzeller, C. O. (2010). Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerinin İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 83-97.
• Kalağan, G. (2009). Araştırma Görevlilerinin Örgütsel Destek Algıları ile Örgütsel Sinizm Tutumları Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Kalağan, G., & Güzeller, C. O. (2010). Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerinin İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 83-97.
• Kalay, F. ve Oğrak, A. (2012). Örgütsel Sessizlik, Mobbing ve Örgütsel Sinizm İlişkisi: Örnek Bir Uygulama. 20. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, İzmir.
• Kanter, D. L., & Mirvis, P. H. (1989). The Cynical Americans: Living and Working in an Age of Discontent and Disillusion. Jossey-Bass.
• Karacaoğlu, K. ve İnce, F. (2012). Brandes, Dharwadkar ve Dean’in (1999) Örgütsel Sinizm Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması: Kayseri Organize Sanayi Bölgesi Örneği. Business and Economics Research Journal, Volume 3, Number 3, 77-92.
• Kaygısız, E. G., ve Doğan, M. Ç. (2012). Organizational Cynicism Level of Primary School Teachers and Managers: Example of Gaziantep in Turkey. IAMB Konferansı, Varşova, Polonya.
• Kılıç, Ş. (2011). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişki: Keçiören İlçesi Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kutanis, R. Ö., ve Çetinel, E. (2010). Adaletsizlik Algısı Sinisizmi Tetikler mi?: Bir Örnek Olay. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1:26, 186-195.
• Kutanis, R. Ö., ve Çetinel, E. (2009). Adaletsizlik Algısı Sinizmi Etkiler mi? Bir Örnek Olay, 17. Yönetim ve Organizasyon Kongresi Kongre Kitabı, Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi, 693-699.
• Kutanis, R. Ö. ve Dikili, A. (2010). Değişim Boyutuyla Örgütlerde Sinisizm. (Ed.) M. Derya Ergun Özler, Örgütsel Davranışta Güncel Konular, Ekin Yayıncılık, Bursa, 267-285.
• Öcal, H., Gümüştekin, G. E. ve Çağ, A. (2012). Yöneticilerin Otantik Liderlik Düzeylerinin Örgütsel Sinizm Üzerindeki Etkisi ve Bir Araştırma. 20. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, İzmir.
• Öğüt, A., Özgener, Ş. ve Kaplan, M. (2008). The Interaction Between Organizational Cynicism and Psychological Contract Violation in Terms of Strategic Human Resource Management. 4. International Strategic Management Türkiye’de Örgütsel Sinizm: 2007Conference, Sarajevo, Bosnia Herzegovina.
• Özgan, H., Bozbayındır, F. ve Ünal, H. (2011). İlköğretim Öğretmenlerinin Etkili Okul ile Örgütsel Sinizm Algıları Arasındaki İlişkinim İncelenmesi. 20.
• Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. Özgan, H., Çetin, B. ve Külekçi, E. (2011). İlköğretim Kademesinde Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeyinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 11(17), 69-84.
• Özgener, Ş., Öğüt, A., & Kaplan, M. (2008). İşgören-İşveren İlişkilerinde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Sinizm. İçinde Özdevecioğlu, M. ve Karadal, H.,(Ed.) Örgütsel Davranışta Seçme Konular: Organizasyonların Karanlık Yönleri ve Verimlilik Azaltıcı Davranışlar, Ankara: İlke Yayınevi, 53-72.
• Özler, D. E., Atalay, C. G. ve Şahin, M. D. (2010). Örgütlerde Sinizm Güvensizlikle mi Bulaşır?, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 2010, 47-57.
• Özler, D. E., ve Atalay, C. G. (2011). A Research to Determine The Relationship Between Organizational Cynicism and Burnout Levels of Employees in Health Sector. Business and Management Review, Vol. 1(4), 26 – 38.
• Pelit, E. ve Ayduğan, N. (2011). Otel İşletmeleri İşgörenlerinin Örgütsel Sinizm Tutumları Üzerine Bir Araştırma, 12. Ulusal Turizm Kongresi, Akçakoca, 286-302.
• Polat, M., Meydan, C. H. ve Tokmak, İ. (2010). Personel Güçlendirme-Örgütsel Sinizm İlişkisinde Örgütsel Özdeşleşmenin Aracılık Etkisi. 9. Ulusal İşletmecilik Kongresi, Zonguldak.
• Polat, M., & Meydan, C. H. (2010). Örgütsel Özdeşleşmenin Sinizm ve İşten Ayrılma Niyeti ile İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Savunma Bilimleri Dergisi, 9(1).
• Polatcan, M. (2012). Okul Yöneticilerinin Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Tutumları Arasındaki İlişki (Karabük İli Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Reichers, A. E., Wanous, J. P., & Austin, J. T. (1997). Understanding and managing cynicism about organizational change. The Academy of Management Executive, 11(1), 48-59.
• Sağır, T., ve Oğuz, E. (2012). Öğretmenlere Yönelik Örgütsel Sinizm Ölçeğinin Geliştirilmesi. International Journal of Human Sciences, S, 2, 1094-1106.
• Serez Arslan, B., Şahin, S. ve Deniz Değer, B. (2012). Psikolojik Sözleşmenin Büro Çalışanlarının Sinik Davranışlarına Etkisi, , 11. Ulusal Büro Yönetimi ve Sekreterlik Kongresi, Isparta.
• Stanley, D. J., Meyer, J. P., & Topolnytsky, L. (2005). Employee cynicism and resistance to organizational change. Journal of Business and Psychology,19(4), 429-459.
• Sur, Ö. (2010). Örgütsel Sinizm : Büro Çalışanları Üzerine Bir Alan Araştırması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şirin, E. (2011). İlköğretim Okullarındaki Öğretmenlerin Okul Kültürü Algıları İle Örgütsel Sinizm Tutumları Arasındaki İlişki (İstanbul İli, Esenyurt İlçesi Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tınaztepe, C. (2012). Örgüt İçi Etkin İletişimin Örgütsel Sinizme Etkisi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, 53-63.
• Tokgöz, N., & Yılmaz, H. (2008). Örgütsel Sinisizm: Eskişehir ve Alanya'daki Otel İşletmelerinde Bir Uygulama. Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2).
• Tükeltürk, Ş. A., Perçin, N. ve Güzel, B. (2009. Örgütlerde Psikolojik Kontrat İhlalleri ve Sinizm İlişkisi: 4-5 Yıldızlı Otel İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Eskişehir, 686- 690.
• Tokgöz, N. (2011). Örgütsel Sinisizm, Örgütsel Destek ve Örgütsel Adalet İlişkisi: Elektrik Dağıtım İşletmesi Çalışanları Örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2), 363‐387.
• Üçok, D. I. (2012). Sinik Tutum ve Psikolojik Sözleşme İhlali Algısının Tükenmişlik Üzerindeki Etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Vance, R. J., Brooks, S. W., ve Tesluk, P. E. (1996). Organizational cynicism and change, Working Paper, Pennsylvania State University, University Park.
• Wanous, J. P., Reichers, A. E., & Austin, J. T. (2000). Cynicism about organizational change measurement, antecedents, and correlates. Group & Organization Management, 25(2), 132-153.
• Wrightsman, L. S. (1992). Assumptions about Human Nature: Implications for Researchers and Practitioners . Sage Publications, Inc.
• Yetim, S. A., ve Ceylan, Ö. Ö. (2011). Örgütsel Sinisizm ve Örgütsel Vatandaşlık Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye İlişkin Bir Araştırma. E-Journal of New World Sciences Academy, 6(1), 682-695