Science, Thought and The University: Readings on The Problematic Nature of The Modern Turkish Thought

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 1, 58 - 71, 05.02.2019

Recai Coşkun

https://doi.org/10.23834/isrjournal.502458

Cited By: 2

Öz

This study is designed to understand
problematic present state of Turkish science and thought. In this context,
selected works have been examined in the fields of science history, thought
history, political history and the universities. To this end, critical readings
were carried out  and following
conclusions are made: First, the number of works related to the aforementioned
fields is insufficient in quantity and unsatisfactory in quality. Second,
scientific activities and universities in the country are relatively new, and
therefore it is not yet possible to mention a switch from the
"translation-transfer" scientific activities level to the production
of “original knowledge". Third, studies carried out in these fields are
shaped by assumptions with highly ideological tone which in turn, dims the
reality. Finally, a tradition of these areas has not yet been established and
it is necessary to provide an explanation with regards not only explicit but
also implicit factors.

Anahtar Kelimeler

Science, thought, university, Turkey

Bilim, Düşünce ve Üniversite: Modern Türk Düşüncesinin Sorunlu Doğası Üzerine Okumalar

Öz

Bu çalışma,
Türk bilim ve düşüncesinin günümüzdeki sorunlu durumunun anlayabilmek üzere
tasarlanmıştır. Bu bağlamda bilim tarihi, düşünce tarihi, siyasi tarih ve
üniversitelerle ilgili seçilmiş eserler incelenmiştir. Bu amaçla eleştirel
okumalar yapılmış ve şu sonuçlara ulaşılmıştır: Birincisi, sözü edilen
alanlarla ilgili eser sayısı nicelik olarak yetersiz, nitelik olarak tatmin
edici değildir. İkincisi, ülkede bilimsel faaliyetler ve üniversiteler görece
yenidir ve bu nedenle halen “çeviri-nakil” bilim faaliyeti düzeyinden “özgün
bilgi” üretmeye geçildiğinden söz etmek mümkün değildir. Üçüncüsü bu alanlarda
yapılan çalışmalar ideolojik tonu yüksek varsayımlar ile şekillendirilmektedir
ve bu da gerçekliği karartmaktadır. Son olarak sözü edilen alanlarla ilgili bir
gelenek henüz oluşmuş değildir ve bunu sadece dışsal etmenlerle değil örtük
etmenlerle de açıklamaya çalışmak gerekir.

Anahtar Kelimeler

Bilim, düşünce, üniversite, Türkiye

Kaynakça

• Adıvar, A. (1980) Bilim ve Din (İlim ve Din), 3. Baskı, Remzi Kitapevi.
• Adıvar, A. (1982) Osmanlı Türklerinde İlim, 4. Baskı, Remzi Kitapevi.
• Akçura (Oğlu) Y. (1928) Türk Yılı, (eski Türkçe) Türk Ocakları, Ankara.
• Akçura (Oğlu) Y. (2016) Tarih-i Siyasi: 1926-27-28 Ders Notları, e-kitap, Ötüken Neşriyat, erişim https://books.google.com.tr/
• Aydemir, Ş. S. (1963) Tek Adam, Remzi Kitapevi.
• Aydemir, Ş. S. (1970) Makedonya’dan Orta Asya’ya: Enver Paşa, Remzi Kitapevi.
• Aydemir, Ş. S (1976) İkinci Adam, Remzi Kitapevi
• Aydemir, Ş. S. (2008) Suyu Arayan Adam, 20. Baskı, Remzi Kitapevi.
• Bahadır, O. (1996) Osmanlılarda Bilim, Sarmal Yayınevi.
• Bahadır, O. (2005) Erken Cumhuriyet ve Bilim, Türkiye Bilimler Akademisi Forumu.
• Baysal, B. (2004) Üniversitelerde Altmış Yıl: Bilimle Geçen Bir Yaşam, Alfa.
• Berkes, N. (1978) Türkiye’de Çağdaşlaşma, Doğu-Batı Yayınları.
• Birinci, A. (2003) Üniversitede İlim ve Ahlak: Cahit Tanyol ve Sosyolojisi, Vadi.
• Boutroux, E. (1927) İlim ve Din, çev., Hüseyin Cahit Akşam Matbaası,
• Cihan, A. (2007) Osmanlı’da Eğitim, 3F Yayınları.
• Craib, I. (1984) Modern Social Theory: From Parsons to Habermas, St. Matin’s Press.
• Çubukçu, İ. A. (1986) Türk Düşünce Tarihinde Felsefe Hareketleri, A.Ü., İlahiyat Fak. Yayınları.
• Demir, R. (2001) Osmanlılar’da Bilimsel Düşüncenin Yapısı, epos.
• Erdem, G. (2006) Türkiye’de Siyasi Tarihin Gelişimi ve Sorunları: (Bildiriler ve Tartışmalar), Sempozyum kitabı, Ankara Üniv. Yayınları.
• Eren, G. (1999) Osmanlı: Düşünce, c.7, Türkiye Yayıncılık.
• Eren, G. (1999) Osmanlı: Bilim, c.8, Türkiye Yayıncılık.
• Ergin, O. (1977) Türkiye Maarif Tarihi, Beş Cilt, Eser Matbaası.
• Gökalp, Z. (1339/1920) Türkçülüğün Esasları, (eski Türkçe) Ankara Matbuat ve İstihbarat Matbaası.
• Gökalp, Z. (1921/2006) Felsefe Dersleri, Çizgi Kitapevi.
• Hançerlioğlu, O. (1995) Düşünce Tarihi: Altıncı basım, Remzi Kitapevi.
• Hirsch, E. (1985) Hatıralarım: Kayzer Dönemi, Weimar Cumhuriyeti, Atatürk Ülkesi, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü.
• Hirsch, E. (1998) Dünya Üniversiteleri ve Türkiye’de Üniversitelerin Gelişmesi, cilt 1 ve 2, ikinci baskı, Ankara Üniversitesi Yayınları.
• İhsanoğlu, E. (1999) “Osmanlı Bilimine Toplu Bakış”, içinde Eren, G. (der.) Osmanlı: Bilim, c.8, Türkiye Yayıncılık.
• Kamil Paşa, M. Kıbrıslı (h.1325/1907) Tarih-i Siyasi Devlet-i Aliye-i Osmaniye, (eski Türkçe) Matbağa-i Ahmed İhsan.
• Kant, I. (1998) Critique of Pure Reason, Cambridge Univ. Press.
• Karpat K. (2004) Studies on Turkish Politics and Society: Selected Articles and Essays, Brill.
• Malche, A. (1939) İstanbul Üniversitesi Hakkında Rapor, İstanbul Devlet Basımevi.
• Neumark, F. (2017) Boğaziçine Sığınanlar, Kopernik Kitap.
• Öner, N. (1985) Klasik Mantık, 5. Baskı, Ankara Üniv. İlahiyat Fak. Yayınları.
• Payaslıoğlu, A. (1996) Türk Yükseköğretiminde Bir Yeniliğin Tarihi: Barakadan Kampusa c I, 1954-1964, ÖDTÜ Yayınları.
• Reichenbach, H. (1981) Bilimsel Felsefenin Doğuşu, Remzi Kitapevi.
• Rosenberg, A. (2015) Bilim Felsefesi: Çağdaş Bir Giriş, Dipnot yayınları.
• Russell, B. (1972) Bilim ve Din: Yüzyıllardır Süren Savaş, Varlık Yayınevi.
• Safa, P. (1978) Doğu Batı Sentez, 3. Baskı, Yağmur Yayınları.
• Sami, Ş. (1880) Medeniyet-i İslamiye, (eski Türkçe) Mehran Matbaası, Cep Kitapları, İstanbul.
• Sayılı, A. (1997) Ortaçağ Bilim ve Tefekküründe Türklerin Yeri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Seignobus, C. (h.1325/1907) Siyasi Tarih: Asr-i Hazırda Avrupa, (eski Türkçe) çeviren Ali Reşad, Ahmet Saki Bey Matbaası, Dersaadet.
• Tek, A. F. (19??) Tarih-i Siyasi, (eski Türkçe) Mekteb-i Mülkiye Tabhanesi, Dersaadet.
• Turan, O. (2000) Türk Cihan Hâkimiyeti Mefkûresi Tarihi: Türk Dünya Nizamının Milli, İslami ve İnsanı Esasları, cilt 1-2, 13. Baskı, Boğaziçi Yayınları.
• Turhan, M. (2015) Garplılaşmanın Neresindeyiz?, Altınordu Yayınları.
• TÜBA (1997) Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Bilim: Sosyal Bilimler, Türkiye Bilimler Akademisi.
• Ülken, H. Z. (2011) Türk Tefekkürü Tarihi, Yapı Kredi Bankası.
• Ülken, H. Z. (2013) Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, Türkiye İş Bankası.
• Ülman, A. H. (2006) “Türkiye’de Siyasi Tarih Yazıcılığı ve Siyasi Tarihçilerimiz”, içinde Erdem, (der.), Türkiye’de Siyasi Tarihin Gelişimi ve Sorunları: (Bildiriler ve Tartışmalar), sempozyum kitabı, Ankara Üniv. Yayınları.
• Ünal, T. (1998) Türk Siyasi Tarihi:1700-1958, 6. Baskı, Kamer Yayınları.