Regional Competitiveness in Turkey

Yıl 2019, Cilt: 69 Sayı: 1, 67 - 101, 28.06.2019

Emine Demet Ekinci Hamamcı

https://doi.org/10.26650/ISTJECON2018-0007

Öz

The aim of this study is to determine the competitiveness indices of the sub regions according to NUTS2 level in Turkey and to estimate efficiency of these indices for creating GDP per capita. In this study, it has been taken into account four basic factors -economic structure, innovation, human capital, infrastructure and accessibility- that affect both the high competition and the level of GDP per capita. In this study, the methods have been followed Exploratory Factor Analysis (EFA) and Data Envelopment Analysis (DEA). Inputs of study are seventeen items related to four factors, whereas output item is per capita GDP. In the study, regional competition indices are firstly obtained with EFA. Then, by using DEA, it has been estimated efficiency of these indices for creating GDP per capita. According to the indices’ results of economic and innovative infrastructure, skilled labor infrastructure and regional basic infrastructure, TR10 İstanbul, TR31 İzmir, TR42 Kocaeli and TR51 Ankara are most competitive sub regions of Turkey. In the CCR Model, only three sub regions - TR10 Istanbul, TR42 Kocaeli and TR51 Ankara- have become efficient in generating per capita income, whereas eight sub regions -TR10 İstanbul, TR21 Tekirdağ, TR42 Kocaeli, TR51 Ankara, TR82 Kastamonu, TRA2 Ağrı, TRB2 Van and TRC2 Şanlıurfa- are efficient in the BCC Model.

Anahtar Kelimeler

Regional competitiveness, exploratory factor analysis, data envelopment analysis

Türkiye’de Bölgesel Rekabet Edebilirlik

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de İBBS Düzey-2’ye göre alt bölgelerinin rekabet gücü endekslerini belirlemek ve söz konusu endekslerin kişi başına düşen Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) yaratmadaki etkinliklerini tespit etmektir. Çalışmada hem yüksek eksenli rekabeti oluşturan hem de kişi başına düşen GSYH’yi etkileyen dört temel unsur -iktisadi yapı, yenilikçilik, beşeri sermaye ile altyapı ve ulaşılabilirlik- dikkate alınmaktadır. Çalışmada Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve Veri Zarflama Analizi (VZA) yöntemleri takip edilmektedir. Girdi değişkeni yukarıda belirtilen dört faktöre ait 17 değişkenden oluşmaktadır. Çıktı değişkeni ise kişi başına düşen GSYH’dir. Çalışmada öncelikle AFA ile bölgesel rekabet endeksleri elde edilmektedir. Daha sonra VZA ile bu endekslerin girdi olarak kişi başına düşen GSYH yaratmadaki etkinlikleri tahmin edilmektedir. İktisadi ve yenilikçi altyapı, kalifiye işgücü altyapısı ve bölgesel temel altyapı endeks sonuçlarına göre TR10 İstanbul, TR31 İzmir, TR42 Kocaeli ve TR51 Ankara, Türkiye’nin en rekabetçi alt bölgeleridir. CCR modelinde kişi başına GSYH yaratmada sadece üç alt bölge -TR10 İstanbul, TR42 Kocaeli ve TR51 Ankara- etkin olurken BCC modelinde etkin olan bölgeler TR10 İstanbul, TR21 Tekirdağ, TR42 Kocaeli, TR51 Ankara, TR82 Kastamonu, TRA2 Ağrı, TRB2 Van ve TRC2 Şanlıurfa’dır.

Anahtar Kelimeler

Bölgesel rekabet edebilirlik, açımlayıcı faktör analizi, veri zarflama analizi

Kaynakça

• Adler, N. and Golany, B. (2007). PCA-DEA. In J. Zhu and W. Cook (Eds.), Modelling data irregularities and structural complexities in Data Envelopment Analysis. (pp. 139-153). New York, Springer.
• Adler, N. and Golany, B. (2002). Including principal component weights to improve discrimination in data envelopment analysis. Journal of Operational Research Society, 53, 985–991. https://doi. org/10.1057/palgrave.jors.2601400.
• Adler, N. and Golany, B. (2001). Evaluation of deregulated airline networks using data envelopment analysis combined with principal component analysis with an application to Western Europe. European Journal of Operational Research, 132, 260–273. Erişim Adresi: https://web.iem. technion.ac.il/images/user-files/golany/papers/EJOR_01.pdf.
• Albayrak, A. N. ve Erkut, G. (2010). Türkiye’de bölgesel rekabet gücü analizi. MEGARON, 5(3), 137– 148. Erişim adresi: https://www.journalagent.com/megaron/pdfs/MEGARON_5_3_137_148.pdf.
• Alkin, K., Bulu, M. ve Kaya, H. (2007). İller arası rekabet endeksi: Türkiye’deki illerin rekabetçilik seviyelerinin göreceli olarak ölçülebilmesi için bir yaklaşım. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 221–235. Erişim adresi: https://ticaret.edu.tr/uploads/Kutuphane/dergi/ s11/M00169.pdf.
• Aydemir, Z. C. (2002). Bölgesel rekabet edebilirlik kapsamında illerin kaynak kullanım görece verimlilikleri veri zarflama analizi uygulaması. (Uzmanlık Tezi). DPT, Yayın No: 2664. Ankara.
• Banker, R. D. and Thrall, R. M. (1992). Estimation of returns to scale using data envelopment analysis, European Journal of Operational Research, 62, 74–84. https://doi.org/10.1016/03772217(92)90178-C.
• Beath J. (2002). UK industrial policy: Old tunes on new instruments?, Oxford Review of Economic Policy, 18, 221–239. https://doi.org/10.1093/oxrep/18.2.221. Büyüköztürk, Ş. (2006). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (6. bs). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 8(32), 470–483. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/ download/article-file/108451.
• Charnes, A., Cooper, W. W. and Rhodes, E. (1981). Evaluating program and managerial efficiency: an application of data envelopment analysis to program follow through. Management Science, 27(6), 668–697. https://doi.org/10.1287/mnsc.27.6.668.
• Çolakoğlu, Ö. M. ve Büyükekşi, C. (2014). Açımlayıcı faktör analiz sürecini etkileyen unsurların değerlendirilmesi. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 2, 58–64.
• Doğan, N. ve Başokçu, T. O. (2010). İstatistik tutum ölçeği için uygulanan faktör analizi ve aşamalı kümelenme analizi sonuçlarının karşılaştırılması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 1(2), 65–71. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/download/article-file/65985.
• DPT-Devlet Planlama Teşkilatı. (1996). İllerin ve bölgelerin sosyoekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması. Ankara. DPT-Devlet Planlama Teşkilatı. (2003). İllerin ve bölgelerin sosyoekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması. Yayın No: 2671. Ankara.
• ECORYS-NEI. (2001). International benchmark of the regional investment climate in Northwestern Europe.
• Golany, B. and Roll, Y. (1989). An application procedure for DEA. International Journal of Management Science, 17(3), 237–250. doi.org.10.1016/0305-0483(89)90029-7.
• Güngör, İ. ve Demirgil, H. (2005). Bölgesel rekabet yapısının bulanık VZA ile araştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 10, 23–38. Erişim adresi: http://dergipark. gov.tr/download/article-file/194905.
• Huavari, J., Kangasharju, A. and Alanen, A. (2001). Constructing an index for regional competitiveness, Pellervo Economic Research Institute Working Papers, No: 44, Helsinki.
• Huggins, R. and Izushi, H. (2016). UK competitiveness index 2016. University of Wales Institute, Cardiff – UWIC: Centre for International Competitiveness – Cardiff School of Management.
• Huggins, R. and Davies, W. (2006). European competitiveness index 2006-07. University of Wales Institute, Cardiff – UWIC: Robert Huggins Associates Ltd.
• Huggins, R. (2002). UK competitiveness index 2002: City, Metropolitan and Ward Benchmarking. University of Wales Institute, Cardiff – UWIC: Robert Huggins Associates Ltd.
• IMD-International Institute of Management Development. (2017). World competitiveness yearbook-2017, Lausanne, Switzerland.
• Johnson, R. A. and Dean, W. W. (2002). Applied multivariate statistical analysis. (5th. Ed). New Jersey, Prentice-Hall, Inc.
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. (3th bs). Asil Yayın Dağıtım AŞ, Ankara. Kalkınma Bakanlığı. (2013). İllerin ve bölgelerin sosyoekonomik gelişmişlik sıralaması araştırmasıSEGE-2011. Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü. Ankara. Erişim adresi: file:///C:/ Users/ETU/Downloads/SEGE-2011.pdf.
• Kara, M. (2008). Bölgesel rekabet edebilirlik kavramı ve bölgesel kalkınma politikalarına yansımaları. (Uzmanlık Tezi). DPT, Yayın No: 2774, Ankara.
• Karacaer, Ş. (1998). Antalya yöresindeki 4 ve 5 yıldızlı otellerde toplam etkinlik ölçümü: Bir veri zarflama analizi uygulaması. (Y. Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karsak, E. ve İşcan, E. F. (2000). Çimento sektöründe göreli faaliyet performanslarının ağırlık kısıtlamaları ve çapraz etkinlik kullanarak veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi. Endüstri Mühendisliği Dergisi, 11(3), 2–10.
• Kitson, M., Martin, R. and Tyler, P. (2004). Regional competitiveness: An elusive yet key concept?. Regional Studies, 38, 991–999. https://doi.org/10.1080/0034340042000320816.
• Krugman, P. (1996). Making sense of the competitiveness debate. Oxford Review of Economic Policy, 12, 17–35. https://doi.org/10.1093/oxrep/12.3.17.
• Martin, R. (2004). A study on the factors of regional competitiveness: A final report for the European Commission Directorate-General Regional Policy. University of Cambridge. Cambridge Econometrics and Ecorys-NEI, Rotterdam.
• Örkcü, H. H. ve Kardiyen, F. (2006). “İllerin gelişmişlik düzeylerini sıralama ve sınıflandırma bakımından very zarflama analizi ve çok değişkenli istatistiksel yöntemlerin karşılaştırılması üzerine bir çalışma”. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2), 127–152. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/309053.
• Özdamar, K. (2010). Paket programları ile istatiksel veri analizi 2. Ankara: Kaan Kitabevi.
• Özdemir, A. İ. ve Altıparmak, A. (2005). Sosyoekonomik göstergeler açısından illerin gelişmişlik düzeyinin karşılaştırmalı analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24, 98–110. Erişim adresi: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/erciyesiibd/article/viewFile/5000115327/ 5000107328.
• Özden, Ü. H. (2008). Veri Zarflama Analizi ile Türkiye’de Vakıf Üniversitelerinin Etkinliğinin Ölçülmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37(2), 167–185. Erişim adresi: http:// dergipark.gov.tr/download/article-file/98116.
• Talluri, S. (2000). Data envelopment analysis: models and extensions. Production/Operations Management Decision Line, 31(3), 8–11. http://doi=10.1.1.584.6440&rep=rep1&type=pdf.
• Turok, I. (2004). Cities, regions and competitiveness. Regional Studies, 38(9), 1069–1083. https://doi. org/10.1080/0034340042000292647.
• Ueda, T. and Hoshiai, Y. (1997). Application of principal component analysis for parsimonious summarization of DEA inputs and/or outputs. Journal of Operational Research Society, 40, 446– 78. DOI:10.15807/jorsj.40.466.
• URAK-Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu. (2016). İller arası rekabetçilik endeksi. Erişim adresi: www.urak.org. WEF-World Economic Forum. (2017). Global competitiveness report 2017-2018, Oxford University Press, Oxford.
• Williams, B., Onsman, A. and Bown, T. (2010). Exploratory Factor Analysis: A five-step guide for novices. Journal of Emergency Primary Health Care, 8(3), 1–13.
• Yıldırım, İ. E. (2009). Veri zarflama sürecinde temel bileşenler analizinin ayırım gücünü arttırıcı etkisi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 38(1), 66–83. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/ download/article-file/98175.
• Zoller, M. (2012). A Comparison between principal component analysis and factor analysis. University of Applied Sciences Wurzburg-Schweinfurt 16.07.2012 1 A. 1-4.