Akademisyenlerin Sanal Kaytarma Davranışlarının İş Stresine Etkisinin Kuşaklar Üzerinden İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 73 Sayı: 1, 473 - 512, 26.06.2023

Mahmut Demirkıran , Emel Esen

https://doi.org/10.26650/ISTJECON2022-1221367

Öz

Bu araştırmada akademisyenlerin sanal kaytarma davranışlarının iş stresi üzerindeki etkisi kuşaklar üzerinden incelenmiş olup aynı zamanda sanal kaytarma ve iş stresi seviyelerinin demografik değişkenler ve sanal kaytarma öncüllerine göre farklılaşıp farklılaşmadığının incelenmesi amaçlanmıştır. Türkiye’de farklı üniversitelerde görev yapmakta olan toplamda 383 akademisyene kolayda örnekleme yoluyla ulaşılmış ve online anket yöntemiyle veriler elde edilmiştir. Elde edilen verilere korelasyon analizi, Kruskal Wallis H ve Mann Whitney U testleri uygulanmıştır. Araştırmada, akademisyenlerin sanal kaytarma davranışları ile iş stresleri arasında anlamlı bir ilişki olmadığı saptanmıştır. Akademisyenlerin önemsiz sanal kaytarma davranışlarını daha fazla sergiledikleri, iş stresi ve sanal kaytarma seviyelerinin ise ortalama değerin altında olduğu görülmüştür. Y kuşağındaki akademisyenlerin, X kuşağındaki akademisyenlere göre sanal kaytarma ve iş stresi düzeylerinin daha yüksek olduğu saptanmıştır. Araştırmada akademisyenlerden oluşan bir örneklemin kullanılması ve sanal kaytarma ile iş stresi arasındaki ilişkinin kuşaklar üzerinden incelenmesi, gerçekleştirilen bu çalışmanın literatürde yer alan diğer çalışmalardan farklılığını ve önemini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sanal kaytarma, İş stresi, Kuşaklar

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Investigating the Effect of Academicians’ Cyberloafing Behaviors on Job Stress by Generation

Öz

This study aims to examine the effect of academicians’ cyberloafing behaviors on work stress by generation and whether cyberloafing and job stress levels differ with respect to demographic variables and the antecedents of cyberloafing. The study accessed 383 academicians in Türkiye using the convenience sampling method and obtained data using the survey method. The study applied a correlation analysis, the Kruskal-Wallis H test, and the Mann-Whitney U test to the obtained data and consequently determined no significant relationship to be present between job stress and cyberloafing. The academicians were seen to exhibit more minor cyberloafing behaviors and to have below-average cyberloafing and job stress levels. The Generation-Y (Millennial) academicians were found to have higher cyberloafing and job stress levels compared to the Generation-X academicians. The study’s use of an academician sample and examination of the generational relationship between cyberloafing and work stress reveals the study’s importance and difference from other studies in the literature.

Anahtar Kelimeler

Cyberloafing, Job stress, Generation

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Adıgüzel, O., Batur, H. Z., Ekşili, N. (2014). Kuşakların değişen yüzü ve y kuşağı ile ortaya çıkan yeni çalışma tarzı: Mobil Yakalılar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 19(1), 165-182. google scholar
• Amarat, M., Durmuş A., Şahin H., Güleryüz M. (2017). Kuşaklar arasındaki sanal kaytarma davranışlarının belirlenmesi. International 11. Health and Hospital Administration Conference Kitabı, 93-99. google scholar
• Anandarajan, M., Devine P., Simmers C. A. 2004. A multidimensional sealing approach to personal web usage in the workplace. Personal Web Usage in the Workplace: A Guide to Effective Human Resources Management. ed. Anandarajan M., Simmers C. A. Information science publishing: 6179. google scholar
• Arsenault, P. M. (2004). Validating generational differences: A legitimate diversity and leadership ıssue. Leadership & Organization Development Journal. 25(2): 124-141. google scholar
• Aybas, M., Gungor, A. (2020). Does cyberloafing reduce academic performance? A comparative study between Turkey and Poland. Revista Argentina de Clınica Psicologica. 29(5): 1060-1072. google scholar
• Aydın, İ. (2020). İş yaşamında stres. 5. Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. google scholar
• Bacaksız, F. E., Rujnan Tuna, Seren A. K. H. (2018). Sanal kaytarmaya karşı evde çalışma: Hemşire akademisyenler üzerinde bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 11(3): 241-249. google scholar
• Bakan, İ., Taşlıyan, M., Taş, F., Aka, N. (2015). Örgüt depresyonu ve iş tatmini arasındaki ilişki; Bir üniversitedeki akademisyenler üzerinde alan araştırması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 296-315. google scholar
• Berkup, S. B. (2014). Working with generations X and Y in generation Z period: Management of different generations in business life. Mediterranean Journal of Social Sciences, 5(19), 218. google scholar
• Blanchard, A. L., Henle C. A. (2008). Correlates of different forms of cyberloafing: The role of norms and external locus of control. Computers in Human Behavior. 24(3): 1067-1084. google scholar
• Bock, G. W., Ho S. L. (2009). Non-work related computing (NWRC). Communications of the ACM. 52(4): 124-128. google scholar
• Can, A. (2020). Spss ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. 9. Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. google scholar
• Chen, H. (2010). Advertising and generational identity: A theoretical model. American academy of advertising conference proceedings. 132-140. google scholar
• Çınar, O., Sıçrar, H. (2017). Sanal kaytarma ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: Erzurum ilinde bir kamu kurumu örneği. İş ve Hayat. 5(10): 119-135. google scholar
• Çivilidağ, A. (2017). İş yaşamında sanal kaytarmanın iş stresi, iş doyumu ile ilişkisi üzerine bir araştırma. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi. 59(1):355-373. google scholar
• Demir, İ. B., Ürek D., Uğurluoğlu Ö. (2017). Sağlık çalışanlarının sanal kaytarma davranışlarının işte üretkenliklerine etkisi. AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi. 8(30): 291-303. google scholar
• Demirel, Z. H. (2021). Çalışma hayatında geleceğin insan kaynağı: Alfa kuşağı. OPUS International Journal of Society Researches, 18Yönetim ve Organizasyon Özel Sayısı), 1796-1827. google scholar
• Efeoğlu, İ. E. (2006). İş-aileyaşam çatışmasının iş stresi, iş doyumu ve örgütsel bağlılık üzerindeki etkileri: İlaç sektöründe bir araştırma. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı. google scholar
• Fornell, C., Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research. 18(1): 39-50. (Aktaran: Huang, C. C., Wang, Y. M., Wu, T. W., Wang, P. A. (2013). An empirical analysis of the antecedents and performance consequences of using the moodle platform. International Journal of Information andEducation Technology. 3(2): 217-221. google scholar
• Garrett, R. K., Danziger, J. N. (2008). Disaffection or expected outcomes: Understanding personal Internet use during work. Journal of Computer-Mediated Communication, 13(4), 937-958. google scholar Gillespie, Nicole A., M. Walsh, A.H. Winefield, J. Dua, C. Stough. (2001). Occupational stress in universities: Staff perceptions of the causes, consequences and moderators of stress. Work & Stress. 15(1): 53-72. google scholar
• Gökçearslan, Ş., Uluyol Ç., Şahin, S. (2018). Smartphone addiction, cyberloafing, stress and social support among university students: A path analysis. Children and Youth Services Review. 91: 47-54. google scholar
• Göksel, A., Tomruk, Z. (2016). Akademisyenlerde stres kaynakları ile stresle başa çıkmada ve stres durumunda gösterilen davranışların ilişkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 20(2): 315-343. google scholar
• Gursoy, D., Maier T. A., Chi, C. G. (2008). Generational differences: An examination of work values and generational gaps in the hospitality work force. International Journal of Hospitality Management. 27(3): 448-458. google scholar
• Gümüştekin, G. E., Öztemiz, A. B. (2005). Örgütlerde stresin verimlilik ve performansla etkileşimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 14(1): 271-288. google scholar
• Gürbüz, S. (2019). Amos ile yapısal eşitlik modellemesi. 1. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık. google scholar
• Hair, J. F., Black W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E. (2014). Multivariate Data Analysis. (8. Baskı). Essex: Pearson New İnternational Edition. google scholar
• Hartijasti, Y., Fathonah, N., (2014). Cyberloafing across generation X and Y in Indonesia. Journal of Information Technology Applications and Management. 21(1): 1-16. google scholar
• House, R. J., & Rizzo, J. R. (1972). Role conflict and ambiguity as critical variables in a model of organizational behavior. Organizational Behavior andHuman Performance, 7(3): 467-505. google scholar
• Huang, C. C., Wang, Y. M., Wu, T. W., Wang, P. A. (2013). An empirical analysis of the antecedents and performance consequences of using the moodle platform. International Journal of Information and Education Technology. 3(2): 217-221. google scholar
• Johnson, P. R., Indvik, J. (2003). The organizational benefits of reducing cyberslacking in the workplace. Allied Academies International Conference. Academy of Organizational Culture, Communications and Conflict. 8(2): 53-60. google scholar
• Karcıoğlu, F., Serçemeli, C., (2018). İşyerindeki sanal kaytarma davranışları hakkında hukuki bir değerlendirme. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 6(86): 322-331. google scholar
• Koay, K. Y., Soh, P. C. H. (2018). Should cyberloafing be allowed in the workplace? Human Resource Management International Digest. 26(7): 4-6. google scholar
• Köse, S., Oral, L., Türesin, H. (2012). İş yaşamında sosyal kolaylaştırma kavramı ve sanal kaytarma ile ilişkisi: Araştırma görevlileri üzerinde bir araştırma. Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 4(1), 287-295. google scholar Kuznek, E., Güzel B. (2019). Sanal kaytarma ve iş performansı ilişkisi: Kuşaklar teorisi yaklaşımı. İşletme Araştırmaları Dergisi. 11(4): 2729-2746. google scholar
• Levickaite, R. (2010). Generations X, Y, Z: How social networks form the concept of the world without borders (the case of lithuania). LIMES: CulturalRegionalistics. 3(2): 170-183. google scholar
• Lim, V. K. G. (2002). The IT way of loafing on the job: Cyberloafing, neutralizing and organizational justice. Journal of Organizational Behavior: 23(5): 675-694. google scholar
• Lim, V. K. G., Chen. D. J. Q. (2012). Cyberloafing at the workplace: Gain or drain on work? Behaviour & Information Technology. 31(4): 343-353. google scholar
• Luthans, F. (2011). Organizational behavior: An evidence-based approach. New york. Mcgraw-hill/ ırwin. https://bdpad.files.wordpress.com/2015/05/fred-luthans-organizational-behavior-_-an-evidence- based-approach-twelfth-edition-mcgraw-hill_irwin-2010.pdf Erişim tarihi:16.02.2021). google scholar
• Mannheim, K. (1952). The problem of generations. Essays on the sociology of knowledge. ed. Paul. Kecskemeti. Routledge and Kegan Paul. London: 276-320. http://marcuse.faculty.history.ucsb. edu/classes/201/articles/27MannheimGenerations.pdf (Erişim tarihi: 06.06.2021). google scholar
• Örücü, E., Yıldız, H. (2014). İşyerinde kişisel internet ve teknoloji kullanımı: Sanal kaytarma. Ege Academic Review. 14(1): 99-114. google scholar
• Özkalp, E., Yıldız, H. (2018). Olumlu ve olumsuz sanal kaytarma davranışlarının işteki stres üzerindeki etkisi. İş, Güc: Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. 20(1): 57-74. google scholar
• Özüdoğru, M., Yıldırım, Y. T. (2020). Sanal kaytarma ve işgören performansı ilişkisinde iş stresinin düzenleyici etkisinin incelenmesi: Sağlık sektöründe bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 22(2): 467-490. google scholar
• Pilcher, J. (1994). Mannheim's sociology of generations: An undervalued legacy. British Journal of Sociology. 45(3): 481-495. google scholar
• Ramayah, T. (2010). Personal web usage and work inefficiency. Business Strategy Series. 11(5): 295301. google scholar
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., Müller H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online. 8(2): 23-74. google scholar
• Schermerhorn Jr, John R., James G. Hunt, Richard N. Osborn. (2002). Organizational Behavior. United States of America. John Whiley and Sons. https://www.academia.edu /23478353/ SCHERMERHORN_Jr_John_R_HUNT_James_G_and_OSBORN_Richard_N_Organizational_ Behavior (Erişim tarihi: 26.05.2021). google scholar
• Ulusoy, H., Benli. G. D. (2017). Akademisyenlerin sanal kaytarma davranışları: Bir kamu üniversitesi örneği. Journal of International Social Research. 10(54): 925-934. google scholar
• Yenihan, B., Öner, M., Çiftyıldız, K. (2014). İş stresi ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki: Otomotiv işletmesinde bir araştırma. Çalışma İlişkileri Dergisi. 5(1): 38-49. google scholar
• Yıldırım, Y., Taşmektepligil, M. Y. (2011). Beden eğitimi ve spor yüksekokullarındaki görevli akademisyen personelin örgütsel stres ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(4), 131-140. google scholar
• Yıldız, S., Bayrakçı, C. (2020). İşyeri nezaketsizliği ile iş stresi arasındaki ilişki: Akademisyenler üzerine bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 40: 515-529. google scholar Yüksekbilgili, Z. (2015). Türkiye'de Y kuşağının yaş aralığı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 14(53): 259-267. google scholar