PATERNALİST LİDERLİĞİN ÇALIŞAN PERFORMANSI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 48 - 60, 15.09.2022

Berat Kuz Murat Sağbaş

Öz

Araştırmanın amacı İstanbul ilinde çalışanlar üzerinde paternalistik liderlik algısının etkisini ortaya koymaktır. Bu maksatla İstanbul ilinde çalışan 320 kişinin katıldığı anket ile verilere ulaşılmıştır. Kullanılan anket formu, iki ölçek ve örneklemin demografik yapısını anlamaya ve belirlemeye yönelik hazırlanmış soruları kapsamaktadır. Yapılan araştırmada paternalistik liderliğin alt boyutları ile performans arasındaki ilişkiyi belirlemek için korelasyon analizi, paternalistik liderlik algısının performans üzerindeki etkisi için hiyerarşik regresyon analizi yapılmıştır. Ölçekler için doğrulayıcı faktör analizi kullanılmıştır. Modellerdeki bağımsız değişkenlerden ‘’sadakat ve itaat beklentisi’’ çalışan performansını etkilemekteyken, diğer iki paternalistik liderlik yaklaşımı olan ‘’iş yerinde aile ortamı’’ ve ‘’iş dışı yaşama katılma’’ bağımsız değişkenlerinin istatistiki olarak anlamlı bir etkisi bulunmamıştır. Paternalist liderin sadakat ve itaat beklentisinin çalışan performansına etkisi çalışanın cinsiyetine göre anlamlı farklılaştığı tespit edilmiştir. Özelikle erkek çalışanların kadın çalışanlara göre paternalist liderin sadakat ve itaat beklentisinin çalışan performansına etkisinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Paternalistik liderlik, Performans, Çalışan performansı

Kaynakça

• Aslan E. (2015). Paternalı̇st Lı̇derlı̇ğı̇n Çalışan Performansına Etkı̇sı̇nde İş Ahlakının Rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aycan, Z., Schyns, B., Sun, J. M., Felfe, J., & Saher, N. (2013). Convergence and divergence of paternalistic leadership: A cross-cultural investigation of prototypes. Journal of International Business Studies, 44(9), 962-969.
• Borman, W. C., & Motowidlo, S. J. (1993). Expanding the criterion domain to include elements of contextual performance. In N. Schmitt, & W. C. Borman (Eds.), Personnel selection in organizations (pp. 71-98). San Francisco, CA: Jossey-B.
• Campbell, J. P., McHenry, J. J., & Wise, L. L. (1990). Modeling job performance in a population of jobs. Personnel psychology, 43(2), 313-575.
• Chin, W. W., R. A. Peterson ve S. P. Brown (2008). Structural Equation Modeling in Marketing: Some Practical Reminders. Journal of Marketing Theory and Practice. 16(4), 287–298.
• Farh, J. L., & Cheng, B. S. (2000). A cultural analysis of paternalistic leadership in Chinese organizations. In Management and organizations in the Chinese context (pp. 84-127). Palgrave Macmillan, London.
• Faiz S., Mubarak N. ve Safdar S. (2021). A Two-Edged Sword”: Paternalistic Leadership And Nurses Performance: A Moderated Mediation Model. Frontiers in Psychology. 12, 1-10.
• Filho, D. F., L. Silva, E. Rocha ve A. Domingos (2016). How to Get Away with Multicollinearity: A Users’ Guide. Revista Política Hoje. 25(2), 161-174.
• Fisher, G. B., & Härtel, C. E. (2004). Evidence for crossvergence in the perception of task and contextual performance: A study of Western expatriates working in Thailand. Cross cultural management: An international Journal. 11(2) 3-15.
• Fornell, C. ve D. F. Larcker (1981). Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
• George, D. ve P. Mallery (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference 17.0 Update. 10. Baskı. Pearson, Boston.
• Hair, J. F., J. J.Risher, M. Sarstedt, C. M. Ringle (2019). When to Use and How to Report the Results of PLS-SEM. European Business Review. 31(1), 2–24.
• Hair, J. F., L. M. Matthews, R. L. Matthews ve M. Sarstedt (2017). PLS-SEM or CB-SEM: Updated Guidelines on Which Method to Use. International Journal of Multivariate Data Analysis. 1(2), 107-123.
• Henseler, J., T. K. Dijkstra, M. Sarstedt, C. M. Ringle, A. Diamantopoulos, D. W. Straub, D. J. Ketchen ve J. Hair (2014). Common Beliefs and Reality about PLS: Comments on Rönkkö and Evermann (2013). Organizational Research Methods. 17(2), 182-209.
• Katı, Y. ve A. Toptaş (2021). Paternalist Liderliğin İş Performansı ve Alt Boyutlarına Etkisi: X, Y ve Z Kuşakları Üzerine Bir Araştırma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 24(46),1073-1092. Kirkman, B. L. ve B. Rosen (1999). Beyond Self-management: Antecedents and Consequences of Team Empowerment. Academy of Management Journal, 42(1), 58–74.
• Motowidlo, S. J., & Schmit, M. J. (1999). Performance assessment in unique jobs. Pulakos (Eds.), The changing nature of performance, 56-86. Mert, P. ve M. Özgenel (2020), A Relational Research on Paternalist Leadership Behaviors Perceived by Teachers and Teachers' Performance. Educational Policy Analysis and Strategic Research 15(2) 41-60.
• Nakip, M. ve Yaraş, E. (2017). Pazarlamada Araştırma Teknikleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Pellegrini, E. K., T. A. Scandura (2008). Paternalistic Leadership: A Review and Agenda for Future Research. Journal of Management. 34(3), 566-593.
• Sağbaş, M. ve Sürücü, L. (2021). The Impact of Leadership Styles on Job Satisfaction: A Study of the Hospitality Industry Article. Yönetim Bilimleri Dergisi 19(40):323 – 346.
• Sağbaş, M., Erdoğan F. A. (2022). Digital Leadership: A Systematic Conceptual Literature Review, İstanbul Kent Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi 3(1):17-36.
• Tekı̇n, E. (2019). Paternalist Liderliğin İş Tatmini ve Çalışan Performansına Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi 54(1), 178-204.
• Vinzi, V. E, W. W. Chin, J. Henseler ve H. Wang (2010). Handbook of Partial Least Squares. Berlin: Springer.
• Yurt, A. (2021). Babacan Yöneticilik Algısının Tutumsal ve Davranışsal SonuçLarı: Balıkesir İlinde Görev Yapan Öğretmenlerin Üzerine Bir Uygulama. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Karabük: Karabük Üniversitesi.