Examining Values Education from the Perspective of Class Teachers: Sample of Erzurum

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 1, 343 - 367, 20.03.2017

Zeynep Başcı Namlı

Öz

The aim of the
research is to determine values ​​education in terms of various dimensions
according to teacher opinions. In accordance with the case study of qualitative
research designs, 27 class teachers were interviewed in 2011-2012 academic
year. As a result of the interviews, the values ​​of the teachers; They define
the behavior patterns, ethical rules, customs, traditions, customs and cultural
characteristics that are provided by society and approved by society; The most
important values ​​that should be given to the students; Honesty, respect and
responsibility, homeland and nation love, values ​​of diligence; The most
effective element in gaining value is the family; Problems arising from the
family come from the problems that are experienced in gaining the values; It is
stated that drama is the most preferred activity for gaining values, explaining
stories about values ​​and exploiting case examples. In addition, for effective
value education, it is suggested that teachers give quality seminars on value
education, organize seminars to raise awareness of families and have a separate
course on value education.

Anahtar Kelimeler

Value, Value Education, Implicit Curriculum, Ethics Education, Character Education

Sınıf Öğretmenlerin Perspektifinden Değerler Eğitiminin İncelenmesi: Erzurum Örneği

Öz

Araştırmanın amacı, değerler
eğitiminin çeşitli boyutlar açısından, öğretmen görüşlerine göre
belirlenmesidir. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışmasına uygun olarak 27 sınıf öğretmeni ile
görüşme yapılmıştır. Yapılan görüşmeler sonucunda öğretmenlerin değeri; toplumda düzeni sağlayan
ve toplum tarafından onaylanmış davranış kalıpları, ahlaki kurallar, gelenek,
örf-adet ve kültürel özellikler olarak tanımladıkları; öğrencilere
kazandırılması gereken en önemli değerlerin; dürüstlük, saygı ve sorumluluk,
vatan ve millet sevgisi, çalışkanlık değerleri olduğu; değerlerin kazandırılmasında
en etkili unsurun aile olduğu; değerlerin kazandırılmasında yaşanan
problemlerin başında aileden kaynaklanan sorunların geldiği; değerlerin
kazandırılmasında en çok tercih edilen etkinliğin drama, değerlerle ilgili
hikâyeler anlatma ve örnek olaylardan yararlanma olduğu belirtilmiştir. Ayrıca
etkili bir değer eğitimi için, öğretmenlere değerler eğitimine ilişkin
nitelikli seminerlerin verilmesi, ailelerin bilinçlendirilmesi için
seminerlerin düzenlenmesi ve değer eğitimine ilişkin ayrı bir dersin olması
önerileri sunulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Değer, Değerler Eğitimi, Örtük program, Ahlak eğitimi, Karakter eğitimi

Kaynakça

• Akyüz, Y. (2004). Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Ada, S. ve Ünal, S. (2000). Sınıf yönetimi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaa Birimi.
• Arslan, A. (1999). Felsefeye giriş. Ankara: Vadi Yayınları.
• Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim II. kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Avcı, N. (2007). Üniversite gençliğinin bireysel ve toplumsal değerlere ilgi ve bakışı. Kaymakcan, R., Hökelekli, H., Arslan, Ş., Zengin, M. (Ed.). Değerler ve Eğitimi içinde (s. 819-852). İstanbul. Dem Yayınları.
• Atbaşı, C. (2007). İlköğretim ikinci kademe altıncı ve yedinci sınıfta Sosyal Bilgiler dersinin öğretimi ve öğretiminde yaşanan güçlükler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Akbaba Altun, S. (2003). Eğitim yönetimi ve değerler. Değerler Eğitimi Dergisi. 1(1), 7-18.
• Akbaş, O. (2008). Sosyal Bilgilerde değerler ve öğretimi. B. Tay ve A. Öcal (Ed.). Sosyal Bilgiler öğretimi (335-360). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Aktepe V. ve Yel S. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin değer yargılarının betimlenmesi: Kırşehir ili örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(3), 607-622.
• Bacanlı, H. (2006). Duyuşsal Davranış Eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Beldağ, A. (2012). İlköğretim yedinci sınıf Sosyal Bilgiler dersindeki değerlerin kazanılma düzeyinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Erzurum ili örneği). Yayımlanmamış doktora tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Çengelci (2010). İlköğretim beşinci sınıf Sosyal Bilgiler dersinde değerler eğitiminin gerçekleştirilmesine ilişkin bir durum çalışması. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Doğanay, A. (2011). Değerler eğitimi. C. Öztürk (Ed.). Sosyal Bilgiler öğretimi demokratik vatandaşlık eğitimi. (2. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Ekşi, H. (2003). Temel insani değerlerin kazandırılmasında bir yaklaşım: Karakter eğitimi programları. Değerler Eğitimi Dergisi, (1)1, 79–96.
• Dökmen, Ü. (2000). Evrenle uyuşma sürecinde var olmak, gelişmek ve uzlaşmak. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Gall, M., Borg, W. and Gall, J. P. (1996). Educational research an ıntruduction (6 th Edition). USA: Longman Publisher.
• Gömleksiz M. N. ve Cüro E. (2011). Sosyal Bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 95-134.
• Günay, M. (2006). Değerler bağlamında insan. Felsefe Ekibi İnternet Dergisi, 5.
• Güngör, E. (1998). Ahlak psikolojisi ve sosyal ahlak. İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• Ercan, İ. (2001). İlköğretim Sosyal Bilgiler programında ulusal ve evrensel değerler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Halstead, J. M. and Taylor, J. M. (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research. Cambridge Journal of Education, 30(2), 169-202.
• Katılmış, A., Ekşi, H. ve Öztürk, C. (2010). Sosyal Bilgiler dersi kazanımlarıyla bütünleştirilmiş bilimsellik odaklı karakter eğitimi programının etkililiği. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 50-87.
• Kılcan, B. (2009). İlköğretim 6. Sınıf Sosyal Bilgiler öğretim programında yer alan değerler öğretimine ilişkin öğretmen görüşleri (Kırşehir ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Kızılçelik, S. ve Erjem, Y. (1996). Açıklamalı sosyoloji sözlüğü. Konya: Saray Kitabevleri.
• Kulaksızoğlu, A. ve Dilmaç, B. (2000). İnsani değerler eğitimi programı. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 12, 199-208.
• Kuş, D. (2009). İlköğretim programlarının, örtük programın ve okul dışı etmenlerin değerleri kazandırma etkililiğinin 8. sınıf ilköğretim öğrencilerinin ve öğretmenlerinin görüşlerine göre incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Kurtdede Fidan, N. (2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitim Bilim, 2 (2), 1-18.
• MEB. (2005). İlköğretim Kurumları Sosyal Bilgiler dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Genel Müdürlüğü.
• Mentiş, A. (1997). İlköğretim birinci aşama Sosyal Bilgiler dersi duyuşsal amaçlarının gerçekleşme düzeyinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Önür, N. (2007). Modernleşme sürecinde okul, aile ve medya kavşağında toplumsal değerler. R. Kaymakcan vd. (Ed.). Değerler ve Eğitimi (s.157-176). İstanbul: Dem Yayıncılık.
• Özkan, R. (2008). İlköğretim öğretmenlerinin himayeci değerlerle ilgili görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 41(1), 241-254.
• Özkan, R. (2011). Toplumsal yapı, değerler ve eğitim ilişkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 333-344.
• Sarı, E. (2005). Öğretmen adaylarının değer tercihleri: Giresun Eğitim Fakültesi örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 3(10), 73–88.
• Tezcan, M. (1997). Eğitim sosyolojisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları. Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Parlar, H., Çavuş, M., Levent, F. ve Ekşi, H. (2010). Yöneticilerin Karakter Eğitimi Yeterlik İnancı Ölçeğinin Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Değerler Eğitimi Dergisi, 8(19), 177-205.
• Tokdemir, M. A. (2007). Tarih öğretmenlerinin değerler ve değer eğitimi hakkındaki görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniveritesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Turan, S. ve Aktan, D. (2008). Okul hayatında var olan ve olması düşünülen sosyal değerler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 227-259.
• Veugelers, W. and Kat, E. (2003). Moral task of the teacher according to students, parents and teachers. Educational Research and Evaluation, 9(1), 75-91.
• Yaman, H., Taflan, S. ve Çolak, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(18), 107-120.
• Yel, S. ve Aladağ, S. (2009). Sosyal Bilgilerde değerlerin öğretimi, M. Safran (Ed.). Sosyal Bilgiler Öğretimi (s.117-148). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yeşil, R. ve Aydın, D. (2007). Demokratik değerlerin eğitiminde yöntem ve zamanlama. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 65-84.
• Yılmaz, E. (2009). Öğretmenlerin değer tercihlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 109-129.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yiğittir, S. (2009). İlköğretim Sosyal Bilgiler dersi 4. ve 5. sınıf değerlerinin kazanılma düzeyi. Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.