Budget of the Ottoman Empire

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 3, 497 - 515, 27.03.2015

Cuma Çataloluk

https://doi.org/10.15869/itobiad.56914

Cited By: 1

Öz

The theme of this studie is the Ottoman Empire budget, the core of the financial system of the Ottoman Empire made the soil system. The reason for the proper functioning of this system is extremely careful recording system that had a healthy state. The conquered regions were carefully with their area, where he worked as an operator before the conquest of these regions and what had been grown for which products, recorded. According to these documents, and records the income of the States was definitely be appreciated properly and perfecht. The state had before the Tanzimat reforms unique with its budgeting.

Anahtar Kelimeler

Budget, Budget of the Ottoman Empire, Revenues, Expenses, Budget System

Osmanlı Devlet Bütçesi

Öz

Çalışmada Osmanlı Devleti  mali sisteminin bir parçası olan bütçe ve  uygulamaları ele alınmıştır. Osmanlı Devletinin altı yüzyıl gibi uzun yaşayabilmesi, önemli ekonomik ve mali sisteme sahip olduğunu göstermektedir. Osmanlı devletinin ekonomik ve mali sisteminin özünü toprak sistemi oluşturmuştur. Toprak sisteminin düzgün işlemesinin nedeni ise, Osmanlı Devletinin; son derece titizlik gösterilen sağlıklı devlet kayıt sistemine sahip olmasıdır. Fethedilen bölgeler; tüm özellikleri dikkate alınarak gerek büyüklüğü, gerek üzerinde ne tür ürün yetiştirildiği, elde edilen ürün hasılası ve gerekse bu araziye fetihten önce sahip olanlar, işletenler esaslı ve düzenli bir şekilde kaydedilirdi. Tüm bu kayıt ve bilgiler esas alınarak, buralardan elde edilecek kamu gelirlerinin düzgün ve doğru tahmin edilebilmesi mümkün olabilmekteydi. Osmanlının Tanzimat öncesi mali sistemi ve bütçe diyebileceğimiz uygulamaları kendine özgündü ve düzgün çalışmaktaydı. Ta ki devletin diğer kurumları ile birlikte mali sistemindeki bozulma emareleri görülmeye başlayıncaya kadar. Bütçenin bilindiği gibi iki ayağı bulunmaktadır. Bunlardan giderler kısmına devletin başlangıcından itibaren titizlik gösterilmiştir. Yöneticiler; kamu gelirlerinin kamu giderlerinden daha fazla gerçekleşmesi gayretini gütmüşlerdir. 

Anahtar Kelimeler

Bütçe, Osmanlı Bütçesi, Gelirler, Giderler, Bütçe Sistemi

Kaynakça

• Ataç, Engin Editör, Devlet Bütçesi, Anadolu Üniversitesi AÖF Yayın no; 23, Eskişehir, 1990.
• Canbay, Tülin, Türkiye’de Kamu Bütçesinde Reform İhtiyacı ve Sıfır Tabanlı Bütçeleme Sistemi, DEÜ, Sos. Bil. Enst. Doktora Tezi, İzmir, 1999.
• Cumhuriyetin 70. Yılında Maliye Bakanlığı, Maliye Bakanlığı Yayınları, Yayın Yılı /Yayın No 1993/ 334.
• Çoşkun, Gülay, Devlet Bütçesi Türk Bütçe Sistemi, Gözden geçirilmiş ikinci baskı, Turhan Kitapevi, 1989, Ankara.
• Eser, U.,“Osmanlı İmparatorluğu Bütçeleri: Bir İnceleme”, Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 1982, s.169-194.
• Eş, M.,Tarihsel Bir Bakışla Klasik Osmanlı Maliyesi, Kütahya, 1989, T.C Anadolu Üniversitesi, Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayınları No:81.
• Gökbunar, R, Gökbunar, A. R, Uğur, A.,“17. Yüzyılda Osmanlı Devleti ve Batı Avrupa Devletlerinde Mali Yapı Üzerine Savaşların Etkileri.” Maliye Dergisi, 2010 Temmuz-Aralık, Sayı:159, s. 70-87.
• Kıray, Emine, Osmanlı’da Ekonomik Yapı ve Dış Borçlar, İletişim yayınları, İstanbul, 1993.
• Pamuk, Ş., Osmanlı Türkiye İktisadi Tarihi:1500-1914. İstanbul, 2003, İletişim Yayınları 3.bs.
• Sayın, Abdurrahman Vefik, “Tarih-İ Mâli“(Kuruluşundan Kanuni Dönemini Sonuna Kadar Osmanlı Maliye Tarihi (1299-1566), Maliye Bakanlığı Araştırma,Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı Yayın No:2000/356, Ankara, Ekim 2000.
• Şeker,M.,Osmanlı Devletinde Mali Bunalım ve İlk Dış Borçlanma, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2007, Cilt: 8, 2: s.115-134.
• Tanzimattan Günümüze Devlet Bütçesi Mevzuatı Cilt I Bütçe ve Devlet Hesapları; Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Sayı: 1996/3 , Ankara ,1996, s. III.
• Sönmez, Nezihe, Kamu Bütçesi ve Bütçe Politikası, İzmir, 1994.
• Şener, Abdüllatif, “Osmanlı Bütçeleri ve Türkiye’de Bütçe hakkının Ortaya çıkışında Cumhuriyet Öncesi Gelişmeler”, Mülkiyeliler Birliği Dergisi ,99, Eylül 1988, s. 70.
• Tabakoğlu,A., Gerileme Dönemine Girerken Osmanlı Maliyesi. İstanbul,1985, Dergah
• Varcan, N., Maliye Tarihi. Eskişehir, 1995, Birlik Ofset Yayınları.
• Varcan, Nezih Derleyen, Osmanlı Maliyesi Hakkında İngiliz Raporları (1861-1892), Ankara, Nisan 2000 T.C. Maliye Bakanlığı Araştırma Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı Yayın No:2000/355.