An Overview of Legal Developments Regarding Freedom of Association of Civil Servants in Turkey in the Light of the Decisions of the European Court of Human Rights

Yıl 2018, Sayı: 67, 1 - 15, 26.11.2019

Ayse Ledun Akdeniz

https://doi.org/10.26650/annales.2018.67.0001

Öz

There are many decisions of the ECHR regarding to the freedom of association of civil servants. In this area, especially the Grand Chamber’s decision of “Demir and Baykara” is considered as a cornerstone. It has been observed that Turkey is a party in many disputes brought before the ECHR regarding freedom of association of civil servants. Accordingly, in this study, some decisions of the ECHR in which the Court held that Turkey violated “the right to freedom of assembly and association” under Article 11 of the European Convention on Human Rights are mentioned briefly and recent important legal developments regarding the right of civil servants to organize and to bargain collectively in Turkey are stated. On the other hand, the decisions of Council of State and the Constitutional Court in Turkey regarding short-term work stoppages of civil servants are noteworthy. In some of these decisions, short-term (lasting one or two days) work stoppages in accordance with a decision of a trade union are considered as an excuse. However, it is still not possible to state that these recent developments are completely in coherence with the principles set forth in the decisions of the ECHR. 

Anahtar Kelimeler

Freedom of association, Civil servants, Trade unions, Collective bargaining, Strike

Destekleyen Kurum

The author received no grant support for this work.

Ein Überblick über die Rechtsentwicklungen zur Vereinigungsfreiheit im öffentlichen Dienst der Türkei im Lichte der Urteile des Europäischen Gerichtshofs für Menschenrechte

Öz

In Bezug auf die Vereinigungsfreiheit der Beschäftigten im öffentlichen Dienst gibt es viele Urteile des EGMR. Insbesondere das Urteil „Demir und Baykara“ hat hier eine leitende Rolle gespielt. Die bisherige Rechtsprechung zur Vereinigungsfreiheit im öffentlichen Dienst wurde maßgeblich durch Fälle gegen die Türkei geprägt. Dementsprechend werden in diesem Beitrag ein paar EGMR-Urteile, in denen der Gerichtshof festgestellt hat, dass die Türkei „das Recht auf Versammlungs- und Vereinigungsfreiheit“ gemäß Art. 11 der Europäischen Menschenrechtskonvention verletzte, summarisch erwähnt und jüngste wichtige rechtliche Entwicklungen in Bezug auf das Recht Koalition und Kollektivvertrag von Beschäftigten im öffentlichen Dienst, behandelt. Andererseits sind die Entscheidungen des Oberverwaltungsgerichts und des Verfassungsgerichts über kurzfristige Arbeitsniederlegungen von Angehörigen im öffentlichen Dienst von Bedeutung. In einigen dieser Entscheidungen werden kurzfristige (ein oder zwei-tägige) Arbeitsniederlegungen der Lehrer und Lehrerinnen für zulässig erachtet, wenn sie im Rahmen einer von der Gewerkschaft organisierten und angekündigten Aktion erfolgten. Es kann jedoch immer noch nicht behauptet werden, dass diese jüngsten Rechtsentwicklungen in völliger Übereinstimmung mit den in den Entscheidungen des EGMR festgelegten Grundsätzen stehen. 

Anahtar Kelimeler

Vereinigungsfreiheit, Angehörigen im öffentlichen Dienst, Gewerkschaften, Kollektivverhandlung, Streik

Avrupa Insan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Türkiye’de Kamu Görevlilerinin Sendikal Özgürlüğüne Ilişkin Yasal Gelişmelere Genel Bir Bakış

Öz

AİHM’nin kamu görevlilerinin sendikal hakları konusunda vermiş olduğu pek çok kararı bulunmaktadır. Bu alanda özellikle, Büyük Daire’nin “Demir ve Baykara” isimli kararının yol gösterici nitelik taşıdığı kabul edilmektedir. Kamu görevlilerinin sendikal özgürlüklerine ilişkin olarak, AİHM’nin önüne gelen uyuşmazlıkların pek çoğunda Türkiye’nin taraf olduğu görülmektedir. Bu doğrultuda çalışmamızda, AİHM’nin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 11. maddesinde düzenlenen “Toplantı ve dernek kurma özgürlüğü”nün Türkiye tarafından ihlal edildiği sonucuna vardığı bir kısım karara kısaca yer verilmiş ve yakın zamanda Türkiye’de kamu görevlilerinin sendikalaşma ve toplu sözleşme haklarına ilişkin önemli yasal gelişmeler aktarılmıştır. Öte yandan Danıştay ve Anayasa Mahkemesi’nin de kamu görevlilerinin kısa süreli iş bırakmalarına ilişkin ilgi çekici kararları bulunmaktadır. Bazı kararlarda öğretmenlerin sendikanın aldığı bir karar sonucunda kısa süreli (bir ya da iki günlük) iş bırakmalarının mazeret olarak kabul edildiği görülmektedir. Ancak yine de yakın zamana ilişkin bu gelişmelerin, AİHM kararlarında yer verilen esaslar ile tam olarak uyumlu bir halde olduğunu söylemek mümkün gözükmemektedir. 

Anahtar Kelimeler

Örgütlenme özgürlüğü, Kamu görevlileri, Sendikalar, Toplu pazarlık, Grev

Kaynakça

• Başbuğ, Aydın: “Kamu Çalışanları Toplu Sözleşme Hakkı ve Toplu Sözleşme Görüşmelerine İlişkin Değerlendirme”, Sicil, Nr. 29, 2013, S. 151-158.
• Çelik, Aziz: “Mücadeleden Vesayete Türkiye’de Kamu Görevlileri Sendikacılığı”, Eleştirel Pedagoji Dergisi, 2014, 34, S.1-8.
• Gökçeoğlu Balcı, Şebnem: “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin “Satılmış ve Diğerleri/Türkiye” Kararı”, Çalışma ve Toplum, 2008/2, S. 219-235.
• Gülmez, Mesut: “Anayasa Değişikliği ve Memur Sendikacılığı”, Amme İdaresi Dergisi, 1995/4, S. 27-43.
• Gülmez, Mesut: “Anayasa Değişikliği Sonrasında İnsan Hakları Sözleşmelerinin İç Hukuktaki Yeri Ve Değeri”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi,, 2004, 54, S. 147-161.
• Gülmez, Mesut: “Sendika Kararına Uyarak Toplu Eyleme Katılma, ‘Disiplin Suçu’ Değil ‘Mazeret’tir - Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu Kararı Karar İncelemesi”, Çalışma ve Toplum, 2014/2, S. 191-203.
• Kutal, Metin: “Kamu Görevlilerinin Örgütlenme Ve Toplu Pazarlık Hakları (Uluslararası Normlar, Yorumlar ve Türk Mevzuatında Durum)”, Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu V, İstanbul, Petrol-İş, Yayını 118, 2013, S. 157-178.
• Lörcher, Klaus: “Das Menschenrecht auf Kollektivverhandlung und Streik – auch für Beamte”, Arbeit und Recht, 7/8, 2009, S. 229-241.
• Lörcher, Klaus: “Aktuelle Streikrechtsverfahren vor dem Europäischen Gerichtshof für Menschenrechte”, Arbeit und Recht, 7/8, 2013, S. 290-292.
• Lörcher, Klaus: “Entscheidungen mit Anmerkungen: Menschenrecht auf Streik im öffentlichen Dienst – Keine Disziplinierung bei Teilnahme”, Arbeit und Recht, 7, 2011, S. 303-307 (Entscheidungen mit Anmerkungen).
• Mahiroğulları, Adnan: “1965‘ten 12 Eylül 2010 Halk Oylamasına Yasakoyucunun Memur Sendikacılığına Bakış Açısı ve ILO Normları”, Sosyal Siyaset Konferanslar Dergisi, 2011/1, S. 61-87.
• Seifert, Achim: “Recht auf Kollektivverhandlungen und Streikrecht für Beamte- Anmerkungen zur neuen Rechtsprechung des EGMR zur Vereinigungsfreiheit-”, Kritische Vierteljahresschrift für Gesetzgebung und Rechtswissenschaft, Nr. 4, 2009, S. 357-377.
• Şirin, Tolga: Karşılaştırmalı Anayasa Hukukunda Kanun Kavramı, 2. Aufl. İstanbul, On İki Levha, 2019. Sur, Melda: İş Hukuku Toplu İlişkiler, 8. Aufl., Ankara, Turhan, 2019 (Toplu İlişkiler).
• Tellenbach, Silvia: Das türkische Strafgesetzbuch / Türk Ceza Kanunu - Deutsche Übersetzung und Einführung, Duncker & Humblot, 2009.
• Tuncay, A. Can / Savaş Kutsal, Burcu: Toplu İş Hukuku, 6. Aufl., İstanbul, Beta, 2017.