Evaluation of The Simplified Text of Ahmet Mithat Efendi’s Work “Felsefe-i Zenan” In The Context of Intra-Linguistic Translation
Öz
Intralingual translation is the retelling of linguistic elements through other elements of the same language. How literary texts that use language as material are presented to readers in different periods shows the development of both language and literature. Examining diachronic intralingual translation practices is important in terms of the course of the literary journey of texts and readers. Felsefe-i Zenan is one of the stories in Ahmet Mithat Efendi’s collection called Letâif-i Rivâyat, which consists of thirty stories and novels published between 1870 and 1894. The work, which was republished as a facsimile and a simplified version by Sel Publishing in 2008, is one of the first texts in Turkish literature to talk about women’s rights and equality between men and women. The aim of this study, in which we examine how this text written in the 19th century was transferred to the 21st century reader in the context of interlingual translation, is to determine how intralingual translation was applied to a two-hundred-year-old text and the effects of this application on literary language. As a result of the study, it was determined that the primary aim was to understand the text while transferring the story of Felsefe-i Zenan to the 21st century reader and changes were made in the language elements accordingly. Therefore, this intralingual translation; It has been seen that the work was written by taking into account the literary concerns of the author in order to be understood by today’s readers and to achieve its purpose. In addition, it has been observed how changes in the word and supra-word structures in the literary language have occurred over a period of two centuries.
Anahtar Kelimeler
Ahmet Mithat Efendi Interlingual Translation Equivalence Felsefe-i Zenan
Kaynakça
- Arslan, F. (2011). Diliçi Çeviri ve Gençliğe Hitabe. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 1(18), s. 125-134. google scholar
- Berk, Ö. (2005). Kuramlar Işığında Açıklamalı Çeviribilim Terimcesi. İstanbul: Multilingual Yayınları. google scholar
- Canlı, G. (2019). William Faulkner’ın Sanctuary Adlı Romanının Kaynak Ve Erek Dizgedeki Çeviri Serüveni: Diliçi Çeviri, Öz-Çeviri, Yeniden Çeviri Ve Dolaylı Çeviri Kavramları Işığında Bir İnceleme. 77-78. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. google scholar
- Catford, J. C. (1965). A Linguistic Theory of Translation: an Essay in Applied Linguistics. Oxford University Press, s. 27. google scholar
- Efendi, A. M. (2008). Felsefe-i Zenan. İstanbul: Sel Yayıncılık. google scholar
- Esen, N. (2012). Modern Türk Edebiyatı Üzerine Okumalar. İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
- Gürbüz, F. (2017). Çeviride Sadakat Problemi. İstanbul: Otto Yayınları. google scholar
- İslamoğlu, F. (2015, Nisan). Tartışmalı Yönleri ile Diliçi Çeviri Kavramı. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(13), s. 158-173. google scholar
- Neydim, N. (2010, Nisan). Diliçi Çeviride Tanım Sorunları ve İki Şiir Çevirisinden Yola Çıkarak Diliçi Çeviriye Eleştirel Bir Yaklaşım. Ç.N. Çevirmenin Notu Dergisi(10). google scholar
- Vardar, B. (1978, Temmuz). Dilbilim Açısından Çeviri. Türk Dili Dergisi, Çeviri Sorunları Özel Sayısı, s. 61-71. google scholar
- Yeter, G., & Altunsoy, A. (2018). Recaizade Mehmet Celâl’in Hayal-i Celâl Adlı Eserinin Sadeleştirilmiş Metninin Diliçi Çeviri Bağlamında Değerlendirilmesi. Erzurum Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(112), s. 251-264. google scholar
Ahmet Mithat Efendi’nin “Felsefe-i Zenan” Adlı Eserinin Sadeleştirilmiş Metninin Dil İçi Çeviri Bağlamında Değerlendirilmesi
Öz
Dil içi çeviri, dilsel unsurların aynı dilin başka unsurları aracılığıyla yeniden söylenmesidir. Dili malzeme olarak kullanan edebî metinlerin okuyuculara farklı dönemlerde nasıl sunulduğu, hem dilin hem de edebiyatın gelişimini gösterir. Artsüremli dil içi çeviri uygulamalarının incelenmesi, metinlerin ve okuyucuların edebî yolculuğunun seyri bakımından önemlidir. Felsefe-i Zenan, Ahmet Mithat Efendi’nin 1870-1894 yılları arasında yayımladığı otuz hikâye ve romandan müteşekkil Letâif-i Rivâyat adlı külliyatındaki hikâyelerden biridir. 2008 yılında sel Yayıncılık tarafından tıpkıbasımı ile sadeleştirilmiş hâli bir arada olarak yeniden basılan eser Türk edebiyatında kadın haklarından ve kadın-erkek eşitliğinden bahseden ilk metinlerden biridir. 19. yüzyılda kaleme alınan bu metnin 21. yüzyıl okuyucusuna dil içi çeviri bağlamında nasıl aktarıldığını incelediğimiz bu çalışmanın amacı dil içi çevirinin iki yüz yıllık bir metne nasıl uygulandığının ve bu uygulamanın edebî dile etkilerinin tespitidir. Çalışmanın sonucunda Felsefe-i Zenan hikâyesinin 21. yüzyıl okuyucusuna aktarılırken metnin anlaşılmasının birincil maksat olduğu ve dil unsurlarında buna göre değişiklikler yapıldığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla bu dil içi çevirinin; yazarın edebî kaygıları gözetilerek eserin günümüz okuru tarafından anlaşılması ve maksadına ulaşması için yapıldığı görülmüştür. Ayrıca iki yüzyıllık zaman diliminde edebî dilde sözcük ve sözcük üstü yapılarda nasıl değişiklikler olduğu gözlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Ahmet Mithat Efendi Dil İçi Çeviri Eş Değerlilik Felsefe-i Zenan
Kaynakça
- Arslan, F. (2011). Diliçi Çeviri ve Gençliğe Hitabe. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 1(18), s. 125-134. google scholar
- Berk, Ö. (2005). Kuramlar Işığında Açıklamalı Çeviribilim Terimcesi. İstanbul: Multilingual Yayınları. google scholar
- Canlı, G. (2019). William Faulkner’ın Sanctuary Adlı Romanının Kaynak Ve Erek Dizgedeki Çeviri Serüveni: Diliçi Çeviri, Öz-Çeviri, Yeniden Çeviri Ve Dolaylı Çeviri Kavramları Işığında Bir İnceleme. 77-78. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. google scholar
- Catford, J. C. (1965). A Linguistic Theory of Translation: an Essay in Applied Linguistics. Oxford University Press, s. 27. google scholar
- Efendi, A. M. (2008). Felsefe-i Zenan. İstanbul: Sel Yayıncılık. google scholar
- Esen, N. (2012). Modern Türk Edebiyatı Üzerine Okumalar. İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
- Gürbüz, F. (2017). Çeviride Sadakat Problemi. İstanbul: Otto Yayınları. google scholar
- İslamoğlu, F. (2015, Nisan). Tartışmalı Yönleri ile Diliçi Çeviri Kavramı. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(13), s. 158-173. google scholar
- Neydim, N. (2010, Nisan). Diliçi Çeviride Tanım Sorunları ve İki Şiir Çevirisinden Yola Çıkarak Diliçi Çeviriye Eleştirel Bir Yaklaşım. Ç.N. Çevirmenin Notu Dergisi(10). google scholar
- Vardar, B. (1978, Temmuz). Dilbilim Açısından Çeviri. Türk Dili Dergisi, Çeviri Sorunları Özel Sayısı, s. 61-71. google scholar
- Yeter, G., & Altunsoy, A. (2018). Recaizade Mehmet Celâl’in Hayal-i Celâl Adlı Eserinin Sadeleştirilmiş Metninin Diliçi Çeviri Bağlamında Değerlendirilmesi. Erzurum Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(112), s. 251-264. google scholar
Öz
Kaynakça
- Arslan, F. (2011). Diliçi Çeviri ve Gençliğe Hitabe. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 1(18), s. 125-134. google scholar
- Berk, Ö. (2005). Kuramlar Işığında Açıklamalı Çeviribilim Terimcesi. İstanbul: Multilingual Yayınları. google scholar
- Canlı, G. (2019). William Faulkner’ın Sanctuary Adlı Romanının Kaynak Ve Erek Dizgedeki Çeviri Serüveni: Diliçi Çeviri, Öz-Çeviri, Yeniden Çeviri Ve Dolaylı Çeviri Kavramları Işığında Bir İnceleme. 77-78. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. google scholar
- Catford, J. C. (1965). A Linguistic Theory of Translation: an Essay in Applied Linguistics. Oxford University Press, s. 27. google scholar
- Efendi, A. M. (2008). Felsefe-i Zenan. İstanbul: Sel Yayıncılık. google scholar
- Esen, N. (2012). Modern Türk Edebiyatı Üzerine Okumalar. İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
- Gürbüz, F. (2017). Çeviride Sadakat Problemi. İstanbul: Otto Yayınları. google scholar
- İslamoğlu, F. (2015, Nisan). Tartışmalı Yönleri ile Diliçi Çeviri Kavramı. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(13), s. 158-173. google scholar
- Neydim, N. (2010, Nisan). Diliçi Çeviride Tanım Sorunları ve İki Şiir Çevirisinden Yola Çıkarak Diliçi Çeviriye Eleştirel Bir Yaklaşım. Ç.N. Çevirmenin Notu Dergisi(10). google scholar
- Vardar, B. (1978, Temmuz). Dilbilim Açısından Çeviri. Türk Dili Dergisi, Çeviri Sorunları Özel Sayısı, s. 61-71. google scholar
- Yeter, G., & Altunsoy, A. (2018). Recaizade Mehmet Celâl’in Hayal-i Celâl Adlı Eserinin Sadeleştirilmiş Metninin Diliçi Çeviri Bağlamında Değerlendirilmesi. Erzurum Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(112), s. 251-264. google scholar
Öz
Kaynakça
- Arslan, F. (2011). Diliçi Çeviri ve Gençliğe Hitabe. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 1(18), s. 125-134. google scholar
- Berk, Ö. (2005). Kuramlar Işığında Açıklamalı Çeviribilim Terimcesi. İstanbul: Multilingual Yayınları. google scholar
- Canlı, G. (2019). William Faulkner’ın Sanctuary Adlı Romanının Kaynak Ve Erek Dizgedeki Çeviri Serüveni: Diliçi Çeviri, Öz-Çeviri, Yeniden Çeviri Ve Dolaylı Çeviri Kavramları Işığında Bir İnceleme. 77-78. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. google scholar
- Catford, J. C. (1965). A Linguistic Theory of Translation: an Essay in Applied Linguistics. Oxford University Press, s. 27. google scholar
- Efendi, A. M. (2008). Felsefe-i Zenan. İstanbul: Sel Yayıncılık. google scholar
- Esen, N. (2012). Modern Türk Edebiyatı Üzerine Okumalar. İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
- Gürbüz, F. (2017). Çeviride Sadakat Problemi. İstanbul: Otto Yayınları. google scholar
- İslamoğlu, F. (2015, Nisan). Tartışmalı Yönleri ile Diliçi Çeviri Kavramı. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(13), s. 158-173. google scholar
- Neydim, N. (2010, Nisan). Diliçi Çeviride Tanım Sorunları ve İki Şiir Çevirisinden Yola Çıkarak Diliçi Çeviriye Eleştirel Bir Yaklaşım. Ç.N. Çevirmenin Notu Dergisi(10). google scholar
- Vardar, B. (1978, Temmuz). Dilbilim Açısından Çeviri. Türk Dili Dergisi, Çeviri Sorunları Özel Sayısı, s. 61-71. google scholar
- Yeter, G., & Altunsoy, A. (2018). Recaizade Mehmet Celâl’in Hayal-i Celâl Adlı Eserinin Sadeleştirilmiş Metninin Diliçi Çeviri Bağlamında Değerlendirilmesi. Erzurum Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(112), s. 251-264. google scholar
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Dil Çalışmaları (Diğer) |
| Bölüm | MAKALELER |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Aralık 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Sayı: 19 |
