Beyond the Borders of Gender and Language: Transferring Multiple Identities in the Turkish Translation of Sense8

Yıl 2023, Sayı: 19, 27 - 40, 15.12.2023

Özlem Gülen

https://doi.org/10.26650/iujts.2023.1362624

Öz

The developments in the film and TV industries since the 2000s and the emergence of digital broadcasting platforms increased the significance and visibility of audiovisual translation (AVT) both on a sectoral basis and in the eyes of the audience. Accordingly, contemporary themes including identity, gender, multilingualism, and multiculturalism in films and TV series gave rise to brand-new fields of study and the need for further research in AVT. To contribute to the literature in the field, this study aims to evaluate the transfer of multiple identities in AVT and takes the American science-fiction series Sense8 (2015-2018) as its main case, which centers upon the story of eight characters from different countries, mother tongues, genders, and sexual orientations. The characters’ ability to communicate and replace one another through their sensory links purifies the bond among the characters from the borders of gender and language and bestows them with multiple identities. Transferring these multiple identities created by the characters’ sexualities and languages to the target audience imposes a considerable responsibility on translation. Within this scope, this study will compare the subtitle and dubbing of the series, and based on the identified differences, the representation of sexual diversity and multilingualism will be discussed.

Anahtar Kelimeler

Audio-visual translation, gender, identity, multilingualism, visibility

Toplumsal Cinsiyet ve Dil Sınırlarının Ötesinde: Sense8 Dizisinin Türkçe Çevirisinde Çoklu Kimliklerin Aktarımı

Öz

2000’li yıllardan itibaren film ve dizi endüstrisinde kaydedilen gelişmeler ve akabinde dijital yayın platformlarının ortaya çıkışı, görsel-işitsel çeviriye ihtiyacın artmasına ve yapılan çevirilerin öneminin hem sektörel bazda hem de izleyici nezdinde daha görünür hale gelmesine zemin hazırlamıştır. Film ve dizilerde benimsenen kimlik, toplumsal cinsiyet, çokdillilik ve çokkültürlülük gibi bu güncel temalar ise görsel-işitsel çeviri alanında farklı araştırma sahaları yaratırken yeni çalışmalara duyulan ihtiyacı da her geçen gün artırmıştır. Bu doğrultuda, alandaki literatüre katkı sunmayı amaçlayan bu çalışmada görsel-işitsel çeviride çoklu kimliklerin aktarımı açısından bir değerlendirme yapılacaktır. Çalışmanın örneklemini, Amerikan bilim kurgu dizisi olan Sense8 (2015-2018) oluşturmaktadır. Ülkeleri, anadilleri, cinsiyetleri ve cinsel yönelimleri farklı olan sekiz karakterin hikayesinin anlatıldığı dizide, karakterlerin duyusal bağları sayesinde birbirleriyle iletişim kurabilmesi ve belli koşullarda birbirlerinin yerine geçebilmesi, bir yandan karakterler arasındaki bağı cinsiyet ve dil sınırlarından arındırırken diğer taraftan da karakterlere çoklu bir kimlik kazandırmaktadır. Dolayısıyla, karakterlerin cinsiyetleri ve/veya cinsel yönelimleri ile konuştukları dil üzerinden oluşturulan söz konusu çoklu kimliğin erek izleyiciye aktarılabilmesi dizinin çevirisine önemli sorumluluk yüklemektedir. Bu çerçevede, dizinin altyazı ve dublaj çevirisinin karşılaştırmalı olarak inceleneceği çalışmada, aktarım açısından gösterdikleri farklılıklara odaklanılacaktır. Tespit edilen farklılıklar sonucunda, cinsel çeşitlilik ve çokdilliliğin temsili, altyazı ve dublaj çevirisi özelinde tartışmaya açılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Çokdillilik, görsel-işitsel çeviri, görünürlük, kimlik, toplumsal cinsiyet

Etik Beyan

Bu makale, yazarın 2022 yılında 41st International American Studies Conference: Trans*America adlı akademik konferansta sunduğu “Gender Visibility in Audiovisual Translation: A Comparative Analysis of Dubbing and Subtitling of Sense8” başlıklı bildirisinden yola çıkılarak hazırlanmıştır.

Kaynakça

• Burnside, K. (2017). ’Sense8’ is the LGBT Masterpiece the World Has Been Waiting for: The Only Show to Include a Diverse Cast. https://vocal.media/geeks/sense8-is-the-lgbt-masterpiece-the-world-has-been-waiting-for adresinden alındı google scholar
• Carter, C. (2012). Sex/Gender and the Media: From Sex Roles to Social Construction and Beyond. K. Ross (Dü.) içinde, The Handbook of Gender, Sex, and Media (s. 365-382). John Wiley & Sons. google scholar
• De Marco, M. (2006a). Audiovisual Translation from a Gender Perspective. The Journal of Specialised Translation, 6, 167-184. google scholar
• De Marco, M. (2006b). Multiple portrayals of gender in cinematographic and audiovisual translation discourse. M. Carroll, H. Gerzymisch-Arbogast, & S. Nauert (Dü.), EU-High-Level Scientific Conference Series: MuTra 2006 -Audiovisual Translation Scenarios: Conference Proceedings içinde, (s. 19-33). google scholar
• De Marco, M. (2009). Gender Portrayal in Dubbed and Subtitled Comedies. J. D^az Cintas (Dü.) içinde, New Trends in Audiovisual Translation (s. 176-194). Multilingual Matters. google scholar
• De Marco, M. (2012). Audiovisual Translation through a Gender Lens. Amsterdam - New York: Rodopi. google scholar
• De Marco, M. (2015). Bridging the gap between gender (studies) and (audiovisual) translation. Prosopopeya: Revista de Cntica Contemporanea. Special Issue: Traduccion, ideologla y Poder en la Ficcion Audiovisual, 9, 99-109. google scholar
• De Marco, M. (2016). The ‘engendering’ approach in audiovisual translation. Target, 28(2), 314-325. google scholar
• Díaz Cintas, J. (2009). Introduction – Audiovisual Translation: An Overview of its Potential. J. Díaz Cintas (Dü.) içinde, New Trends in Audiovisual Translation (s. 1-18). Multilingual Matters. google scholar
• Díaz Cintas, J., & Nikolić, K. (2018). Fast-Forwarding with Audiovisual Translation. J. Díaz Cintas, & K. Nikolić (Dü) içinde, Fast-Forwarding with Audiovisual Translation (s. 1-13). Multilingual Matters. google scholar
• Díaz Pérez, F. (2019). Language and identity representation in the English subtitles of Almodóvar’s films. Cultus, 96-121. google scholar
• Federici, E., & Leonardi, V. (2013). Introduction. E. Federici, & V. Leonardi (Dü) içinde, Bridging the Gap between Theory and Practice in Translation and Gender Studies (s. 1-3). Cambridge Scholars Publishing. google scholar Fontanella, L. (2020). Queer transfeminism and its militant translation: Collective, independent, and self-managed. L. von Flotow, & H. Kamal (Dü) içinde, The Routledge Handbook of Translation, Feminism and Gender (s. 319-335). Routledge. google scholar
• Gambier, Y. (2023). Audiovisual Translation and Multimodality: What Future? Media and intercultural Communication: A Multidisciplinary Journal, 1-16. google scholar
• Keegan, C. (2016). Tongues Without Bodies: The Wachowskis’ Sense8. TSQ Transgender Studies Quarterly, 3(3-4), 605-610. google scholar
• Keegan, C. (2021). Revisiting the Cluster. R. Stone, &D. Shaw (Dü) içinde, Sense8: Transcending Television (s. 219-226). New York: Bloomsbury Academic. google scholar
• Light, C. (2015). ‘Sense8’ and the Failure of Global imagination. https://thenerdsofcolor.org/2015/06/10/sense8-and-the-failure-of-global-imagination/ adresinden alındı google scholar
• Mincheva, D. (2018). Sense 8 and the Praxis of Utopia. Cinephile, 12(1), 32-39. google scholar
• Parsemain, A. (2019). The Pedagogy of Queer TV. Palgrave Macmillan . google scholar
• Remael, A., & Reviers, N. (2019). Multimodality and audiovisual translation: cohesion in accessible films. L. Perez-Gonzalez (Dü.) içinde, The Routledge Handbook of Audiovisual Translation (s. 260-280). Routledge. google scholar
• Robinson, D., & Ilinskaya, S. (2022). Queering the popular utopia through translingual science fiction: Sense8 as cultural translation. Perspectives, 31(2), 265-281. google scholar
• Robyns, C. (1994). Translation and Discursive Identity. Poetics Today, 15(3), 405-428. google scholar
• Taylor, C. (2013). Multimodality and audiovisual translation. Y. Gambier, & L. van Doorslaer (Dü) içinde, Handbook of Translation Studies (Cilt 4, s. 98-104). John Benjamins B.V. google scholar
• von Flotow , L., & Josephy-Hernandez, D. (2019). Gender in audiovisual translation studies: Advocating for gender awareness. L. Perez-Gonzalez (Dü.) içinde, The Routledge Handbook of Audiovisual Translation (s. 296-311). Routledge. google scholar
• von Flotow, L. (1991). Feminist Translation : Contexts, Practices and Theories. TTR traduction terminologie redaction, 4(2), 69-84. google scholar
• Zilonka, R., & Job, J. (2017). Curriculum of Connection: What Does Sense8 Teach us About Love, Community and Responsibility in Days of Despair? interchange, 48(387), 387-401. google scholar