Taşınmaz Malikinin İnşaat Faaliyetleri Sebebiyle Komşu Taşınmaz Maliklerine Karşı Sorumluluğu

Yıl 2017, Cilt 75, Sayı 2, 609 - 658, 31.12.2017

Şirin AYDINCIK MİDYAT

Öz

Günümüzde oldukça yoğunlaşan inşaat faaliyetleri çoğu zaman üçüncü kişiler özellikle de komşular bakımından doğrudan veya dolaylı olarak birtakım olumsuz sonuçlar doğurmaktadır. İş makinaları gürültü ve toz çıkarmakta, sarsıntılara yol açmakta; yine inşaat sebebiyle kurulan iskeleler veya geçiş yollarına yığılan malzemeler komşu taşınmazlarda bulunan evlere veya dükkânlara giriş çıkışı zorlaştırmakta veya zaman zaman tamamen engellemektedir. Bu sebeplerle bazen komşuların psikolojik rahatsızlıklar yaşaması söz konusu olabildiği gibi, bazen de komşu taşınmazdaki kiracıların daireleri boşalttığı veya müşteri gelmemesi sebebiyle işletmelerin gelirlerinin düştüğü görülmektedir. Yine bunun dışında inşaattan çıkan hafriyat toprağının komşu taşınmaza yığılması veya inşaat sırasında gerekli tedbirler alınmadan yapılan temel kazısı sebebiyle komşu taşınmazdaki binaların zarar görmesi gibi çeşitli olumsuz sonuçlar da doğabilmektedir. Bu gibi hallerde yürütülen inşaat faaliyetlerinin komşular bakımından katlanılması güç boyutlara ulaştığı rahatlıkla söylenebilir. Bu çalışmada inşaat faaliyetleri sebebiyle rahatsızlık duyan veya zarara uğrayan komşuların, komşuluk hukuku kuralları çerçevesinde bu faaliyetlere ne dereceye kadar katlanmak zorunda oldukları, bu tür olumsuz durumları önleme imkânına sahip olup olmadıkları ve özellikle bu tür faaliyetler sebebiyle uğradıkları zararların tazminini taşınmaz malikinden talep edip edemeyecekleri konusu ele alınmıştır. Çalışmada bu konuyla ilgili olarak İsviçre Medeni Kanununda 2009 yılında yürürlüğe giren yeni düzenlemelere de yeri geldikçe değinilmiş ve Türk Medeni Kanununun taşınmaz malikinin sorumluluğunu düzenleyen hükümleriyle bir karşılaştırmaya gidilmiştir. 

Landowner’s Liability To Owners Of Neighbouring Properties For Losses And Damages During Construction Activities

Öz

The nowadays highly increased construction activities often have some direct or indirect negative consequences for third parties, especially neighbours. Building machinery causes noise and dust, and also leads to shocks and vibrations; again, put up scaffoldings and construction materials piled on access ways due to construction works also impedes or even obstructs access and exit from and to the residences and shops located in neighbouring premises. Due to this reason, it sometimes occurs that neighbours suffer psychological disturbances it is also observed that tenants of neighbouring premises vacate their apartments or that the revenue of businesses decreased due to absence of customers. Apart from this, there are various negative consequences during construction such as the destruction of neighbouring buildings due to foundation excavation without taking necessary precautions or stockpiling of excavation land to the neighbouring property. It can be readily said that construction activities carried out under such circumstances reach difficult to bear dimensions for the neighbours. In this study, we have addressed the question of the extent to which neighbours who are aggrieved or harmed due to construction activities are obliged to bear these activities in the framework of neighbourhood law rules, and whether they have the possibility to prevent such adverse situations or in particular, if they can claim compensation for damages they suffer due to such activities from the property owner. The study also referred to the new regulations introduced in the Swiss Civil Code in 2009 where required for the matter in question, as well as compared with the provisions regulating the responsibility of the property owner according to the Turkish Civil Code.

Anahtar Kelimeler

Landowner’s liability, Law of neighbours, Excessive and unavoidable disadvantages, Liability for construction activities, Direct and indirect interventions

Kaynakça

• Akipek, Jale G.; Gayrimenkul Malikinin Mes’uliyetinin Kavram ve Mahiyeti, AÜHFD, C: XI, S: 1-2, 1954, s. 328-370.
• Akipek, Jale G.; Gayrimenkul Malikinin Mesuliyetinin Hukuki Neticeleri, İstanbul 1955.
• Akipek, Jale G./Akıntürk, Turgut; Eşya Hukuku, İstanbul 2009. Ayan, Mehmet; Eşya Hukuku - II – Mülkiyet; 9. Baskı; Ankara 2016.
• Başoğlu, Başak; Çevre Zararlarından Doğan Hukuki Sorumluluk, İstanbul 2016.
• Brückner, Bettina; Münchener Kommentar zum BGB 7. Auflage 2017.
• Büyüksağiş, Erdem; Eşya Hukukuna İlişkin Hükümlerin Kısmî Revizyonunu Öngören İsviçre Medenî Kanunu Ön-Tasarısı'nda Taşınmaz Malikinin Sorumluluğu, BATİDER, C: XXIII, S: 4, 2006, s: 205-218.
• Çörtoğlu, İ. Sahir; Komşuluk Hukukunda Taşınmaz Mülkiyetinin Kullanılmasının Çevreye Etki ve Sonuçları (MK 661), (“Komşuluk”) Ankara 1982. Çörtoğlu, İ. Sahir; Taşınmaz Mülkiyetinin Aşkın Kullanılması, Ankara 1988.
• Eckenstein, Pascal; Spannungsfelder bei nachbarrechtlichen Klagen nach Art. 679 ZGB - Unter besonderer Berücksichtigung des Art. 679 Abs. 2 und Art. 679a E-ZGB, Zürcher Studien zum Privatrecht, Band 225, Zürich 2010.
• Ender, Thomas; Die Verantwortlichkeit des Bauherrn für unvermeidbare übermassige Bauimmissionen, Freiburg Schweiz, 1995.
• Eren, Fikret; Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 21. Baskı, Ankara 2017. Ertaş, Şeref; Eşya Hukuku, 13. Baskı, İzmir 2017.
• Esener, Turhan/Güven, Kudret; Eşya Hukuku, 6. Baskı, Ankara 2015. Fellmann, Walter; “Übermässige Immissionen und neue Rechtsbehelfe”, Revision des Sachenrechts - ein erster Überblick für Eilige, Bern 2012, s. 53-63.
• Göksu, Tarkan; Sachenrecht Art. 641-977 ZGB, CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, (Peter Breitschmid/Alexandra Jungo), 3. Aufl., Zürich/Basel/Genf 2016.
• Helvacı, İlhan; Çevre Kirletilmesinden Doğan Zararlardan Hukuki Sorumluluk, (yayımlanmamış yüksek lisans tezi), İstanbul 1989.
• Honsell, Heinrich/Isenring, Bernhard/Kessler Martin A.; Schweizerisches Haftpflichtrecht 5. Auflage, Zürich 2013.
• Hürlimann-Kaup, Bettina/Nyffeler, Fabia; Übermässige Immissionen als Folge rechtmässiger Bautätigkeit (Teil 1), BR 2015, s. 5-8.
• Hürlimann-Kaup, Bettina/Nyffeler, Fabia; Übermässige Immissionen als Folge rechtmässiger Bautätigkeit (Teil 2), BR 2015, s. 129-134.
• Hürlimann – Kaup, Bettina/Pichonnaz, Pascal/Schmid, Jörg/Steinauer, Paul-Henri; Droits réels/Sachenrecht, BR 2015, s. 185-189.
• Kaya Kızılırmak, Cansu; Baz İstasyonları ve Komşuluk Hukukundan Doğan Elatmanın Önlenmesi Davası, Medeni Hukuk Alanındaki Güncel Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi Sempozyumları, C. I Eşya Hukuku, İstanbul 2017, s. 239-271.
• Krauskopf, Frédéric/Girón, Soluna; Verantwortlichkeit des Grundeigentümers bei rechtmässiger Bewirtschaftung des Grundstücks nach Art. 679a ZGB, HAVE, Haftpflichtprozess 2014, Zürich 2014, s. 43-60.
• Meier-Hayoz, Arthur; Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Sachenrecht, 1. Abteilung Das Eigentum, 2. Teilband Grundeigentum I, Art. 655-679 ZGB, 3. Auflage, Bern 1965.
• Meier-Hayoz, Arthur; Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Sachenrecht, 1. Abteilung Das Eigentum, 3. Teilband Grundeigentum II, Art. 680-701 ZGB, 3. Auflage, Bern 1975.
• Oğuzman, M. Kemal/Seliçi, Özer/Oktay-Özdemir, Saibe; Eşya Hukuku, 20. Baskı, İstanbul 2017.
• Perhofer, Andrea; “Allgemeines Zivilrecht und Zivilverfahrensrecht/Immissionen ≠ Immissionen-Differenzierungen hinsichtlich der Verantwortlichkeit des Grundeigentümers für Einwirkungen auf das Nachbargrundstück nach der Teilrevision des Immobiliarsachenrechts”, Differenzierung als Legitimationsfrage, Zürich/St. Gallen 2012, s. 55-79.
• Petek, Hasan; Taşınmaz Malikinin Hukuka Uygun Taşkınlıklardan Sorumluluğu (TMK. m. 730/II), Ankara, 2005.
• Rey, Heinz/Strebel, Lorenz; Basler Kommentar, Zivilgesetzbuch II, Art. 457-977 ZGB Art. 1-61 SchlT ZGB, (Honsell, Heinrich/Vogt, Nedim Peter/Geiser, Thomas), 5. Bası, Basel 2015.
• Saller, Roland Rudolf; Praxishandbuch Nachbarrecht, Praxishandbuch Nachbarrecht, (Herbert Grziwotz/Wolfgang Lüke/Roland Rudolf Saller); 2. Auflage, München 2013.
• Sanlı, Kerem Cem; Haksız Fiil Hukukunun Ekonomik Analizi, Hukuk ve Ekonomi Öğretisi, İstanbul 2007.
• Schmid-Tschirren, Christina; “Überblick über die Immobiliarsachenrechtsrevision”, Die Dienstbarkeiten und das neue Schuldbriefrecht, Einblick in die Revision des Immobiliarsachenrechts, 2012, s. 1-24.
• Schmid, Jörg; Die lieben Nachbarn – Komplikationen aus Immissionen, in: Schweizerische Baurechtstagung 2011, Tagungsband, Freiburg 2010, s. 83-100.
• Sirmen, Lâle; Taşınmaz Mülkiyetinin Kullanılmasında Çevre Etkileri Yaratan Müdahalelerden Dolayı Malikin Sorumluluğu, AÜHFD, C: XL, S: 1-4, 1988, s. 281- 306.
• Sirmen, Lâle; Eşya Hukuku, 4. Baskı, Ankara 2016.
• Tandoğan, Haluk; Türk Mes’uliyet Hukuku (Akit Dışı ve Akdi Mes’uliyet), İstanbul 2010.
• Tekinay, Selahattin Sulhi; Taşınmaz Mülkiyetinin Takyitleri II/1, İstanbul 1988.
• Tuor, Peter/Schnyder, Bernhard/Schmid, Jörg/Rumo-Jungo, Alexandra; ZGB - Das Schweizerische Zivilgesetzbuch, 13. Auflage, auf Grund der 12. Auflage (2002) neu bearbeitet und ergänzt, Zürich/Basel/Genf 2010.
• Ulusan, İlhan; Medeni Hukukta Fedakârlığın Denkleştirilmesi İlkesi ve Uygulama Alanı, 2. Tıpkı Bası, İstanbul 2012.
• Wagner Pfeifer, Beatrice; “Entschädigung für übermässige Einwirkungen durch Bauarbeiten”, BR (Baurecht) 2016, s. 5 vd. Waldmann, Bernhard; “Der Schutz vor ideellen Immissionen in Wohngebieten – eine kritische Würdigung”, BR/DC 2005, s. 156-162.
• Zevkliler, Aydın; Taşınmaz Malikinin Yetkileri Açısından İmar Kurallarına Aykırı ve Zarar Verici İnşaat, Ankara 1982.