OSMANLI MODERNLEŞMESİ BAĞLAMINDA, OSMANLI DEVLETİ'NİN EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER (REFORMLAR)

Yıl 2007, Cilt: 65 Sayı: 2, 143 - 222, 22.12.2011

Cihan Osmanağaoğlu

Kaynakça

• Adıvar, A. Adnan, Osmanlı Türklerinde İlim. 6.bs., İstanbul Remzi Kitabevi. 2000.
• Akın. Haydar. Ortaçağ Avrupası'nda Cadılar ve Cadı Avı. l.bs., Ankara. Dost Kitabevi, 2 0 0 1 . Akkaya Kia. Rukiye. Moderniteden Postmodernilcyc Ege­ menlik ve H u k u k . l.bs.. İstanbul. Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.. 2006.
• Akman. Mehmet, Osmanlı Devletinde Kardeş Katli, l.bs., İstanbul. Eren Yayıncılık, 1997,
• Akman. Mehmet. 'Türkiye'de H u k u k Alanında Yapılan İlk Doktora Tezi. " Türk H u k u k Tarihi Araşürmalan. İstanbul. No: 1, (2006 Bahar), s.65-86.
• Akşin. Sina. 'Siyasal Tarih (1789-1908). " Türkiye Tarihi 3
• Osmanlı Devleti 1600-1908. C.1H, 4.bs.. İstanbul Cem Yayınevi s.77-188.
• A n t e l Sadrettin Celâl. Tanzimat Maarifi. " Tanzimat. C . l İstanbul Milli Eğitim Bakanlığı Yayınlan. 1999. s.441 462.
• Armağan, Mustafa, Büyük Osmanlı Projesi, l.bs.. İstanbul Timaş Yayınlan, 2008.
• Avcı. Mustafa, Osmanlı H u k u k u n d a Suçlar ve Cezalar. İs­ t a n b u l Gökkubbe. 2004,
• Avcı. Mustafa. "Biyo-Hukuk ve Özellikle Klonlarnaya İlişkin İslâm H u k u k u n d a k i Görüşler. " Kamu H u k u k u Arşivi, sene 8, No:2. (Kasım 2005). s. 142-152.
• Aydın, Mehmet Âkif. "Bir Hukukçu Olarak Ahmed Cev Paşa. " İslâm ve Osmanlı H u k u k u Araşürmalan, İstanbul İz Yayıncılık. 1996. s.37-57.
• Aydın. Mehmet Âkil Türk H u k u k Tarihi. 5.bs.. İstanbul Hars Yayıncılık. 2005.
• Aydın. Mehmet Âkif. "Mecellenin Hazırlanışı, ' İslâm vc Osmanlı H u k u k u Araştırmaları. İstanbul, İz Yayıncılık, 1996, s.59-80.
• Aydın. M. Akif, "Osmanlı H u k u k u . " Osmanlı Medeniyeti Siyaset. İktisat. Sanat, haz. Coşkun Çakır, l.bs, İstanbul. Klasik Yayınlan. 2005, s, 171-224.
• Aydın, Mehmet Âkif. Türk H u k u k Tarihçiliği * Türkiye Araşürmalan Literatür Dergisi Türk H u k u k Tarihi. İstanbul C. No:5 (2005). s.9 25.
• Cihan Osmanağaoğlu (tÖHFM C. LXV, S.2. s. İ43-222, 2007}
• Beaudet. Pierre. "Atina ve Mısır'da Antik Uygarlıklar ve 'Batının İcad Edilmesi, " çev. Kadir Cangızbay. Medeniyetler Çatışması Samuel P. H u n t i n g t o n v.d., der. M u r a t Yılmaz, S.bs.. Ankara, Vadi Yayınlan. 2003. s.308-317.
• Berkes, Niyazi. Türkiye'de Çağdaşlaşma, haz. Ahmet Kuyaş, bs.. İstanbul. Yapı Kredi Yayınlan, 2004.
• Berki, Ali Himmet, Açıklamalı Mecelle (Mecelle-1 Ahkâm-ı Adllyye). İstanbul, Hikmet Yayınlan, t.y. Bilgin, Vcjdi, Fakih ve T o p l u m Osmanlı'da Sosyal Yapı ve Fıkıh. İstanbul, İz Yayıncılık, 2003.
• Bilmen. Ömer Nasuhî. " H u k u k i İslâmiyye ve Isülahatı Fıkhiyye" Kamusu. C.i. İstanbul. İstanbul Üniversitesi Yayınlan. Bousquet. G. H., "Fıkıh Muamması ve Kaynakların E s r a n . " İslâm Fıkhı ve Roma H u k u k u , çev. Kemal Kuşçu. İstanbul, Yağmur Yayınlan, 1964. s.23-52.
• Bozkurt, Gülnihâl, Batı H u k u k u n u n Türkiye'de Benim­ senmesi Osmanlı Devleti'nden Türkiye C u m h u r i y e t i n e Re­ sepsiyon Süreci (1839-1939), Ankara, Atatürk, Kültür. D i l ve Tarih Yüksek K u r u m u Türk Tarih K u r u m u Yayınlan, 1996.
• Bozkurt. Gülnihâl, Alman-İngiliz Belgelerinin ve Siyasi Gelişmelerin İşığı Allında Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlannın H u k u k i D u r u m u (1839-1912). 2.bs., Ankara. Atatürk, Küllür.
• Dil ve Tarih Yüksek K u r u m u Türk Tarih K u r u m u Yayınlan. Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi, C.XVI, İstanbul. İnterpress Basın ve Yayıncılık A.Ş., 1992.
• Cevdet Paşa. Tezakir 1-12. haz. Cavid Baysun. 3.bs. Ankara, Atatürk. Kültür. D i l ve Tarih Yüksek K u r u m u Türk Tarih K u r u m u Yayınlan. 1991.
• Cihan. Ahmet. "Klasik Dönem Osmanlı Medreselerinde Sos­ yal Hayat. Personel Çeşitliliği ve Sosyal Mobilizasyon. " Osmanlı Devletinde Eğitim H u k u k ve Modernleşme, istanbul. A r k Kiı taplan. 2006, s. 13-65.
• Cin. Halil. Osmanlı Toprak Düzeni ve B u Düzenin Bozul­ ması. 3.hs.. Konya. Selçuk Üniversitesi Yayınlan. 1992.
• Cin Halil. Akyılmaz Gül. Türk H u k u k Tarihi. Konya. Sayram Yayınlan. 2003.
• Dalkıran. Sayın, ibn-1 Kemal ve Düşünce Tarihimiz. İstan­ b u l . Osmanlı Araşürmalan Vakfı -OSAV- Yayınlan, 1997.
• Elifim ve Öğretim Sisteminde Yapılan Değişiklikler (Reformlar) Davison. Roderic H.. Osmanlı İmparatorluğunda Reform 1876. C.I ve GM l.bs.. çev. Osman Akınhay. İstanbul, Papirüs Yayınevi. 1997. t
• Demir. Abdullah. Devlet i Aliyyenin Büyük Hukukçusu Şeyhülislam Ebussuud Efendi. İstanbul. Ötüken Neşriyat A.Ş., Devellioğlu. Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, haz. Aydın Sami Güneyçal. 14.bs., Ankara. Aydm Kitabevi Ya­ yınlan. 1997.
• Dinçer. Ömer. 'Koçibey Risalesi. " Osmanlı Medeniyeti Si­ yaset. İktisat. Sanat. haz. Coşkun Çakır. l.bs. İstanbul, Klasik Yayınlan, 2005, s.259-277.
• Doğan. Üyas, Tanzimat Sonrası Osmanlı Aydınlarında Çağdaşlaş­ ma Sorunu ve Arayışlar. " (çevrimiçi) http:// www.uydukurdu.com/ forum/arthive/index.php/index.ph^ arinda_cagdaslasma_sorunu_ve_arayislar-t78249.html. (Dn; 17). Nisan 2007.
• Düzenli. Pehlül. "Şeyhülislâm Ebussuüd Efendi: Bibliyogra­ fik Bir Değerlendirme. " Türkiye Araşürmalan Literatür Dergisi Türk H u k u k Tarihi. İstanbul. C. III, No:5 (2005). s.441-475.
• Ekinci, Ekrem Buğra, İslâm H u k u k u - U m u m i Esaslar-, l.bs.. İstanbul. A n Sanat Yayınlan. 2006.
• Ergin. Osman. Türkiye Maarif Tarihi, C.l-İI. İstanbul. Eser Matbaası, 1977.
• Ergin. Osman. Türkiye Maarif Tarihi. C.III- IV, İstanbul. Eser Matbaası. 1977.
• Ergün. Mustafa. "Türk EğiÜminin Baülılaşmasını Belirleyen Dinamikler, " Atatürk Araşürma Merkezi Dergisi. C. V I . No: 17 (Mart 1990). s.453-457. (çevrimiçi) http://www.atam.gov.tr/ index.php?Page=DergiIcerik&IcerikNo=860. 16 Ocak 2008.
• Erjem Yaşar. Kızılçelik Sezgin. Açıklamalı Sosyoloji Sözlüğü. İzmir, Saray Yayıncılık. 1996.
• Es'ad Efendi. Üss-i Zafer (Yeniçeriliğin Kaldınlmasına Dair), haz. Mehmet Arslan, İstanbul. Kitabevi, 2005.
• M a h m u d Fuad. Tabiiyyet, transkripsiyonu yapan Cihan Osmanağaoğlu, İstanbul. Derin Yayınlan, 2006.
• Goodwin. Godfrey. Yeniçeriler, çev. Derin Türkömer. 2.bs., İstanbul. Doğan Kitapçılık AŞ. 2004. s.35-36.
• Cihan Osmanağaoğlu (tÛHFM C. LXV, S.2. s. 143-222. 2007}
• Gökalp. Ziya. Türkleşmek İslamlaşmak Muasırlaşmak, haz. Yalçın Toker. 2.bs.. İstanbul, Toker Yayınlan. 1992.
• Gökalp. Ziya. Hars ve Medeniyet. 2.bs.. Ankara, Diyarbakır'ı Tanıtma ve Turizm Derneği Yayınlan, 1972.
• Gökalp. Ziya. Makaleler V. haz. Rıza Kardaş. l.bs. Ankara. Kültür Bakanlığı Yayınlan. 1981.
• Hamidullah. Muhammed. "İslâm H u k u k u Üzerine Roma H u k u k u n u n Tesiri. " İslâm Fıkhı ve Roma H u k u k u , çev. Kemal Kuşçu. İstanbul, Yağmur Yayınlan. 1964, s.7-22.
• Hançerlioğlu. Orhan. Felsefe Sözlüğü, 6.bs., İstanbul. Remzi Kitabevi, 1982.
• Hançerlioğlu. Orhan. Felsefe Ansiklopedisi Kavramlar ve Akımlar. C. I . (A D) ve C.IV. l.bs.. İstanbul, Remzi Kitabevi, Hançerlioğlu. Orhan, Toplumbilim Sözlüğü, İstanbul, Remzi Kitabevi, 1986.
• Hanioğlu. M. Şükrü, "EL Meşrutiyet Dönemi 'Garbcılığının Kavram s ali aş t i n i m asındaki Üç Temel Sorun Üzerine Not. " Doğu Batı Düşünce Dergisi -Dün Bugün Yann İdeolojiler 4-. Ankara, sene 8. No:31 (Şubat, Mart, Nisan-2005), s.55-64.
• Heyd, Uriel, "IIL Selim ve I I . M a h m u d Dönemlerinde Batılı­ laşma ve Osmanlı Uleması. " çev. Sami Erdem. Türk H u k u k ve Kültür Tarihi Üzerine -Makaleler-, der. Ferhat Koca, l.bs., An­ kara. Ankara O k u l u Yayınlan, 2002. s.99-136.
• Huntington. Samuel P., "Medeniyetler Çatışması mı?"çev, Mustafa Çalık. Medeniyetler Çatışması Samuel P. H u n t i n g t o n v.d.. der. Murat Yılmaz. 8.bs., Ankara, Vadi Yayınlan, 2003, s.22-49.
• Huntington. Samuel P., Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması, çev. Mehmet T u r h a n . Y.Z. Cem Soydemir. 3.bs. İstanbul. Okuyan Us Yayın. 2004.
• İbn Sinâ. Kitâbu'ş-Şifâ Mantığa Giriş Medhal, çev. Ömer Türkcr. İstanbul. Litcra Yayıncılık, 2006.
• İnsanoğlu. Ekmelcddin. Osmanlılar ve Bilim Kaynaklar Işığında Bir Keşif. 2.bs.. İstanbul. Nesil Yayınlan. 2003.
• İlhan. Cengiz, H u k u k u n Doksan Dokuz İlkesi Eski H u k u ­ k u n , 'Mecelle'nln. Doksan Dokuz Genel Kuralının (2-100. maddeler) Çevirisi. Y o r u m u , Günümüz H u k u k u İle Karşılaştı­ rılması. İstanbul, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı. Osmanlı Modernleşmesi Boylamında. Osmanlı Devletinin 219 Eğilim ve öğretim Sisteminde Yapdan Değişiklikler (Reformlar Imber. Colın. Şeriattan Kanuna Ebussuud ve Osmanlı'da tslarni H u k u k , çev. Murtcza Bedir. İstanbul. Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yurt Yayınlan. 2004.
• İnalcık. Halil. "Sened i İttifak ve Gülhane Hatt-i Hümayunu. " Belleten. C. XXVIII. No: 112. [Ekim 1964). s.603-621.
• İnalcık. Halil. Osmanlı İmparatorluğu Klâsik Çağ (1300ı
• ). çev. Ruşen Sezer. 4.bs.. İstanbul. Yapı Kredi Yayınlan. "İslam Dünyasının Mucitleri. "' Focus Popüler Bilim ve Kül­ tür Dergisi, İstanbul, sene 11. (Ocak 2005). s.53-61.
• İslamoğlu. Abdullah, HL Meşrutivet Döneminde Siyasal Muhalefet (1908-1913). İstanbul. Gökkubbe. 2004.
• Kami, Enver Ziya. Selim U l u n Hatl-lı Hümayunlan Nizam ı Cedit- 1789-1807. Ankara. Türk Tarih K u r u m u Yayınlan. 1946.
• Karal. Enver Ziya. Osmanlı Tarihi. C.V. 4. bs.. Ankara. Türk Tarih K u r u m u Yayınlan. 1983.
• Karal. Enver Ziya, Osmanlı Tarihi. C.V1, 3.bs.. Ankara. Türk Tarih K u r u m u Yayınları. 1983.
• Karal, Enver Ziya. Osmanlı Tarihi. C.VII, 3.bs.. Ankara. Türk Tarih K u r u m u Yayınlan. 1983.
• Kaşıkçı. Osman. İslâm ve Osmanlı H u k u k u n d a Mecelle. İstanbul. Osmanlı Araştırmaları Vakfı (OSAV). 1997.
• Kavakcı. Yusuf Ziya. Suriyc-Roma Kodu ve İslâm H u k u k u (Macmual-Fıkh Sistematiğile). Ankara. Atatürk Üniversitesi Yayınlan, 1975.
• Kazıcı, Ziya. Osmanlı'da Eğitim-Öğretim, l.bs.. İstanbul. Bilge Yayıncılık, 2004.
• Kocabaşoğlu, Uygur, "Sunuş. " Modem Türkiye'de Siyasi Düşünce. C.H1. Modernleşme ve Batıcılık. 4 bs,. istanbul. İle­ tişim Yayınlan. 2007, s. 13-17.
• IGöricclil Koçi Bey. Koçi Bey Risalesi, haz Musa Şlmşekçakan, l.bs., İstanbul. Yeni Zamanlar Yayınlan. 1997.
• Krciser, Klaus. " Türklerde Akıl Var mı?" Napolyon Dönemi Avrupasındaki Doğu Tartışması Üzerine. " Cogilo -Osmanlılar Özel Sayısı-, 8 hs . İstanbul. No: 19 [Yaz-1999), 2005. s.93-113.
• Kuban. Doğan. Sinan'ın Sanatı ve Selimiye, 2 bs, İstanbul. Tarih Vakfı Yurt Yayınlan. 1998. 2 0 Cihan Osmanağaoğlu (IÜİIFM C. LXV. S.2. s. 143-222. 2007)
• K u t l u . Sacit, Milliyetçilik ve Emperyalizm Yüzyılında Balkanlar ve Osmanlı Devleti, l.bs.. İstanbul. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. 2007.
• Lewis. Bernard. İstanbul ve Osmanlı İmparatorluğu Me deniyeti. çev. Ömer F. Birpınar. l.bs., İstanbul. Bilge Kültür Sanat. 2006.
• M a h m u d Fuad. "Fransa'da Bir Mekteb i H u k u k . • H u k u k Dergisi, Dersaadet. No: 9. (Şaban 1 3 0 8 - M a r t 1891). s.142-146.
• Meriç. Ümit, Cevdet Paşanın Toplum vc Devlet Görüşü. bs.. İstanbul. Timaş Yayınlan. 2002.
• M u m c u . Ahmet, Osmanlı Devletinde Siyaseten KaÜ. Ankara. Ankara Üniversitesi H u k u k Fakültesi Yayım. 1963.
• Mumcu. A h m e t T a r i h İçindeki Genel Gelişimiyle Birlikte Osmanlı Devletinde Rüşvet -Özellikle Yargıda Rüşvet-. 3 bs. İstanbul, İnkılâp Kitabevi. 2005.
• Nallino. C. A.. "Roma H u k u k u n u n İslâm H u k u k u n a Tesiri Oldu m u ? " İslâm Fıkhı ve Roma H u k u k u , çev. Kemal Kuşçu. İstanbul. Yağmur Yayınlan. 1964, s.53-67.
• O kan dan, Recai Galip. Âmme H u k u k u m u z u n Anahatlan Birici Kltap(Osmanlı Devletinin Kuruluşundan İnkırazına Kadar). bs.. İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınlanndan. 1959.
• Okumuş. Ejder, "Osmanlı Devleti nde Modernleşme Süreci. ' Osmanlı Devletinde Eğitim H u k u k ve Modernleşme. İstanbul. Ark Kitaplan, 2006. s.180-320.
• Sander. Oral. Siyasi Tarih İlkçağlardan 1918 e. 8-bs, İs­ tanbul. İmge Kitabevi. 2000.
• Ortaylı. Ilber. Avrupa ve Biz, l.bs., Ankara. T u r h a n Kitabevi Yayınlan, 2007.
• Ortaylı. İlber. Batılılaşma Yolunda. İstanbul. Merkez Kitap­ çılık Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş., 2007.
• Ortaylı, ilber. Gelenekten Geleceğe, l l . b s . , istanbul, Ufuk Kitapları. 2006.
• Ortaylı. Ilber, Osmanlı yı Yeniden Keşfetmek, 3.bs.. İstanbul, Timaş Yayınlan, 2006.
• Osmanağaoğlu, Cihan. Ziya Gökalpte Türkçülük Akımı, İstanbul, O n İki Levha Yayıncılık, 2008.
• Osmanağaoğlu. Cihan. Tanzimat Donemi ttibanyla Osmanlı Tâbliyyetinin (Vatandaşlığının) Gelişimi, l.bs.. istanbul. Legal Yayıncılık. 2004.
• Osmanlı Modernleşmesi Barlamında. Osmanlı Devleti nin 221 Eğitim ve Öğretim Sisteminde Yapılan Değişiklikler (Reformlar} Osmanağaoğlu, Cihan, "İslam H u k u k u n d a içtihat Kapısı. " Prof. Dr. Erdoğan Moroğluna Yaş Günü Armağanından Ayn Bası, İstanbul, 1999. s.1241-1265. ökçesiz. Hayrettin. " H u k u k ve Adalet Üstüne Duygular,
• Doğu Batı Düşünce Dergisi H u k u k ve Adalet Üstüne. Ankara, sene 4. No: 13 (Kasım. Aralık. Ocak 2000-01), s.225-230.
• Özcan. Mehmet Tevfik. İstanbul Üniversitesi H u k u k Fakül­ tesinin Kurumlaşmasının Tarihçesi. " İstanbul Üniversitesi H u ­ k u k Fakültesi Mecmuası. C.LXI. İstanbul. No: 1-2 (2003). s.85- T özel. Oktay. "Osmanlı Tarihyazımmda 'Klasik Dönem". " Me­ deniyet ve Klasik, l.bs.. İstanbul. Klasik Yavınlan. 2007. s.319- özyılmaz. Ömer. Manzume-i Tertib-i Ulûm. Tertibu'l Ulûm.
• Kaside Fi'l-Kütübi'l Meşhurc F i l ülüm. Kevakib-i Seb'a ve Erzurumlu İbrahim Hakkı nın Tertib-i Ulûm isimli Eserine Göre. XVII ve XVIII. Yüzyıllarda Osmanlı Medreselerinin Eğilim Programlan, l.bs.. Ankara. T C. Kültür Bakanlığı. 2002.
• Pakalın. Mehmet Zeki. Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C. I , 4.bs.. i s t a n b u l . Milli Eğitim Bakanlığı Yayınlan. Parla. Taha, Ziya Gökalp Kemalizm ve Türkiye'de Korporatizm. 2.bs.. İstanbul. İletişim Yayınlan. 1993.
• Sakaoğlu. Necdet. Bu Mülkün Sultanlan 36 Osmanlı Padi­ şahı, l.bs.. İstanbul, Oğlak Bilimsel Kitaplar. 1999.
• Sava Paşa. İslâm H u k u k u Nazariyatı Hakkında Bir Etüd. çev. Baha A n k a n , CA Ankara. Diyanet İşleri Reisliği Yayınlan. Shaw Stanford J . , Shaw Ezel Kural. Osmanlı İmparatorluğu ve Modem Türkiye, çev. Mehmet Harmancı. C.U. 2 bs.. İstanbul. E Yayınlan. 1994.
• Şişman. Adnan, Tanzimat Döneminde Fransa'ya Gönderilen Osmanlı Öğrencileri (1839 1876), Ankara. Atatürk Kültür. Dil ve Tarih Yüksek K u r u m u Türk Tarih K u r u m u Yayınlan. 2004,
• Tanilli, Server. Uygarlık Tarihi. 4.bs., istanbul. Adam Ya­ yınlan. 2000.
• Tanör, Bülent, Osmanlı Türk Anayasal Gelişmeleri (1789ı
• ). 3.bs. İstanbul. Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A. Ş,. 1999.
• Cihan Osmanağaoğlu (IÛIIFM C. LXV. S.2. s. 143-222, 2007)
• Tanpmar. Ahmet Hamdi, 19 u n c u Asır Türk Edebiyatı Ta­ rihi. 6.bs.. İstanbul. Çağlayan Kitabevi, 1985.
• Turhan. Mümtaz, Garplılaşmanın Neresindeyiz?, 5-bs., İstanbul. Yağmur Yayınevi, 1972.
• Türk Klâsikleri Y u n u s Emre'den Âşık Veysel'e. haz.Orhan F. Köprülü. C. 11 ve C. IV, İstanbul, Apa Ofset Basımevi, 1976.
• Üçok Coşkun, M u m c u Ahmet. Bozkurt Gülnihal. Türk H u ­ k u k Tarihi. S.bs.. Ankara, Savaş Yayınevi, 1996.
• Olken, Hilmi Ziya. Türkiye'de Çağdaş Düşünce Tarihi. 3.bs.. İstanbul. Ülken Yayınlan. 1992.
• Vahapoğtu. Hidayet. Osmanlıdan Günümüze Azınlık ve Yabancı Okullar. 2.bs.. İstanbul. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınlan. Yakut, Esra, Şeyhülislamlık Yenileşme Döneminde Devlet ve Din. l . b s . İstanbul. Kitap Yayınevi. 2005.
• Yaltkaya, M. Şerefettin, 'Tanzimattan Evvel ve Sonra Medre­ seler. " Tanzimat, C.I. İstanbul. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınlan. s.463-467.