Adli Psikiyatrinin Verileri Işığında Dini Sorumluluklara Psikolojik Bakış

Yıl 2015, Sayı: 33, 59 - 96, 01.04.2016

Ümit Horozcu

Öz

Bu makalede kelam ve fıkıhtaki insana gücünün üzerinde yükün yüklenip
yüklenememesi konusuna psikolojik bir bakış açısıyla yaklaşılmaktadır. Araştırma
dörtlü bir sacayağı üzerine konumlandırılmıştır. Birincisi kulların güçlerinin
yettiği ve yetmediği durumlara ilişkin sorumluluklarına dair kelamî ve fıkhî bakış;
ikincisi psikolojik rahatsızlıkların ceza sorumluluğuna etkisi konusunda adli
psikiyatrinin yaklaşımı; üçüncüsü psikodinamik, çevresel, biyolojik, genetik
vb. faktörlerin sorumluluğu etkilemek noktasındaki belirleyiciliği; dördüncüsü
ise, psikoloji ve psikiyatrinin verilerinden hareketle kendini bir dine bağlı
hisseden kimselerin dini sorumluluklarının nasıl görülmesi gerektiğine dair
tartışmadır. Çalışmada bir dine bağlılık hisseden kimselerin, sorumluluklarını
değerlendirirken psikolojik verileri dikkate alması gerektiği ve adli
psikiyatrinin ruh hastalarının ve âkil olmayanların cezai ehliyetini belirleme
kriterlerinin dini sorumlulukların belirlenmesine de ışık tutabileceği anlatılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din psikolojisi, psikoloji, adli psikiyatri, ruh hastalığı, cezâi ehliyet, dini sorumluluk

Psychologıcal View to Religious Responsibilities, in The Light of The Forensic Psychiatric Datas

Öz

This article discusses the issue of whether human beings may be burdened
beyond their ability to bear in Kalam and Fıqh and deals with it in a psychological
approach. This study is based on four fundamental factors. The first is the
view of Kalam and Fıqh scholars on responsibilities related to the humanbeings’
conditions that they can afford and not; the second is the approach of forensic
psychology about the effect of mental illnesses on criminal responsibility; the
third is decisiveness of psychodynamic, environmental, biological, genetic
factors on the point of affecting the responsibility; the fourth is the debate
starting with the datas of psychology and psychiatry  regarding how the people who feel faithful to
a religion should see their religious responsibilities. In this study it has
been defended that the psychological data must be considered while evaluating
the responsibilities of the people who feel faithfulness to a religion, and
forensic psychiatry’s criterias which are used on defining the competency to
stand trial of the people who have mental disorders or not able to understand
can shed light on deciding religious responsibilities.

Anahtar Kelimeler

Psychology of religion, psychology, forensic psychology, mental illness, criminal responsibility, religious responsibility

Kaynakça

• Kaynak, kaynak