THE THREE DIMENSIONAL DREAM INTERPRETATION OF AN OTTOMAN SUFI-SCHOLAR : KUTBUDDINZADE (d. 1480) ON DREAMS

Yıl 2007, Sayı: 15, 55 - 69, 19.04.2012

Reşat Öngören

Öz

İslam'd a rüya ve yorumlan ile ilgil i bilgilerin temeli Kur'an-i Kerim ve Hadislere
dayanmaktadır. Tarih içinde konuyla ilgilenenler rüyanın mahiyeti, bilgi için kaynaklık değeri,
görülen sembollerin yorumu, yorumcuların özellikleri vb. konular üzerinde durmuşlardır. Bu
süreçte sembollerin yorumu İle ilgili "genel" ve "lasavvufi" olmak üzere iki ayrı çizgi oluşmuş,
halk için genel yorumların yapıldığı eserler kaleme alınırken, özellikle bazı tasavvuf
kaynaklarında sufilcr için manevi eğitim süreçleri dikkate alınarak "tasavvufi" yorumlara yer
verilmiştir. XV . Yüzyılın Osmanlı âiim-sufilerinden Kutbuddinzadc Mehmed İznikî (ö. 885/1480)
et-Ta'bîruH-nıunîfve't-te'vîUı'ş-şenf\smiy\e kaleme aldığı Arapç a eserinde ilk defa bu iki çizgiyi
bir araya getirmiş ve buna üçüncü bir boyut (a'lâ, yüksek) daha ekleyerek sembollerin üç farklı
boyutta yorumlarına yer vermiştir. Kutbuddinzade'nin bu çalışması o zamana kadar kaleme alman
"rüy a ve yorumları " ile ilgil i eserlerden ayni maktadır. Çalışmad a ayrıca rüya yorum metodu,
rüyaların türlerine gör e bilgi değeri, yorumların kaynaklan ve yorumcuların vasıfları üzerinde de
durulmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Rüya, İslam, Osmanlı, tasavvuf, Mehmed İznikî

THE THREE DIMENSIONAL DREAM INTERPRETATION OF AN OTTOMAN SUFI-SCHOLAR : KUTBUDDINZADE (d. 1480) ON DREAMS

Öz

Bases of the knowledge dealing wit h dream and its interpretation in Islam is based on the
Qur'an and the Hadith literature. Who has been interested i n the subject throughout the history
has usually worked on the nature o f the dream, its epistemological value, interpretation o f the
symbols, the character o f dream interpreters and the like. In this process, two main streams,
"ordinary" and "mystical" came into exist. Whereas the first has been used for the inteipretation
o f dream to ordinary people, the second has been used for sufis in accordance wit h their spiritual
education. Kutbuddinzade Mehmed izniki (d, 885/1480), one o f Ottoman scholar-sufi by making
these two streams mixed i n another dimension (high), maintained that the symbols can be
interpreted in different three aspects i n his al-Tabir al-Munif wa al-Ta'wil al-Sharif. This work o f
Kutbuddinzade was different from relevant works on "dream and its interpretation" by his time. In
this study, method o f dream inteipretation, epistemological vaiuc o f various dreams, sources o f
interpretations and also the character of interpreters are studied. 

Anahtar Kelimeler

Dream, Islam, Ottoman, sufism, Mahmad Izniki.

Kaynakça

• -