Felsefi Hermenötik ve Metafiziğin Sonu Meselesi

Yıl 2012, Sayı: 27, 169 - 184, 12.09.2013

Selami Varlık

Öz

XX. yüzyılın hermenötiği genelde görecilikle özdeşleştirilir ve metafziğe zıt olduğu
düşünülür. Bu görüşe göre, dünya ile kurulan ilişkinin yorum eksenli olması, gerçek varlığa
ulaşmayı engeller. Vattimo, Gadamer’in “anlaşılabilen varlık dildir” diyen ünlü sözünü görecili
bir şekilde yorumlar ve her dilin belli bir dönem ve kültürün dili olduğunu hatırlatır. Yazımızın
amacı hermenötik ile metafzik arasındaki zıtlık fkrini sorgulayarak, hermenötiğin,
ontoteolojinin varlığı nesnelleştirme ve kontrol altına alma sürecinden vazgeçen bir düşünceye
yol açma imkanını ele almaktır. Metafziği aşma fkrinin yine bir metafzik boyut taşıdığını
hatırlattıktan sonra metafziği ve hermenötiği yakınlaştırmaya yönelik iki yol sunacağız. Bir
yandan, “tarihsel etki” fkrine dayanan Gadamer, metafzik düşünce geleneğinden kopmanın
imkansızlığını vurgularken; öte yandan “anlaşılabilen varlık dildir” sözünü farklı yorumlama
imkanını sunar ve varlığı dile indirgemek yerine dilin varlığa nasıl tezahür ve ifşa fırsatı
sunduğunu gösterir. Bu şekilde Gadamer, felsefî hermenötiğin varlık düşüncesini terk
etmediğini savunur.

Anahtar Kelimeler

Hermenötik, metafzik, görecilik, dil, Gadamer

Kaynakça

• Aktay (Y.), “Kur’an Yorumlarının Hermenötik Bağlamı”, İslâmî Araştırmalar, cilt 9, sayı 1-4, 1996, s. 78-102.
• Alpyağıl (R.), Kimin Tarihi? Hangi Hermenötik? Kur’ân’ı Anlama Yolunda Felsefî Denemeler I, İstanbul, Ağaç, 2003.
• Benoist (J.), “Dépassements de la métaphysique”, Revue philosophique de la France et de l'étranger, cilt 129, sayı 2, 2004, s. 167-180.
• Bernstein (R. J.), Beyond Objectivism and Relativism. Science, Hermeneutics and Praxis, Philadelphie (Pa.), University of Pennsylvania Press, 1983.
• Bilen (O.), The Historicity of Understanding and The Problem of Relativism in Gadamer’s Philosophical Hermeneutics, Washington, The Council for Research in Values and Philosophy, 2001.
• Derrida (J.), Positions, Paris, Minuit, 1972.
• Eberhard (P.), “Hermeneutics and Theology”, The Middle Voice in Gadamer's Hermeneutics: A Basic Interpretation with Some Theological Implications, Mohr Siebeck, Tübingen, 2004, s. 172-221.
• Gadamer (H.-G.), L’herméneutique en rétrospective, çev. J. Grondin, Paris, Vrin, 2005.
• Gadamer (H.-G.), Truth and Method, çev. J. Weinsheimer ve D. G. Marshall, New York, Crossroad, 1989.
• Gadamer (H.-G.), Vérité et méthode. Les grandes lignes d’une herméneutique philosophique, çev. P. Fruchon, J. Grondin, G. Merlio, Paris, Seuil, 1996.
• Görgün (T.), “Klasik Anlama Yöntemlerinin (Fıkıh ve Tefsir Usûlü) İmkan ve Sınırları”, M. Bulut (yay.), Güncel Dinî Meseleler Birinci İhtisas Toplantısı (Tebliğ ve Müzakereler). Ankara: 02-06 Ekim 2002, Ankara, Diyanet İşleri Başkanlığı yay., 2004, s. 305-326.
• Görgün (G.), “Tarihsellik ve Tarihselcilik Üzerine Birkaç Not”, Kur’ân-ı Kerim, Tarihselcilik ve Hermenötik, İzmir, Işık, 2003, s. 143-162.
• Greisch (J.), L’âge herméneutique de la raison, Paris, Cerf, 1985 . Greisch (J.), “La ‘fonction méta’ dans l'espace contemporain du pensable”, Le Statut contemporain de la philosophie première. Centenaire de la Faculté de Philosophie, Paris, Beauchesne, 1996, s. 5-27.
• Greisch (J.), “Herméneutique et métaphysique”, I. Bochet, O. Boulnois, J.-F. Catalan, Comprendre et interpréter. Le paradigme herméneutique de la raison, Beauchesne, 1993, s. 403-433.
• Grondin (J.), “De l’héritage métaphysique du XXe siècle”, “La réaction métaphysique au XXe siècle” isimli sempozyumda verilmiş ve yayımlanmamış konferans metni, 2007. ü Grondin (J.), “La fusion des horizons. La version gadamérienne de l’adæquatio rei et intellectus ? ”, Archives de Philosophie, cilt 68, sayı 3, 2005, s. 401-418.
• Grondin (J.), “La dimension métaphysique de l’herméneutique”, M. L. Portocarrero, L. A. Umbelino, A. Wiercinski (yay.), Hermeneutic Rationality. La rationalité herméneutique, Berlin, Lit, 2012, s. 17-30.
• Grondin (J.), Sources of Hermeneutics, Albany (N. Y.), State University of New-York Press, 1995. Grondin (J.), “La thèse de l’herméneutique sur l’être”, Revue de métaphysique et de morale, cilt 4, sayı 52, 2006, s. 469-481.
• Grondin (J.), “L’universalité de l’herméneutique et de la rhétorique : Ses sources dans le passage de Platon à Augustin dans Vérité et méthode”, Revue internationale de philosophie, cilt 54, sayı 213, 2000, s. 469-485.
• Kılıç (M.), “Anlamın İnşası ve Anlama Etkinliği Bağlamında Geleneğin Sorunsallaştırılması”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, sayı 22, Aralık 2010, s. 117-126.
• Kotan (Ş.), “İslam Geleneğinin Dönüşümü ve Tarihselcilik Sorunu”, Bilimname, cilt 2, sayı 6, 2004, s. 117-129.
• Langlois (L.), “L’universalité du verbum interius”, Philosophiques, cilt 22, sayı 1, 1995, s. 131-157.
• Marion (J.-L.), “La fn de la fn de la métaphysique”, Laval théologique et philosophique, cilt 42, sayı 1, 1986, s. 23-33.
• Marion (J.-L.), “La science toujours recherchée et toujours manquante”, J.-M. Narbonne, L. Langlois, La Métaphysique. Son histoire, sa critique, ses enjeux, Paris/Québec, 1999, s. 13-36.
• Özsoy (Ö.), Kur’an ve Tarihsellik Yazıları, Ankara, Kitâbiyât, 2004.
• Özsoy (Ö.), “Vahiy ve Tarih”, İslam ve Modernizm. “Fazlur Rahman Tecrübesi”. 22-23 Şubat 1997, İstanbul, Istanbul, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı, 1997, s. 92-99.
• Petit (J.-C.), “La traduction française d’un ouvrage de H.G. Gadamer, Wahrheit und Methode”, Philosophiques, cilt 10, sayı 1, 1983, s. 153-175.
• Ricoeur (P.), “De la volonté à l’acte : entretien de Paul Ricœur avec Carlos Oliveira”, C. Bouchindhomme, R. Rochlitz (eds.), “Temps et récit” de Paul Ricœur en débat. Paris, Cerf, 1990, s. 17-36.
• Ricœur (P.), Du texte à l’action. Essais d’herméneutique, II. Paris, Seuil, 1986.
• Ricœur (P.), La métaphore vive, Paris, Seuil, 1997. Tatar (B.), Interpretation and the Problem of the Intention of the Author: H.-G. Gadamer vs. E.D. Hirsch, Washington, The Council for Research in Values and Philosophy, 1998.
• Tatar (B.), “Normatifiğin ve Tarihselliğin Diyalektiği”, A. Arlı, H. Özkan, N. Ardıç (yay.), Medeniyet ve Klasik, Istanbul, Klasik, 2007, s. 35-45.
• Tatar (B.), “Nostalji ve Ütopya Arasında Gelenek Sorunu”, Bilimname, cilt 2, sayı 6, 2004, s. 5-22.
• Vallée (M.-A.), “Frontières de la métaphysique : déconstruction, herméneutique et métaphysique”, Ithaque. Revue de philosophie de l’Université de Montréal, cilt 3, sonbahar 2008, s. 27-48.
• Vattimo (G.), “Histoire d’une virgule. Gadamer et le sens de l’être”, Revue internationale de philosophie, cilt 54, 2000, s. 499-513.
• Vattimo (G.), “L’herméneutique comme nouvelle koinè”, Éthique de l'interprétation, çev. J. Rolland, Paris, La Découverte, 1991, s. 45-58.
• Vattimo (G.), “La vocation nihiliste de l’herméneutique”, Au-delà de l’interprétation. La signification de l’herméneutique pour la philosophie, de Boeck, 1997, s. 11-22.
• Zabala (S.), The Remains of Being: Hermeneutic Ontology After Metaphysics, New-York, Columbia University Press, 2009.
• Zarader (M.), “Herméneutique et restitution », Archives de Philosophie, cilt 70, sayı 4, kis 2007, s. 625-639.
• Zimmermann (J.), “Confusion of Horizons: Gadamer and the Christian Logos”, Journal of Beliefs and Values, cilt 22/1, Nisan 2001, s. 87- 98.