ŞÂFIÎ FUKAHÂSININ BEYU'L-Î'NE HAKKINDAKİ YAKLAŞIMI VE BUNUN GÜNÜMÜZ İSLAMİ FİNANS PİYASALARINA YANSIMASI

Yıl 2013, Sayı: 28, 119 - 140, 30.12.2013

Servet Bayındır

Öz

Beyu'l-î'ne fıkhın tartışmalı konularından olmasına rağmen günümüz modern finansal piyasalarında sıklıkla başvurulan yöntemlerdendir. Malezya başta olmak üzere özellikle Şafii
mezhebinin yaygın olarak takip edildiği Güney Doğu Asya ülkelerinde çok sayıda Beyu'lî' neye dayalı finansal ürün geliştirilmiştir. Elinizdeki makalede Malezya örneğinden hareketle
Beyu'l-î'ne'ye dayalı olarak geliştirilen finansal ürünler incelenmiş bu ürünler fıkhî dayanakları açısından değerlendirilmeye tabi tutulmuştur.

Anahtar kelimeler: Bey'ul-îne, Riba, Şafiî mezhebi, Finansal Piyasa, Finansal ürün.

 

Shafii Jurists Approach to Bay'al-inah and Its Reflection on the Islamic Financial Markets

Abstract

Bayu'l-î'ne, although one of the controversial issues of Islamic law, is a method which is often referred to in today's modern financial markets. Especially in South East Asian countries where Shafiî mazhab was widely followed such as Malaysia, so many Bayu'l-î'ne based financial products have been developed. In this article, moving from Malaysian example, Bayu'l-î'ne based financial products were examined and these products are developed and evaluated in terms of their underlying Shariah principle.

Keywords: Baya'l-înah, Riba, Shafiî school, Financial markets, Financial instruments

Anahtar Kelimeler

Bey’ul-îne, Riba, Şafiî mezhebi, Finansal Piyasa, Finansal ürün,

Kaynakça

• Ahmad Fauzi Abdul Hamid, “The Implimentation of Islamic Law in Contemporary Malaysia: Prospects and problems”, http://dr.ntu.edu.sg/bitstream/handle/ 10220/6097/WP169. pdf? sequence=1(11. 0 2010) Ahmad Mohamad Ibrahim, The Administration of Islamic Law in Malaysia, Kuala Lumpur: IKIM Publishing, 2000. Aktepe, $shak Emin, Faiz ve Finansman Hadisleri, $stanbul 2010. Bank Negara Malaysia (BNM), Banking and Financial Institutions Act 19 Bank Negara Malaysia (BNM), Central Bank of Malaysia Act 2009.
• Bank Negara Malaysia, Shariah Resolutions in Islamic Finance, Kuala Lumpur: BNM, 2007. Bayındır, Abdulaziz, Ticaret ve Faiz, $stanbul 2007. Dâmad Efendi, Mecmau’l-enhur fi şerhi Mülteka’l-ebhur, Daru $hyai’ttürasi’l-Arabî, t.y. Duman, Soner, Şafiî’nin Kıyas Anlayışı, $stanbul: $SAM yay., 2000. Dusuki, Asyraf Wajdi, n.d., “Commodity Murabahah Programme (CMP): An Innovative Approach to Liquidity Management”, Journal of Islamic Economics, Banking and Finance, Vol. 3, No. 1, pp. 10-22. Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş‘as es-Sicistanî, Sünen-i Ebû Dâvûd, thk. Kemâl Yûsuf el-Hût, Beyrut 1400/1988. el-Beyhakî, Ebûbekir Hüseyn, es-Sünenü’l-kübrâ, thk. Muhammed Abdulkadir Atâ, Beyrût: Dârul-Kütübi’l-$lmiyye, 1424/2003. el-Cev’ânî, Muhammed Necib Hammadî, Davâbitu’t-Ticâreti fi’l"ktisâdi’l-"slamî, Beyrut: Dâru’l-Kütübil $lmiye, 2005. el-Hamevî, Ahmed b. Muhammed b. Ali el-Feyyumî, el-Mısbâhu’lmünîr fî garibi’ş-Şerhi’l-kebîr, thk. Yusuf eş-Şeyh Ahmed, y.y.:elMektebetü’l-asriyye, t.y. el-Mâverdi, Ebü'l-Hasan Ali b. Muhammed b. Habib: el-Havi'l-kebir hüve Şerhu Muhtasari'l-Müzeni, tahkik ve talik Ali Muhammed MuavvadAdil Ahmed Abdülmevcud, Beyrut: Dârü'l-Kütübi'l-$lmiyye, 1994/1414. el-Mısrî Refik Yûnus, Masrifü’t-tenmiyyeti’l-"slâmî muhâvele cedîde fi’r-ribâ ve’l-fâidetü ve’l-kard, Beyrut 1987. en-Nevevî, Yahya b. Şeref, Ravdatü’t -tâlibîn ve umdetü’l-müftîn thk. eş-Şeyh Adil A. Abdulmevcud-Ali M. Muavvad, Riyad: Dâru’l-alemi’lkütüb, 1423/2003. eş-Şafiî, Muhammed b. $drîs, el-Ümm, thk., Rıfat Fevzi Abdulmuttalib, y.y.; Dâru’l-vefa, 1422/2001. Hakim, Sam R., “Islamic Money Market Instruments”, Hassan, M. Kabir&Lewis, Mervyn K., Handbook of Islamic Banking, U.K.: Edward Elgar Publishing Limited, 2007.
• Hattab, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed b. Muhammed b. Abdurrahman Ruayni, Mevâhibü’l-celîl li-şerhi Muhtasarı Halîl, nşr. Zekeriyyâ Umeyrat, Riyad: Dâru Âlemi’l-Kütüb, 1416/1995. Ismail, Abdul Ghafar, Money Islamic Banks and the Real Economy, Kuala Lumpur: Cengace Learning, 2010. $bn Âbidîn, Hâşiyetü Reddi’l-muhtâr alâ’d-Dürri’l-muhtâr şerh-i Tenvîri’l-ebsâr, thk. eş-Şeyh Adil Ahmed el-Mevcud-Ali Muhammed Muavvad, Riyad: Dâru’l-alemi’l-kütüb, 1423/2003. $bn Hazm, Ebû Muhammed Alî b Ahmed b. Saîd ez-Zâhirî, elMuhallâ bi’l-âsâr, thk. Muhammed Münir ed-Dımaşkî, Mısr: $dâratü’tTıbâati’l-Münire, h.1351. $bn Kudâme, Muvaffakuddîn b. Ahmed, el-Muğnî, thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî-Abdulfettah Muhammed el-Hulv, Riyad: Dâru Alemi’l-Kütüb, 1417/ 1997. $bn Manzûr, el-Ifrikî, Lisânu’l-arab, Beyrut 1990. $bn Rüşd, Bidâyetü’l-müctehid, yy., Dâru’l-marife,1402/1982. $bnu’l-Hümâm, Kemâleddin Muhammed b. Abdulvâhid, Şerhu Fethu’l-kadîr, Beyrut: Dâru’l-fikr, t.y. Kante, Aboubacar Salihou, Credit Cards from Islamic Perspective, Kuala Lumpur: Ilmiah Publihers, 2006. Kasanî, Bedayiu’s-sanayî’, Darul kütübil’ ilmiyye, 1986. Kaya, Süleyman, “17. Yüzyıl Sonlarında Muhalif Bir Metin: Muhammed b. Hamza el-Aydınî’nin Bey’u-Îne Risalesi”, Dîvân Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, c. 14, Sayı 26 (2009/1), s. 97-112. Kaya, Süleyman, “XVIII. Yüzyıl Osmanlı Toplumunda Kredi $lişkilerinin Hukuki Boyutu”, Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları, Sayı 3, (2007), s. 13- Malaysia Securities Commission, Introduction to Islamic Capital Market, Kuala Lumpur: LexisNexis, 2009. Malaysian International Financial Centre, Value Propositions for Industry Participants, Kuala Lumpur, 2007.
• Malaysian Securities Commission, Resolutions of the Securities Commission Shariah Advisory Council, 2nd Pupl., Kulala Lumpur: Securities Commission, 2007. Mohamad Akram Laldin, “Islamic financial system: the Malaysian experience and the way forward”, Humanomics, Vol. 24 No. 3, 2008, pp. 217-2 Nuradli Ridzwan, Shah Mohd Dali & Ismail, Abdul Ghaffar, “Malaysia: Islamic Money Market Instruments”, The Business Review, Cambridge; December 2006, Vol. 6, No. 1, pp. 198-199. Rose, Peter S. & Milton H. Marquis, Money and Capital Markets, McGrawHill, Ninth edition, International Edition, Singapore, 2006. Sanusi, Mahmood Mohamed, Critical Issues on Islamic Banking, Finance and Takaful, Kuala Lumpur: INCEIF, 2010. Securities Commission Malaysia, Islamic Capital Market: Valuation of Securities, Malaysia, 2009. Shaharuddin, Amir, “The Bay' al-Inah Controversy in Malaysian Islamic Banking”, http://www2.warwick.ac.uk /fac/soc/law/events/globalsharia/shahruddin_full_article.pdf Sudin Haron & Wan Azmi Wan Nur Sofiza, Islamic Finance and Banking System; Philosophies, Principles & Practises, Malaysia: McGraw-Hill publication, 2009. Şirbînî, Şemsüddin b. Ahmed, Muğni’l-muhtâc ilâ ma‘rifati meâni’lMinhâc, nşr. Muhammed Halîl $’tânî, Beyrut: Dâru’l-marife, 1418/1997. Takiyyüddîn Ali b. Abdulkâfî es-Sübkî, Kitâbu’l-Mecmu’ Şerhu’l
• Mühezzeb li’ş-Şirâzî, nşr. Muhammed Necib el-Mutî, Cidde: Mektebetü’l$rşad, ty. Venerdos, Angelo M., "slamic Banking and Finance in South East Asia: Its Development and Futures, Singapur; World Scientific Publ. Yeniçeri, Celal, "slâm "ktisadının Esasları, $stanbul 1980.