Determination of the macro economic variable’s impact on stocks traded on ise-30 by using arbitrage pricing model

Yıl 2014, Cilt: 43 Sayı: 2, 271 - 292, 14.11.2014

Erkan Sevinç

Öz

'Arbitraj fiyatlama modeli kullanılarak bist-30 endeksinde işlem gören hisse senedi verimleri üzerindeki makro ekonomik değişkenlerin etkisinin belirlenmesi'

Özet

Bu çalışmada amaçlanan makro ekonomik değişkenlerin hisse senedi verimleri üzerinde etkisinin Arbitraj Fiyatlama Modeli(APT) yardımıyla belirlenmesidir. Bu amaç doğrultusunda 01/2003 – 03/2013 döneminde BİST-30 endeksinde işlem gören hisse senetleri verimleri ve bazı makro ekonomik değişkenler analiz kapsamına alınmıştır. Makro ekonomik değişken olarak BİST-100 endeksi, geniş anlamda para arzı (M2), cari işlemler dengesi, döviz kuru sepeti, enflasyon oranı, mevduat faiz oranı, altın fiyatı, ihracat/ithalat oranı, sanayi üretim endeksi ve kapasite kullanım oranı alınmıştır. Değişkenler kullanılarak kurulan APT modelleriyle hisse senedi verimleri ile makro ekonomik değişkenler arasındaki ilişki incelenmiştir. Sonuçta makro ekonomik değişkenlerin hisse senedi verimleri üzerindeki etkisinin anlamlı olduğu ve hisse senedi verimlerinin APT ile belirlenebileceği bulunmuştur.

Anahtar Sözcükler: Arbitraj Fiyatlama Modeli, Borsa İstanbul, Makro Ekonomik Değişkenler, Regresyon Analizi, Durağanlık

Determination of the macro economic variable’s impact on stocks traded on ise-30 by using arbitrage pricing model

Abstract

This paper aims to determinate the impact of macro economic variables on stocks by using Arbitrage Pricing Model. According this aim stocks traded on ISE-30 and some macro economic variables have been included on this analysis between 01/2003 and 03/2013. Macroeconomic variables that used in this study are ISE-100 index, money supply (M2), current account balance,currency basket,inflation rate,deposit rate,gold exchange rate, export/import rate,industrial production index and capacity utilisation rate. Models have been conducted for all stock to analysis the relation between stock returns and macroeconomic variables. Result of this research, macroeconomic variables has significant affect on stock returns and stock returns can be determined by usind Arbitrage Pricing Model.

Keywords: Arbitrage Pricing Model, Istanbul Stock Exchange, Macro Economic Variable, Regression Analysis, Stationary

Anahtar Kelimeler

Arbitrage Pricing Model; Istanbul Stock Exchange; Macro Economic Variable; Regression Analysis; Stationary

Kaynakça

• S.A. Ross, The Arbitrage Theory of Capital Asset Pricing. Journal of Economic Theory, 13, 5, 341-360 (1976).
• R. Roll, S.A. Ross, An Empirical Investigation of Arbitrage Pricing Theory. Journal of Finance, 35, 5, 1073–1103 (1980).
• T. Akkum, B. Vuran, Türk Sermaye Piyasasındaki Hisse Senedi Getirilerini Etkileyen Makroekonomik Faktörlerin Arbitraj Fiyatlama Modeli ile Analizi. İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 28, 8, 28-45 (2005).
• E.F. Fama, Stock Returns, Real Activity, Inflation and Money. American Economic Review, 71, 545-565 (1981).
• C.D. Cho, E.J. Elton, M.J. Gruber, On the Robustness of the Roll and Ross Arbitrage Pricing Theory. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 19, 1, 1- 10 (1984).
• P.J. Dhrymes, I. Friend, N.B. Gültekin, A Critical Reexamination of the Empirical Evidence on the Arbitrage Pricing Theory. Journal of Finance, 39, 2, 323-346 (1984).
• N.F. Chen, R. Roll, S.A. Ross, Economic Forces and Stock Market. Journal of Business, 59, 384- 403 (1986).
• D.E. Rapach, The Long-Run Relationship Between Inflation and Real Stock Prices. Journal of Macroeconomics, 24, 331-351 (2001).
• H. Duracasu, Ekonomik Göstergelerin İMKB’ye Etkisinin Analizi. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13, 1-2, 121-150 (1997).
• M. Atan, D. Boztosun, M. Kayacan, “Arbitraj Fiyatlama Modeli Yaklaşımın İMKB’de Test Edilmesi”, 9. Ulusal Finans Sempozyumu Stratejik Finans, Gazi Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü, Kapadokya / Nevşehir, Türkiye (2005).
• Borsa İstanbul Endeks ve Veri Müdürlüğü, İMKB Pay Endeksleri Temel Kuralları, Mart 2013, http://www.borsaistanbul.com/data/Genelge/ gn2013424.pdf, 20 Nisan 2013.
• M.Ş. Tekbaş, Hisse Senedi Riski ve Verimi ile Bir Portföy Modeli. Banka ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 8, 27- 39 (1989).
• M. Cihangir, T. Kandemir, Finansal Kriz Dönemlerinde Hisse Senetleri Getirilerini Etkileyen Makro Ekonomik Faktörlerin Arbitraj Fiyatlandıma Modeli Aracılığıyla Saptanmasına Yönelik Bir Çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15, 1, 257-296 (2010).
• N. Orhunbilge, Uygulamalı Regresyon ve Korelasyon Analizi, 2. Baskı, İstanbul, İÜ Basım Yayın, 2002, 241.
• N. Orhunbilge, Çok Değişkenli İstatistik Yöntemler, Yayın No: 4942, İstanbul, İÜ İşletme Fakültesi Basım Yayın, 2010, 53.
• Quantitive Micro Software, Eviews 4 User’s Guide, USA, Şubat 2002, 153.