Türkiye'nin Bazı Equisetum Türleri (E. palustre, E. ramosissimum, E. telmateia) Üzerinde Farmakognozik Araştırmalar

Yıl 1972, Cilt: 8 , 63 - 74, 26.06.2013

Turhan Baytop Ve Elçin Gürkan .

Öz

Türkiye'de yetişen Equİsetum türünden 3 tanesi (E.palustre, E.ramosissimum ve E.telmateia üzerinde botanik ve kimyasal ba­kımdan incelemeler yapıldı.

Gövdeden alman enine kesitlerin anatomik olarak incelenme­siyle, her 3 türü tefrik etmek kabildir (Şek. 1, 2 ve 3):

1. E.palustre türünde kollenkima epidermanın altında devamlı olmayıp, gövdenin yalnız çıkıntı kısımlarında ve aynı zamanda gi­rintilerde, birer küme halinde görülmektedir. E. ramosissimum ve E. telmateia türlerinde ise kollenkima devamlı bir şerit halindedir. Bununla beraber E.ramosissimum türünde bu şerit, çıkıntı kısım­larda daha kuvvetli, E.telmateia türünde ise bu şerit bütün çevre altında aynı genişliktedir.
2. Korteksteki hava boşlukları E.palustre ve E.telmateia tür­lerinde iletme demetleri halkasının dışında, E.ramosissimum türün­de ise iletme demetlerinin aralarında görülmektedir. Bu hava boş­lukları E.telmateia türünde çok sayıda, E.ramcsissimum türünde daha az sayıda ve daha küçüktür. E.palustre türünde ise bunlar büyük olup sayılan 6-8 arasında değişmektedir.
3. E.palustre ve E.telmateia türlerinde bir endoderma taba­kası vardır. E.ramosissimum türünde ise iletme demetleri halka­sını dıştan ve içten içine alan iki endoderma tabakasına rastlanır.

4:. E.ramosissimum ve E.telmateia türlerinde büyük olan orta boşluk, E.palustre türünde diğerlerine nazaran daha küçük olarak görülmektedir.

Kimyasal incelemeler sonunda aşağıdaki sonuçlar bulunmuştur: E.palustre'de: su % 9, kül % 27.3, HC1 de çözünmeyen kül % 22.5. E.ramosissimum da: su % 10, kül   °/o 18.6, HC1 de çözün­meyen kül % 16.1.   E. telmateia''da: su % 9, kül % 21.8, HC1 de çözünmeyen kül % 16.2.

Her üç türde de glikoz, fruktoz ve alkaloit bulunmaktadır. E.telmateia türünde ayrıca saponosit, flavonosit ve kateşin deney­leri positif netice vermiştir. Bitkilerin toprak üstü kısımlarından ha­zırlanan temizlenmiş hulasalardan elde edilen alkaloitlerden kağıt kromatografisi, kağıt elektrofarezi ve UV-spektroskopisi usulleri ile tetkikinde E.palustre, E .ramosissimum ve E.telmateia türle­rinde nikotin, E.palustre ve E .ramosissimum türlerinde ise ayrıca palustrin bulunduğu sonucuna varılmıştır.

 

Anahtar Kelimeler

-